Drüüs
En Drüüs (lat. glandula) is in de Anatomie en Organ, wat en sünneren Stoff billt un as Sekret na buten oder as Hormoon in’t Blood afgifft.
Drüsen künnt na verschedene Egenschoppen indeelt warrn. De Definitschoon baven sett vörrut, dat dat en Utföhrgang gifft, wat en Drüüs vun annere Organen ünnerscheedt. Över dissen Utgang warrt dat Sekret an de Böverflach vun de Huut oder vun en Sliemhuut bröcht. Disse Drüsen warrt denn as exkretoorsche Drüsen betekent. Dat Tostannenkamen vun den Utföhrgang verkloort sik ut den Ümstand, dat disse Drüsen in jemehr embryonalen Entwicklung vun de Böverflach vun’t Epithel na ünnen verlagert worrn sünd un sik dor to Organen mit de för jem tyypschen Epithelzellen differenzeert hebbt. Dorbi sünd se aver mit de oorsprünglichen Epithelböverflach verbunnen bleven
Exkretoorsche Drüsen
[ännern | Bornkood ännern]De exkretoorschen Drüsen warrt wieter ünnerdeelt na jemehr Oort, dat Sekret aftogeven (Sekretschoon):
- apokrin: Bi disse Form warrt grote Sekretdrapens afgeven (kunzentreerte Sekreten, de Proteinen bargt), wobi en Deel vun de Zell bi de Sekretschoon afsnöört un mit afgeven warrt. Bispeelen sünd de Duftdrüüs oder de Melkdrüsen in’n Titt vun de Fro.
- holokrin: Bi disse Oort warrt de hele Zellinholt in dat Sekret ümwannelt. De Zellen starvt dorbi af un warrt sülvst Deel vun’t Sekret. De Zellen mööt dorüm jümmer nee nabillt warrn. Bispelen sünd de Talgdrüsen.
- merokrin (fröher ekkrin): Dorbi warrt bannig lütte waterige Sekretdrapens dör Exozytoos afgeven, de ünner’t Lichtmikroskop kuum to sehn sünd. De Zell warrt dorbi nich ännert ader schaadt. Bispelen sünd de Sweetdrüsen. Hier kann wieter ünnerscheedt warrn na’t Tosamensetten vun dat Sekret:
seröse Drüsen produzeert en dünnfletig Sekret, dat Enzymen bargt
- Ohrseverdrüüs (Parotis)
- Buukseverdrüüs oder Böörs (Pankreas), de hett exkretoorsche, aver ok endokrine Funkschonen
- Tranendrüüs (Glandula lacrimalis)
muköse Drüsen produzeert en taagfletig, sliemig Sekret
- Drüüs an’n Beermoderhals
- Brunner-Drüsen vun’n Twölffingerdarm
- Drüsen in’n Rachen un an de Tungenwörtel
- Cowpersche Drüüs an de Miegröhr vun Mannslüüd oder Heken
mischte Drüsen produzeert na Opgaav seröse od. muköse Sekreten
- Bekerzellen vun de Atenweeg
- Ünnerkeev- un Ünnertungenseverdrüüs
Inkretoorsche Drüsen
[ännern | Bornkood ännern]In’n Gegensatz to de exkretoorschen Drüsen warrt de Drüsen ahn en Utföhrgang as Hormoondrüsen oder inkretoorsche Drüsen betekent. Se geevt jemehr Sekret (Hormonen) direkt in’t Blood af. All disse Drüsen tosamen warrt as dat endokrine System betekent.