Adzjika
| Adzjika | ||||
|---|---|---|---|---|
| Land | ||||
| Streek | Abchazië, Mingrelië | |||
| Hoofdingrediënt(en) | Chilipeper, paprika, knoflook, specerijen, kruiden | |||
| Varianten | Rood of groen | |||
| Type | Kruidenmengsel | |||
| Gegeten met | Vlees, gevogelte, vis, e.a. | |||
| ||||
Adzjika (Georgisch: აჯიკა; Abchazisch: аџьыка) is een Georgische pittige kruidenpasta en komt van oorsprong uit Abchazië en Mingrelië. Het kruidenmengsel wordt meestal gebruikt als marinade voor vlees, gevogelte en vis, maar ook als ingredient in traditionele gerechten satsebeli, tsjasjoesjoeli en anderen.
Achtergond
[bewerken | brontekst bewerken]Adzjika komt uit de west-Georgische regio's Mingrelië (Samegrelo) en Abchazië. Het komt dan ook veel voor in de gerechten uit deze gebieden.[1] Volgens de overlevering heeft adzjika zijn oorsprong in de 15e eeuw, toen landeigenaren peper begonnen toe te voegen aan het zout dat aan het vee werd gegeven om te voorkomen dat herders het zout zouden afpakken. Zout was een kostbaar product in die tijd. De herders mengden het zout en de peper echter met knoflook en bergkruiden en zo zou adzjika zijn ontstaan.[2][3] De oorspronkelijke Abchazische naam Apirpil-dzjika (Georgisch: აპირპილ-ჯიკას) betekent zout met peper.
Er zijn twee soorten Adzjika, een rode en een groene. Het onderscheid komt voornamelijk door het gebruik van rode dan wel groene pepers als basis. Traditioneel is adzjika een kruidenpasta, maar door de popularisering in de Sovjet-Unie en andere delen van Oost-Europa zijn ook andere varianten ontstaan. Met name een meer sauzige versie die als condiment gebruikt kan worden is populair geworden buiten Georgië.[1] Deze is ook voornamelijk op tomaten gebaseerd en lijkt daarmee meer op de ajvar van de Balkan of een salsa.
Ingrediënten en toepassing
[bewerken | brontekst bewerken]Rode adzjika wordt gemaakt van fijn gehakte rode paprika en chilipeper gemengd met knoflook, verse koriander, basilicum, platte peterselie, blauwe fenegriek, afrikaantjes (Imeretisch saffraan).[1] Soms wordt ook dille toegevoegd.[4] In groene adzjika worden naast groene paprika en pepers naar verhouding meer groene kruiden gebruikt wat het een meer milde smaak meegeeft die geschikter is als een spijzige condiment.[5]
De adzjika-pasta wordt gebruikt om vlees-, gevogelte- en visgerechten mee te marineren. De adzjika wordt daarnaast in talloze Abchazische en Mingreelse recepten gebruikt, zoals tsjachochbili, tsjasjoesjoeli of in sauzen zoals satsebeli.
Cultureel erfgoed
[bewerken | brontekst bewerken]Op 19 november 2018 werd adzjika op de Georgische lijst van immaterieel cultureel erfgoed geplaatst.[6] Dit gebeurde in het kader van het project Georgisch Smaakerfgoed, waarin meerdere traditionele Georgische culinaire producten een beschermde status krijgen.[2]
Zie ook
[bewerken | brontekst bewerken]Referenties
[bewerken | brontekst bewerken]- ↑ a b c (en) Georgian Adjika Recipe: Abkhazian & Megrelian Chilli Paste. No Frills Kitchen (26 augustus 2021). Geraadpleegd op 19 november 2023.
- ↑ a b (en) Back to basics: Ajika becomes a Georgian national heritage. Commonspace (24 november 2018). Geraadpleegd op 19 november 2023.
- ↑ (en) "Ajika" - Intangible Cultural Heritage of Georgia. Check24 (10 juli 2019). Geraadpleegd op 19 november 2023.
- ↑ (en) Goldstein, Darra (1999). The Georgian feast : the vibrant culture and savory food of the Republic of Georgia, 1e editie. University of California Press, p. 181. ISBN 978-0520275911. Geraadpleegd op 19 november 2023.
- ↑ (en) CB Book Club: Carla Capalbo’s “Tasting Georgia”. Culinary Backstreets - Tbilisi chapter (27 oktober 2017). Geraadpleegd op 19 november 2023.
- ↑ (ka) არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობის ელემენტისათვის - " აფხაზური მარილის - აპირპილ - ჯიკა " და მეგრული აჯიკის მომზადების ტექნოლოგია“ არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლის სტატუსის მინიჭების შესახებ (Voor het element immaterieel cultureel erfgoed - over het verlenen van de status van monument voor immaterieel cultureel erfgoed aan de technologie van de bereiding van Abchazisch zout - apirpil - dzjika en Mingreelse adzjika). Legislative Herald of Georgia (19 november 2018). Geraadpleegd op 19 november 2023.