1658
Uiterlijk
1658 (MDCLVIII) waor e gewoen jaor wat begós op dinsdag op de Gregoriaanse kalender en e gewoen jaor wat begós op vriedag op de Juliaanse kalender.
Gebäörtenisse
[bewirk | brón bewèrke]- 26 fibberwarie - De Vraej van Roskilde maak 'n ènj ane Deens-Zweedse Krieg. Denemarke mót bao de helf van zie gróndjgebied aafstaon aan Zwede.
- Karel X van Zwede hervatj de krieg en nump Denemarke in stórm, sluutj de Sont en belegertj Kopenhage. De Nederlandjse vlaot ónger Obdam wuuertj gesjik veure Deense bóndjgenoeate te stäöne.
- 14 juni - Slaag bie Duunkirk (1658). De vlaote van Ingelandj en Frankriek ónger Henri Turenne verplettere 'n Spaanse vlaot óngere landjvoog vanne Zujelike Nederlenj: Juan II van Oeasteriek.
- 5 augustus - In Frankfurt wuuertj de nuje keizer Leopold I gekroeandj.
- 3 september - Oliver Cromwell sturf en wuuertj es 'Lord Protector' opgevolg door ziene zoon Richard.
- 8 november - Vaankapitein Egbert Kortenaer brèk de Zweedse blokkaad vanne Sont. De viceadmirale Witte de With en Pieter Florisz sneuvelen en kriegen 'n escorte trögk nao Nederlandj, wo mit naam De With es 'nen heldj wuuertj ge-ieërdj.
- Jaffna (Ceylon) wuuertj oppe Portugeze vereuverdj door Rijklof van Goens. De eilenj veure kust kriege Nederlandjse name, worónger Delft.
- Sjah Jahan wuuertj kórt nao 't klaorkómme vanne Taj Mahal door ziene zoon Aurangzeb vanne troean vanne Moguls gestoeate.
Gebaore
[bewirk | brón bewèrke]- april
- 22 - Giuseppe Torelli, Italiaanse kómponis (gestórven in 1709).
- oktoeaber
- 5 - Maria d'Este, gemalin van keuning Jacobus II van Ingelandj (gestórven in 1718).
Gesjtórve
[bewirk | brón bewèrke]- september
- 3 - Oliver Cromwell, lord protector van Ingelandj.
- november
- 8 - Witte de With (59) en Pieter Florisz (50), Nederlandjse vlaotvoogdje.
Meziek
[bewirk | brón bewèrke]- Jean-Baptiste Lully componeert 't ballet Alcidiane.
Literatuur
[bewirk | brón bewèrke]- Constantijn Huygens sjrief Korenbloemen.
- Joost van den Vondel sjrief 't gedich Zeemagazyn.
Beeldende Kuns
[bewirk | brón bewèrke]-
Zelfportret (1658) Rembrandt van Rijn.
-
't Strandj van Sjeveninge (1658) Adriaen van de Velde.
-
Jóng vrouw rieg parels aanein (1658) Frans van Mieris.
-
De jóng moder (1658) Gerrit Dou.
Boewkuns
[bewirk | brón bewèrke]-
Hoeve de Hièk, De Hièk.