Naar inhoud springen

Aat

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Voor de gelijknamige koningin, zie Aat (koningin).
Aat
Ath
Stad in België Vlag van België
Aat (België)
Aat
Geografie
Gewest Vlag Wallonië Wallonië
Provincie Vlag Henegouwen Henegouwen
Arrondissement Aat
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere 		127,9 km² (2022)
83,3%
7,21%
9,49%
Coördinaten 50° 38' NB, 3° 46' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkings­dichtheid 		30.048 (01/01/2024)
48,42%
51,58%
234,94 inw./km²
Leeftijdsopbouw
– 0-17 jaar
– 18-64 jaar
– 65 jaar en ouder 		(01/01/2024)
17,92%
60,84%
21,24%
Buitenlanders 5,04% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester Bruno Lefebvre (PS)
Bestuur PS, MR, Ecolo
Zetels
PS
Liste Athoise
MR
Ecolo 		29
11
10
4
4
Economie
Gemiddeld inkomen 20.669 euro/inw. (2021)
Werkloosheids­graad 9,79% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
7800
7800
7801
7802
7803
7804
7804
7810
7811
7812
7812
7812
7812
7812
7812
7822
7822
7822
7823 		Deelgemeente
Aat
Lanquesaint
Irchonwelz
Ormeignies
Bouvignies
Ostiches
Rebaix
Maffle
Arbre
Houtaing
Ligne
Mainvault
Moulbaix
Villers-Notre-Dame
Villers-Saint-Amand
Gellingen
Isières
Meslin-l'Evêque
Gibecq
Zonenummer 068
NIS-code 51004
Politiezone Ath
Hulpverlenings­zone Picardisch Wallonië
Website www.ath.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Aat
in de provincie Henegouwen
Portaal  Portaalicoon   België

Aat (Frans: Ath) is een kleine Waalse stad in het noorden van de Belgische provincie Henegouwen waar Picardisch wordt gesproken. De stad ligt aan de samenvloeiing van de oostelijke en de westelijke Dender, die als Dender vanaf Aat bevaarbaar is. De stad telt ruim 30.000 inwoners.

Aat is bekend om zijn jaarlijkse Reuzenstoet of Ducasse van Aat, die elke vierde zondag van augustus plaatsvindt (zie Stadsreuzen). Van de middeleeuwse verdedigingswerken rest in Aat slechts de Burbant-toren.

Geschiedenis

[bewerken | brontekst bewerken]
Aat op de Ferrariskaart van 1775

De juiste oorsprong van de stad Aat in de moerassige samenloop van de Oostelijke en de Westelijke Dender is onbekend. Al in de vroege Middeleeuwen was het de hoofdplaats van de pagus Brachatensis. In 1076 werd er voor het eerst melding gemaakt van de heren van Aat. Deze waren afkomstig van het huis Trazegnies. In 1076 verkocht Gillis van Trazegnies, die op kruistocht vertrok, de heerlijkheid aan graaf Boudewijn IV van Henegouwen.[1] Deze liet er het Kasteel Burbant (castrum) bouwen, een vestingtoren die er nog steeds bestaat. Boudewijn verstrekte ook een aantal privileges met de bedoeling bewoners aan te trekken. Aan de voet van deze beschermende vesting groeide Aat weldra uit tot een belangrijk regionaal centrum waarvan de bloei en de uitstraling voortduurde tot het einde van de 16e eeuw.

Zijn zoon en opvolger Boudewijn V bouwde een grote stadsomwalling in het kader van zijn strijd tegen de graaf van Vlaanderen en de hertog van Brabant. Omstreeks 1320-1325 werden deze ringmuren verstevigd. Door de aantrekkingskracht van de stad kwamen er zich steeds meer inwoners vestigen en breidde de oorspronkelijke stadskern zich steeds verder uit (in zuidoostelijke richting). Op initiatief van Willem I van Avesnes werd er een lakenweverij gevestigd en kon de industrie zich verder ontwikkelen. Op 4 juni 1357 kwam de Vrede van Aat tot stand, waardoor een einde kwam aan de zgn. Brabantse Successieoorlog. Ook op cultureel gebied was de uitstraling van Aat zo groot geworden, dat in oktober 1416 het stadsbestuur aan priester Jacques Véron en zijn medewerkers de opdracht gaf een Latijnse School te stichten, waarvoor de leerlingen van overal toestroomden. Onder meer de humanist Justus Lipsius heeft in deze school zijn opleiding genoten.

Omstreeks 1370 had graaf Albrecht van Beieren een tweede omwalling laten graven voor de groeiende stad, waardoor de stedelijke verdedigingsgordel verdrievoudigd werd. In 1540 onder keizer Karel V werden de wallen nog verstevigd. Het onderhoud werd daarna echter verwaarloosd, en toen de troepen van Lodewijk XIV in 1667 de stad belegerden, kon deze slechts één dag aan de vijandelijke artillerie weerstand bieden. De stad bleef tot 1674 in Franse handen. Vauban verbeterde de versterkingen van Aat, als eerste Franse stad in de Spaanse Nederlanden. Hij liet acht vestingen bouwen die verbonden waren met courtines.[2] Pas in 1706 werden de Fransen weer uit Aat verdreven.

