liaison

Mofers

Zelfstenjig naamwaord

Lemma

liaison v /liæ̯̈'zɒ̀: ~ liɛ̯̈'zɒ̀:/ lieëzao\

1. (spraoklieër) 'n saort verbinjing tösse wäörd of waorddeil, wobie 'ne klank huuerbaar wuuertj anen inj van 't waord, dae normaal neet wuuertj oetgespraoke

Aafbraeking

• li-ai-son

Aafleijinge

• liaisonvorm

Grammaer

Liaison is e kinmirk det 't Mofers óngersjèdj van väöl anger dialekten inne ómgaeving. 't Haet drie saorte liaison:

1. kónsonantliaison
2. vokaalliaison
3. dht-klinkerregel

Kónsonantliaison is e spraokkóndig procès wobie 'ne stumloeaze mitklinker anen inj van e waord stumhöbbendj wuuert wen d'r gevolg wuuert door 'ne klinker. Get veurbiljer hievan zeen de knuip aaf en 't hoes oet. Dees waordgroeppe sprik me neet oet es knui-paaf en hoe-soet, mer es knui-baaf en hoe-zoet. De [p] enne [s] waere dus oetgespraoken es 'n [b] en 'n [z], ómdet ze waere gevolg door 'ne klinker. Kónsonantliaison wuuert neet oetgesjreve; v'r sjrieve dus de knuip aaf en neet de knuib aaf.

Vokaalliaison (zuuch ouch: -n) kump veur wen e waord 'nen aafgesleten injklank haet dae veuraafgegange wuuert door 'ne sjwa ('n stóm E). Inne meiste vel geit 't dan euvere kómbinaasje -e(n). Vokaalliaison wuuert g'aktiveerdj door zowaal 'ne klinker es 'n H. Op 't Mofers zaet me dus laezen en sjrieve, en neet laeze en sjrieve. Vokaalliaison veur klinkers is algemein; veur 'n H kump 't minder veur en is 't dus neet verplich: me kan zowaal veer wachte heim waal es veer wachten heim waal zègke. De lèste meugelikheid is aevel waal väöl-veurkómmendjer. 'ne Biezunjere val is Hae wachdjen op mich; etymologisch gezeen huuert die N neet hie, meh väöl luuj spraeke die toch oet. Etymologische vokaalliaison sjrieve v'r op 't Mofers ummer oet; euverige vokaalliaison, wie de lès-besjreve val, is optioneel.

Es lèste kump de (b)dht-klinkerregel. Dezen hèltj in det e lidwaord, bieveugelik naamwaord of e veurnaamwaord injigendj op 'n -e(n) zich ummer aanpas aan 't opvolgendj waord. Wen 't waord det daonao kump begintj mit 'ne klinker, 'n D, H of T, en e mannelik zelfstenjig naamwaord is of kómplimenteert, dan spraeke v'r ummer de N oet. Veer zègke dus in Mofert de goje miens, mer ouch d'n ajen dokter. Bie vrouwelike wäörd gebeurt det noeatj; veer zègke de aaj vrouw en de groeate aafrastering, sónger 'n N. Wiejer guuef 't nag e groeat deil oetzunjeringe. Zoea spraeke sommige luuj ummer van daen hóndj, terwiel anger luuj det allein in veurwerpsverbandj zaet en dan ouch van ich zeen daen miens kalle. Ieëre gebroekdje Moferter luuj deze regel ouch bie de L enne R; det huuert m'n allewiel gares nimmieë. In Naord-Limbörg wuuert deze regel wiejer onna toegepas bie de B; det haet me in Mofert veur zowied bekandj noeatj gedaon. De (b)dht-klinkerregel sjrieve v'r op 't Mofers oet wen 't de D, H, T of 'ne klinker betröf; bie anger klanke, wo-ónger de B, L en R, doon v'r det neet (mieë).

De aadste besjreve ginneraasje haw gèn liaison bie de wäördjes e, è, ei, gè en gei wen opgevolg door 'n H: e haekelmesjien > 'n haekelmesjien.

Verbuging

		inkelvaad		mieëvaad
		radikaal	liaison	radikaal	liaison
nom.	sjrif	liaison		—
	IPA	/liæ̯̈'zɒ̀:/		—
dim.	sjrif	—		—
	IPA	—		—