droste-effect

Nederlands

samenstelling van Droste en en effect zn , eponiem dat verwijst naar de 19e-eeuwse Nederlandse chocoladefabrikant Gerardus Johannes Droste wiens bedrijf als verpakking voor chocoladeflikken een bus gebruikte met een afbeelding waarin die bus zelf weer werd afgebeeld, in de betekenis van ‘repeterend effect’ aangetroffen vanaf 1970 (zie vindplaats hieronder); geschreven met een kleine letter volgens spellingregel 16.D en met een koppelteken volgens spellingregel 7.A ^[1] ^[2]

het droste-effect o

eigenlijk eindeloze herhaling die ontstaat als een afbeelding een verkleinde versie van zichzelf bevat
▸ Het doek dat nu op de tentoonstelling van Jankowski staat, is nog een slag verder verwijderd van de hand en de geest van Kippenberger. Het is niet ‘de echte’ Kippenberger – het is een schilderij dat diende als decor voor een toneelstuk over Kippenberger uit 2013: Kippenberger! – Ein Exzess des Moments. Jankowski had voor dat stuk het toneelbeeld bedacht en een decorschilder dit doek van zeven bij vier meter laten maken – een schilderij van het beroemde schilderij van de beroemde kunstenaar, dat aan de muur hangt in het beroemde restaurant. En dat, als een soort droste-effect, nog wat extra diepte en wat extra tafeltjes toevoegt.^[3]
(figuurlijk) herhaling doordat iets weer naar zichzelf verwijst
▸ Anny Schilder en José Hoebee probeerden hun carrière nieuw leven in te blazen door een cover uit te brengen van een liedje dat nog weer ouder was dan zijzelf. Een bizar droste-effect. In een herhaling gingen twee zangeressen in herhaling door het nog maar weer eens herhalen van een liedje dat al vele malen eerder herhaald was.^[4]

▸ Om kort te gaan, Gezelle voegt aan zijn lyriek een bestanddeel eeuwigheid toe, dat moderne dichters, maar die moet je dan wel gelezen hebben, binnenhalen in het gedicht, zie het krankzinnige droste-effect.^[5]