Aat aan de Dender was in de eerste helft van de 18e eeuw een van de vestingsteden die deel uitmaakten van de Nederlandse vestingsbarrière in de Zuidelijke Nederlanden.

Onder het Franse bewind kwam de stedelijke economie echter langzaam tot verval. Aat werd een tweede maal door de Fransen verwoest in 1745, en vervolgens onder koning Willem I opnieuw hersteld, zodat de stad in de 19e eeuw weer kon opbloeien, door de vestiging van nieuwe industrieën, onder meer meubelmakerijen en de ontginning van steengroeven in de buurt (Maffle). Twee wereldoorlogen maakten alweer een einde aan deze welvaart.
In de jaren 80 van 20e eeuw heeft de stad Aat onder meer als burgemeester de PS-zwaargewicht Guy Spitaels gehad, die grote infrastructuurwerken heeft laten uitvoeren. Het betreft onder meer de aanleg van een ringweg rond de stad, alsmede belangrijke spoorwegverbeteringen. Deze hebben de toegankelijkheid en de leefbaarheid van de stad in grote mate verhoogd. Budgettair hield dit echter gelijke pas met de (door tegenstanders als megalomaan bestempelde) opvattingen van de socialistische voorman.

In de deelgemeente Gellingen vond op 30 juli 2004 een zware gasexplosie plaats.

  • De Burbant-toren (12e eeuw) te Aat
    De Burbant-toren (12e eeuw) te Aat
  • Het laat-renaissance-stadhuis van Aat
    Het laat-renaissance-stadhuis van Aat
  • De Calvarie van de Sint-Maartenskerk
    De Calvarie van de Sint-Maartenskerk
  • De Grote Markt
    De Grote Markt
  • De toren van de Sint-Julianuskerk
    De toren van de Sint-Julianuskerk
  • Madame Victoire dansend in de straten
    Madame Victoire dansend in de straten
  • De toren van de Sint-Julianuskerk (XVde eeuw).
    De toren van de Sint-Julianuskerk (XVde eeuw).
  • De Grote Markt
    De Grote Markt

Kernen

[bewerken | brontekst bewerken]

Deelgemeenten

[bewerken | brontekst bewerken]
Naam Opp.
(km²)		 Inwoners
(2020)		 Inwoners
per km²		 NIS-code
1 Aat 15,68 13.578 866 51004A
2 Lanquesaint 3,05 433 142 51004B
3 Rebaix 6,04 1.015 168 51004C
4 Isières 6,95 1.215 175 51004D
5 Meslin-l'Evêque 12,11 1.571 130 51004E
6 Gellingen 6,04 820 136 51004F
7 Gibecq 6,38 291 46 51004G
8 Arbre 3,16 760 240 51004H
9 Maffle 2,79 1.739 623 51004J
10 Irchonwelz 4,15 1.150 277 51004K
11 Ormeignies 10,91 1.116 102 51004L
12 Moulbaix 4,30 624 145 51004M
13 Villers-Notre-Dame 1,63 198 122 51004N
14 Villers-Saint-Amand 6,76 624 92 51004P
15 Ligne 5,46 896 164 51004R
16 Houtaing 4,54 641 141 51004S
17 Mainvault 13,57 1.392 103 51004T
18 Bouvignies 4,77 720 151 51004U
19 Ostiches 8,66 674 78 51004V

Overige kernen

[bewerken | brontekst bewerken]

In Ormeignies ligt nog het gehuchtje Autreppe dat zijn eigen parochie heeft.

Demografische evolutie

[bewerken | brontekst bewerken]

Demografische ontwikkeling voor de fusie

[bewerken | brontekst bewerken]
  • Bron:NIS - Opm:1831 t/m 1970=volkstellingen; 1976= inwoneraantal op 31 december
Naam Oppervlakte
(km²)		 Bevolking
31/12/1900		 Bevolkingsdichtheid
(inw./km²)
I Aat 15,52 10.873 701
II Lanquesaint 3,06 451 147
III Irchonwelz 4,13 876 212
IV Ormeignies 10,86 1100 101
V Bouvignies 4,70 653 139
VI Ostiches 8,59 910 106
VII Rebaix 5,90 993 168
VIII Maffle 3,14 1570 500
IX Arbre 3,15 651 207
X Houtaing 4,52 806 178
XI Ligne 5,40 1109 205
XII Mainvault 13,47 1883 140
XIII Moulbaix 4,62 805 174
XIV Villers-Notre-Dame 1,59 240 151
XV Villers-Saint-Amand 6,73 621 92
XVI Gellingen 6,18 697 113
XVII Isières 6,95 1079 155
XVIII Meslin-l'Evêque 12,06 1529 127
XIX Gibecq 6,51 503 77

