Η ανεξέλεγκτη επέλαση των Α.Π.Ε., το πρόβλημα της ορθής χωροθέτησης και προς οικονομικό όφελος ποιων;

*Του Βασίλη Σούλα.

Σήμερα στην χώρα μας γινόμαστε μάρτυρες μιας άνευ προηγουμένου επέλασης των Α.Π.Ε, κατά κανόνα προς όφελος λίγων και μεγάλων επιχειρηματικών συμφερόντων και προς ενίσχυση του φαινομένου συγκέντρωσης πλούτου σε χέρια λίγων, με τους πολίτες απλώς να καλούνται να πληρώσουν τον λογαριασμό, με το δυσθεώρητο ενεργειακό κόστος να επιβαρύνει τα νοικοκυριά.

Ο Δήμος Ξηρομέρου όπως και πολλοί Δήμοι, βρεθήκαν να δέχονται μία άνευ προηγουμένου επίθεση από αιτήσεις Α.Π.Ε., με μόνη «εξουσία», να μπορεί να πει τη γνώμη του μέσω του Δημοτικού Συμβουλίου και αυτό μόνο για έργα κατηγορίας Α2 (>5 MW). Για έργα κατηγορίας Β (<5 MW), δεν ζητείται καν η γνώμη του και δεν λαμβάνει ούτε γνώση του φακέλου του έργου!!!

Ο Δήμος Ξηρομέρου σε 9 περιπτώσεις Αιολικών Σταθμών που ζητήθηκε η γνώμη του, με το κυρίαρχο συλλογικό όργανο του Δήμου, το Δημοτικό Συμβούλιο, γνωμοδότησε σε όλες τις περιπτώσεις αρνητικά, δεν υπάρχει ούτε μία θετική γνωμοδότηση.

Οι αρνητικές γνωμοδοτήσεις στηρίζονταν στην ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου της 29ης Μαρτίου 2021, με σαφή θέση για την ανάπτυξη των Α.Π.Ε στα γεωγραφικά του όρια (δείτε εδώ), με προνοητικότητα και βλέποντας τον ορυμαγδό αιτήσεων για Αιολικούς Σταθμούς να έρχεται.

Το Δημοτικό Συμβούλιο, ως το ανώτερο και κυρίαρχο όργανο κάθε Δήμου αυτό γνωμοδοτεί.

Η τέως Οικονομική Επιτροπή και η Επιτροπή Ποιότητας Ζωής που υπήρχαν πριν το 2024 και η Δημοτική Επιτροπή που υπάρχει σήμερα, για θέματα γνωμοδοτήσεων εισηγούνται στο Δημοτικό Συμβούλιο και το Δημοτικό Συμβούλιο τελικά γνωμοδοτεί και αυτή η γνωμοδότηση φεύγει προς την οικεία Περιφέρεια και τις Υπηρεσίες.

Αυτά είναι πράγματα γνωστά και αυτονόητα σε όσους παρακολουθούν τα θέματα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης με σοβαρότητα.

Η ανεξέλεγκτη αυτή επίθεση που δέχεται το περιβάλλον, στηρίζεται σε μελέτες copy-paste, με τεχνάσματα σαλαμοποίησης των έργων, με αγνόηση του δασικού χαρακτήρα περιοχών, των αποστάσεων από οικισμούς και αρχαιολογικούς χώρους, με αγνόηση της χλωρίδας και πανίδας προστατευόμενων περιοχών, με παρεμβάσεις ακόμα και σε περιοχές Natura, όπου η χώρα μας έχει καταδικαστεί από το 2020 στην Ε.Ε. και πληρώνει πρόστιμα, γιατί δεν έχει καταθέσει δεδομένα εκτίμησης της κατάστασης και σχέδια προστασίας τους, με μελέτες που βρίθουν ανακριβειών και πραγματικών δεδομένων.

Η επέλαση αυτή στηρίζεται στο προβληματικό σήμερα χωροταξικό των Α.Π.Ε όπως ισχύει, το οποίο είναι παρωχημένο και εκτός των νέων δεδομένων και έχοντας ήδη συμπληρώσει την δεκαετία (ΦΕΚ Β΄ 2464/3.12.2008) από το 2018. Είναι αδήριτη ανάγκη η εκπόνηση νέου Ειδικού Χωροταξικού για τις Α.Π.Ε, με στόχευση την ανάπτυξη τους, με ωφελούμενους κατευθείαν τους πολίτες, με αυστηροποίηση της αδειοδοτικής διαδικασίας, με ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ την συμμετοχή της τοπικής αυτοδιοίκησης Α' και Β' βαθμού και την γνώμη της να είναι δεσμευτική.

Σήμερα οι Δήμοι είναι τελείως εκτός απ' αυτή την ιστορία. Με βάση το νομικό πλαίσιο απλά γνωμοδοτούν και δεν λαμβάνονται υπ' όψη. Σε όλη αυτή την κατάσταση δεν μπορούν να αντιδράσουν με εξασφαλισμένο το θετικό αποτέλεσμα και αυτή είναι μία πραγματικότητα που την γνωρίζουν όλοι.

Θα πρέπει η εκπόνηση του νέου χωροταξικού των Α.Π.Ε να γίνει από την Ελληνική Πολιτεία και μόνο, με ανοικτή διαβούλευση με την τοπική αυτοδιοίκηση Α’ και Β’ βαθμού, με τους φορείς και τους πολίτες, με συμμετοχή του επιστημονικού δυναμικού της χώρας και των κοινωνικών φορέων και καθ’ οποιονδήποτε τρόπο, χωρίς την παρέμβαση των υπαρχόντων ή μελλοντικών επενδυτών, κάτι το οποίο ζήσαμε με το Ειδικό Χωροταξικό των Ιχθυοκαλλιεργειών, το οποία ψηφίστηκε νύχτα στην Ελληνική Βουλή, απλά για να καλύψει μόνο τα θέλω και τις παρανομίες της υφιστάμενης άναρχης κατάστασης που είχε δημιουργηθεί στον κλάδο των ιχθυοκαλλιεργειών, η οποία συνεχίζεται και σήμερα.

