Carl Sagan
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Carl Sagan (Brooklyn (New York), 9 november 1934 – Seattle (Washington), 20 december 1996) waor 'ne Amerikaanse astronoom, dee ziech ouch bezeg heelt mèt 't popularisere vaan de wetensjap. In de jaore 1970-1990 waor heer ein vaan de bekindste tillevisiepersoenlekhede in de Westerse wereld.
Leve en opleiding
[bewirk | brón bewèrke]Carl Sagan woort in Brooklyn, New York gebore es zoon vaan Joeds-Russische immigrante. Ziene pap waor kleiermeker. Heer ging nao sjaol in New Jersey. Daonao ging heer studere aon de Universiteit vaan Chicago boe heer oeteindelek in 1960 promoveerde in astronomie en astrofysica.
Wetensjappeleke carriere
[bewirk | brón bewèrke]Noa te höbbe gewèrk aon de Universiteit vaan Californië, Berkeley en 't Smythsonian Astrophysical Observatory in Cambridge, Massachussets, woort heer professor aon de Cornell Universiteit in New York.
Sagan al sinds 't begin bij 't Amerikaanse ruimteprogram betrokke. Heer waor vaanaof de jaore '50 adviseur vaan de NASA. Ein vaan zien take waor 't briefe vaan de astronaute vaan 't Apollo-program veur hun vlöchte nao de Maon. Heer lieverde bijdrage aon allerlei ruimtevaartmissies mèt robotische ruimtevaartuige, en kaom mèt 't idee um 'n neet te wijzege en universeel beriech aon te bringe op ruimtevaartuige die 't zonnestèlse zouwe verlaote, in de hoop tot 't beriech 'geleze' kós weure door eventueel boeteaardse intelligentie.
Sagan waor 'ne veurstander veur 't zeuke nao boeteaards leve en waor lid vaan bestuur vaan 't SETI instituut, wat oonderzeuk daonao deit.
Wetensjap popularisere
[bewirk | brón bewèrke]Sagan voond 't belaankriek um de wetensjap oonder de lui te bringe. Heer waor presentator vaan 't televisie-program Cosmos, en sjreef versjèllende wetensjappelek getinte beuk, mer ouch fictie mèt 't book Contact, wat later verfilmp woort mèt Jodie Foster in de hoofrol.
Kritiek
[bewirk | brón bewèrke]Sagan kraog ouch kritiek te verwèrke, veural es heer ziech mèt oetsprake boete zien vakgebeed begaof. Heer verspelde beveurbeeld in 1991 tot de oliebrande in Koeweit veur 'n zomerloos jaor zouwe zörge. Dit gebäörde evels neet. Ouch woar heer euvertuig vaan de zoegenaomde nucleaire winter, de klimatologische gevolge vaan 'ne kernoorlog, allewel dao gein wetensjappelek bewies veur waor.
Doed
[bewirk | brón bewèrke]Sagan leide langen tied aon myelodysplasie (ouch wel preleukemie geneump) en had drei beinmergtransplantaties. Op 20 december 1996 storf heer, 62 jaor aajd, aon de gevolge vaan 'n longoontsteking. Nao zienen doed woort de Mars Pathfinder herneump in Carl Sagan Memorial Station. Ouch de asteroïde 2709 Sagan is nao häöm verneump. Heer is begraove op de Lakeview begraofplaots in Ithaca (New York).