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente

[bewerken | brontekst bewerken]

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari
1992 tot heden
jaar Aantal[3] Evolutie: 1992=index 100
1992 24.239 100,0
1993 24.378 100,6
1994 24.497 101,1
1995 24.706 101,9
1996 24.954 102,9
1997 25.048 103,3
1998 25.084 103,5
1999 25.296 104,4
2000 25.430 104,9
2001 25.708 106,1
2002 25.993 107,2
2003 26.227 108,2
2004 26.414 109,0
2005 26.584 109,7
2006 26.799 110,6
2007 27.141 112,0
2008 27.578 113,8
2009 27.753 114,5
2010 28.026 115,6
2011 28.315 116,8
2012 28.526 117,7
2013 28.463 117,4
2014 28.523 117,7
2015 28.755 118,6
2016 28.951 119,4
2017 29.074 119,9
2018 29.164 120,3
2019 29.311 120,9
2020 29.494 121,7
2021 29.571 122,0
2022 29.630 122,2
2023 29.946 123,5
2024 30.048 124,0

Bezienswaardigheden

[bewerken | brontekst bewerken]
  • op de Grote Markt (Grand-Place) bevindt zich het laat-renaissancistisch stadhuis (1614-1624, gerenoveerd in 1980), een ontwerp van Wenzel Cobergher;
  • niet ver van de Grote Markt, aan het eind van een zijstraatje de Burbant-toren (12e eeuw), omringd door gebouwen uit de 16e / 17e eeuw;
  • Het Gallo-Romeins Museum van Aat met Gallo-Romeinse boten;
  • van de oorspronkelijke Sint-Julianuskerk (église Saint-Julien), voltooid in 1414, bleven enkel de imposante toren en het koor overeind. De rest ging verloren tijdens een grote brand in 1817, en werd herbouwd in 1822 in neoclassicistische stijl;
  • het museum Het Reuzenhuis, gewijd aan de folkloristische reuzen;
  • de gotische Sint-Maartenskerk (église Saint-Martin) uit 1585 bezit een merkwaardig kerkmeubilair; rechts van de hoofdingang een overdekte Calvarieberg-scène (± 1540).
  • Le Blanc Moulin in Ostiches
Zie ook: Lijst van beschermd erfgoed in Aat
Samson van Aat (2006)
De stadsreus Goliath

Politiek

[bewerken | brontekst bewerken]

Burgemeesters

[bewerken | brontekst bewerken]

Burgemeesters van Aat waren:

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

[bewerken | brontekst bewerken]
Partij 10-10-1976[4] 10-10-1982 9-10-1988 9-10-1994 8-10-2000 8-10-2006[5] 14-10-2012[6] 14-10-2018 13-10-2024[7]
Stemmen / Zetels % 27 % 27 % 27 % 27 % 29 % 29 % 29 % 29 % 31
PS1 / PS-RWA 43,741 13 53,15A 15 59,81 17 61,111 18 67,821 22 59,621 19 52,011 16 35,011 11 34,311 12
RW1 / PS-RWA 8,211 1 - - - - - - -
ECOLO - 3,04 0 - - 6,07 1 5,35 0 10,06 2 13,55 4 7,40 1
UGRA PRL1 / MR2 / MR.@th3 29,74A 9 41,67A 12 22,491 6 24,481 6 18,471 5 14,772 4 23,342 7 15,052 4 21,043 7
PSC1 / UGRA/ Int. Com.2 / IC-PSC3 / FORUM4 / Liste AthoiseB / Les Engagés5 15,261 4 15,872 4 12,923 3 6,623 1 20,264 6 14,594 4 31,09B 10 12,565 4
Liste AthoiseB - - - - - - - 18,81B 6
PTB - - - - - - - - 5,88 1
Anderen(*) 3,06 0 2,13 0 1,83 0 1,48 0 1,03 0 - - 5,30 0 -
Totaal stemmen 17290 17624 17334 17736 18283 19297 19580 20717 20996
Opkomst % 94,4 93,44 92,55 93,51 89,88 91,14 88,81
Blanco en ongeldig % 2,72 3,77 4,67 5,01 5,29 4,66 5,19 6,01 6,07

(*) 1976: PCB (3,06%) / 1982: PCB (2,13%) / 1988: PC (1,83%) / 1994: PTB (1,48%) / 2000: PTB (1,03%) / 2018: DéFI (3,99%), DM (1,31%)

Verkeer en vervoer

[bewerken | brontekst bewerken]

Openbaar vervoer

[bewerken | brontekst bewerken]

In Aat is een spoorwegstation van de NMBS: station Aat.

Wegen en snelwegen

[bewerken | brontekst bewerken]

Verschillende gewestwegen doen de gemeente aan, zelfs een autosnelweg. Dit zijn:

Geboren in Aat

[bewerken | brontekst bewerken]

Zie ook

[bewerken | brontekst bewerken]
[bewerken | brontekst bewerken]
Zie de categorie Ath van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Aat&oldid=68328181"