Σήμερα τρέχουν στους Δήμους τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια (Τ.Π.Σ), το ίδιο συμβαίνει και στον Δήμο Ξηρομέρου, που αυτά θα καθορίσουν τις χρήσεις γης στα όρια του και που επιτρέπεται τι και δεν θα αναγκαζόμαστε να τρέχουμε κάθε φορά πίσω από τις εξελίξεις.

Η εύλογη ερώτηση είναι, τι θα καθορίσουν τα Τ.Π.Σ. όταν οι Α.Π.Ε επελαύνουν, με ανεμογεννήτριες σε κάθε βουνοκορφή, φωτοβολταϊκά σε παραγωγική γη, ιχθυοκαλλιέργειες κατά μήκος όλης της ακτογραμμής;

Θα έπρεπε σε ένα παράδειγμα καλής πρακτικής στην ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών, να είναι 1η και μοναδική προτεραιότητα η τοποθέτηση τους στις ελεύθερες εκτάσεις στις στέγες των κτιρίων κατοίκων, Δήμων, Δημοσίων Φορέων, κλειστών και ανοικτών αθλητικών χώρων και επιχειρήσεων κ.λπ, με χρηματοδοτικά προγράμματα επιδότησης από 80%-100%, με το οικονομικό όφελος να πηγαίνει κατευθείαν στους πολίτες χωρίς μεσάζοντες. Με αυτό τον τρόπο να καλυφθούν οι ενεργειακές ανάγκες και μετά να αναζητήσουμε αν χρειάζονται άλλες εκτάσεις. Είναι κάτι εφικτό και χωρίς οικονομικό ρίσκο και ακριβώς το αντίθετο από αυτό που γίνεται σήμερα.

Σήμερα συμβαίνει το εξής παρανοϊκό, το βλέπουμε σε όλη την Ελλάδα και στα γεωγραφικά όρια του Δήμου Ξηρομέρου. Χιλιάδες στρέμματα παραγωγικής γης να δεσμεύονται για φωτοβολταϊκά από λίγες εταιρίες, επιτείνοντας την αποαγροτικοποίηση και ενισχύοντας την πιθανότητα μίας μελλοντικής επισιτιστικής κρίσης, που θα είναι πραγματικά μία συμφορά. Στη Θεσσαλία, στη Μακεδονία, στη Κρήτη που υπάρχουν χιλιάδες στρέμματα γης υψηλής παραγωγικότητας, βλέπουμε φωτοβολταϊκά, κάτι που είναι μία τρέλα. Αγρότες παρατάνε τα χωράφια και την καλλιέργεια και γίνονται παραγωγοί ηλεκτρικού ρεύματος, οδηγούνται σε αυτή την κατεύθυνση με πολιτικές επιλογές.

Θέλουμε τις Α.Π.Ε με κανόνες, σωστή χωροθέτηση και κυρίως με οικονομικό όφελος κατευθείαν των πολιτών και όχι αυτό που γίνεται σήμερα.

Αυτό που γίνεται σήμερα περιγράφεται ως μία ανεξέλεγκτη κατάσταση, όπου κάποιοι με το δάκτυλο, απλά δείχνουν στο χάρτη, διαλέγουν μία βουνοκορφή και μία κορυφογραμμή για να βάλουν αιολικά, θέλοντας να συμμετέχουν και αυτοί στο Ελ Ντοράντο του εύκολου κέρδους και εμείς ως τοπικές κοινωνίες αλλά και η τοπική αυτοδιοίκηση, βρισκόμαστε χωρίς εκείνη την ειδική γνώση, να καλούμαστε να αποφασίσουμε και να γνωμοδοτήσουμε αν θέλουμε αιολικά εδώ, αν θέλουμε παραπέρα.

Φυσικά απόψεις δεν θέλω ηλεκτρική ενέργεια από ορυκτά καύσιμα, δεν θέλω από πυρηνική ενέργεια, δεν θέλω από ανανεώσιμες πηγές, αλλά θέλω φθηνό ηλεκτρικό ρεύμα και όταν κόβεται ή μου το στερήσουν θα ανεβαίνω στα κάγκελα διαμαρτυρόμενος μιλώντας πολύ σωστά για κοινωνικό αγαθό, όλα αυτά είναι απόψεις εκτός λογικής και αυτά τα θαύματα δεν συμβαίνουν, δηλαδή να παραχθεί ηλεκτρική ενέργεια που όλοι την θέλουμε, λέγοντας όμως συλλήβδην όχι σε κάθε τρόπο παραγωγής.

Η κατεύθυνση πρέπει να είναι σίγουρα η μεγαλύτερη χρήση των Α.Π.Ε. για την κάλυψη των διαρκώς αυξανόμενων ενεργειακών αναγκών, αλλά ανάπτυξη των Α.Π.Ε. με κανόνες, με σεβασμό στο Φυσικό Περιβάλλον και στην ιστορική μνήμη κάθε τόπου και με τα οφέλη να επιστρέφουν απ’ ευθείας στους πολίτες, με παροχή φθηνής ηλεκτρικής ενέργειας.

* Διπλωματούχος Ηλεκτρολόγος Μηχανικός & Μηχανικός Η/Υ Πολυτεχνικής Σχολής Δ.Π.Θ. - Msc στην Διαχείριση Τεχνικών Έργων Ε.Α.Π.