Bekiek brón van toe

{{Header|*}}
== Mofers ==
=== Bieveugelik naamwaord ===
==== Lemma ====
'''toe''' /tù:/ > /tú:/
# mit es eigesjap det me dao neet doorhaer kan kómmen of det me dao neet in kan gaon, lestig door te dringe
#: ''Dooch die kraan 'ns toe; dalik löp 't bad euver.''
#: ''De winkel is noe toe; v'r zólle morge mótte gaon.''
# kort op einanger aangeslaote, mit min ruumdje daotösse
#: ''Van ederein haet hae de toetste haore.''
#: ''Dao is 'n toe begrujjing in dae bós.''

; Aafbraeking
* toe

; Net get anges gesjreve
* [[toe-]]

; Synoniem
* [[geslaote]]

; Antoniem
* [[aop]]

; Aafleijinge
* [[toeheid]]
* [[halftoe]], [[lóchtoe]], [[watertoe]]
* [[toedoon]], [[toedrejje]], [[toeduje]], [[toegaon]], [[toehouwe]], [[toeklatse]], [[toeknakke]], [[toekniepe]], [[toemake]], [[toemetsele]], [[toenaegele]], [[toenejje]], [[toesmiete]], [[toetummere]], [[toetrèkke]], [[toevoge]]

; Verwantje wäörd
* [[aandrejje]]
* [[kómpak]]

; Zagswies
* '''En doe en doe en doe kneep de koe häör gaat toe''': Me mót neet te dök achterein de wäördjes ''en doe'' gebroeke (veural gezag taenge kinjer).
* '''gein oug toe höbbe gadj''': bao kóntinu wakker op 't bèd gelaegen höbbe
* '''mitte ouge toe''': sónger te kieke, moteloos, sónger oriëntatieperbleme
* '''<nowiki>'n</nowiki> toe doeas''': 'n aafgeslaote doeas, 'n doeas wo d'n dèksel op zitj
* '''toe haor(e)''': 'n haorbegrujjing wobie de haor kort opein staon
* '''toe höbbe''': neet aop (in bedrief) zeen van winkels, gesjefter of kefees
*: ''Wie kan 't det Tiesse vandaag zoea vreug toe haet? Normaal höbbe die väöl langer aop.''
* '''toewe mis''': 'ne mis wobie hieël min zich is
* '''toewe raenge''': raenge wobie hieël väöl inèns oete lóch vèltj
* '''<nowiki>'n</nowiki> oug/uigske toe doon/make''': 'n ónregelmaotigheid verdrage

==== Verbuging ====
{{Adj-II-v|
| root     = toe
| root2    = toew
| t        = toet
| fon      = tùw
| fon2     = tù:
| fon-pr   = tú:
| fon-pr2  = 
| fon-t    = tú:t
| fon-t2   = tú:d
| comp     = toew
| fon-comp = tùw
| sup      = toet
| fon-sup  = tù:t
| fon-part = tù:d
| sjwa     = 
| fon-fa   = 
| fon-fa2  = tù:
| fa-j     = 
}}

; Raod
Hiebaove steit de nujer oetspraok; de aaj vorm zeen oetsloetendj mit stoeattoean. De flexieadverbiale waeren ouch oetgespraoke mit sleiptoean.

==== In anger spraoke ====
[1]
{|
|- style="vertical-align:top;"
|
{{Trans-fi|suljettu||*}}
{{Trans-fr|fermé||*}}, {{Trans2|clos|fr|*}} 
{{Trans-en|closed||*}}, {{Trans2|shut|en|*}}
{{Trans-mg|akatona||*}}, {{Trans2|akimpy|mg|*}}, {{Trans2|arindrina|mg|*}}
{{Trans-nl|dicht||*}}, {{Trans2|toe|nl}}, {{Trans2|gesloten|nl|*}}
|
{{Trans-de|geschlossen||*}}, {{Trans2|zu|de|*}}
{{Trans-es|cerrado}}
{{Trans-cy|ar gau||*}}
{{Trans-sv|stängd}}, {{Trans2|sluten|sv}}
|}

[2]
{|
|- style="vertical-align:top;"
|
{{Trans-fi|tiheä}}
{{Trans-fr|dense}}
{{Trans-el|αδιαπέραστος||*}}
{{Trans-is|þéttur||*}}, {{Trans2|þykkvaxinn|is|*}}
{{Trans-en|dense}}
{{Trans-nl|dicht||*}}
|
{{Trans-nb|tett||*}}
{{Trans-nn|tett||*}}
{{Trans-de|dicht||*}}
{{Trans-zh|密||*}}, {{Trans2|靉|zh|*}}, {{Trans2|靆|zh|*}}
{{Trans-es|denso}}
{{Trans-sv|tät}}
|}

=== Biewaord ===
==== Lemma ====
'''toe''' /tù:/ 
# guuef aan det 't geneumdje de grens van get vörmp
[[Categorie:Biewäörd (Mofers)]]

; Raod
Dit waord kump meis veur es 'n achtergestèldj biewaord nao 't veurzitsel "[[toet]]".

't Wuuert noeatj gebroek in samespeel mit 't veurzitsel "[[nao]]". Daoveur waere anger kónstruksjes gebroek:
* ''Waar ga je naartoe?'' = ''Wo geis toe op aan?'' of ''Wo geis toe haer?''
* ''Zij zijn naar huis toe gegaan.'' = ''Zie zeen heives gegange.''

; Aafbraeking
* toe

; Aafleijinge
* [[toe-]]
* [[altoe]], [[rechtoedoor]], [[tomme-nag-aan-toe]], [[ummertoe]], [[verdöldj-nag-aan-toe]]

; Zagswies
* '''d'raan toe gaon''': op 'n normaal meneer verloupe, zoea gaon wie 't normaal geit (Nederlandjs: ''reilen en zeilen'')
*: ''Ich vraog mich toch aaf wie det bie die in 't hoeshaje d'raan toe geit.''
* '''Det is toet dao aan toe''': Det num ich veur leef al is 't verwietbaar.
*: ''Des toe taenge mich sjrieëfs is toet dao aan toe, meh des toe zoea kwaod euver bèstemoder kals kan ich neet aanhuuere.''
* '''toet dan toe''': toetaan 't aangegaeve moment det nag mót kómme
* '''toet noe toe''': toetaan dit moment
*: ''Toet noe toe höb ich nannieks zinvols oet dae gek huuere kómme.''

==== In anger spraoke ====
[1]
{{Trans-nl|toe}}

=== Biewaord ===
==== Neet-lemma ====
'''toe''' /tù:/ > /tú:/ 
{{Adverb}}

; Aafbraeking
* toe

==== Verbuging ====
{{Adv-comp-sup|
| fon      = tú:
| fon2     = 
| comp     = toew
| fon-comp = tùw
| sup      = toetste
| fon-sup  = tù:tstə
| fon-sup2 = 
| nocat    = x
}}

=== Bieveugelik naamwaord ===
==== Neet-lemma ====
'''toe''' /tù:/
{{F-adj-f|toe|}}
{{F-adj-p|toe|}}

; Aafbraeking
* toe

=== Biewaord ===
==== Neet-lemma ====
'''toe''' /tù: ~ tu̽/ 
# (''neet-lemma'') vorm mit [[thornversjuving]] van '''[[doe]]'''

; Raod
Allewiel kump deze vorm ouch veur in ómstenjigheje wo normaal gèn thornversjuving optruuedj.

; Aafbraeking
* toe

=== Persuuenlik veurnaamwaord ===
==== Neet-lemma ====
'''toe''' /tú: ~ tu̽/ 
# (''neet-lemma'') vorm mit [[thornversjuving]] van '''[[doe]]'''
#: ''Höbs toe waal 'ns gezeen wie dae oetzuutj?''
[[Categorie:Persuuenlike veurnaamwäörd (Mofers)]]

; Aafbraeking
* toe

; Aafleijinge
* [[toezelf]]

=== Voogwaord ===
==== Neet-lemma ====
'''toe''' /tù: ~ tu̽/ 
# (''neet-lemma'') {{Subord}} vorm mit [[thornversjuving]] van '''[[doe]]'''
[[Categorie:Voogwäörd (Mofers)]]

; Raod
Allewiel kump deze vorm ouch veur in ómstenjigheje wo normaal gèn thornversjuving optruuedj.

; Aafbraeking
* toe

==== Verveuging ====
{{Conj|
| fon    = tù:
| fon2   = 
| sjwa   = 
| 2s     = toes
| fon-2s = tù:s
| 2p     = toetj
| fon-2p = tù(:)c
}}

{{Bakkes-v}}
{{tcw}}