Begraafplaats Weißensee
| Begraafplaats Weißensee | ||||
|---|---|---|---|---|
Hoofdingang en -gebouw (2005)
| ||||
| Plaats | Berlijn | |||
| Gesticht in | 1880 | |||
| Uitbreiding(en) | 1910 | |||
| Restauratie(s) | begin 21e eeuw | |||
| Architectuur en landschap | ||||
| Architect(en) | Hugo Licht | |||
| Aanleg | 1880 | |||
| Oppervlakte | 42 hectare | |||
| Aantal graven | ±115.000 | |||
| Diversen | ||||
| Eigenaar | Joodse gemeenschap van Berlijn | |||
| Beheer | Joodse gemeenschap van Berlijn | |||
| Toegankelijkheid | Vrije toegang | |||
| Officiële website Find a Grave-pagina | ||||
| ||||
Begraafplaats Weißensee is een Joodse begraafplaats in de gelijknamige Berlijnse wijk. Het is met 42 hectare en ongeveer 115.000 graven de op een na grootste Joodse begraafplaats van Europa.[1] Begraafplaats Weißensee wordt beheerd door de Joodse gemeenschap van Berlijn en is het hele jaar door toegankelijk.
Geschiedenis
[bewerken | brontekst bewerken]De eerste Joodse begraafplaats uit 1672, aan de Große Hamburger Straße, kampte sinds 1827 met capaciteitsgebrek.[2] De tweede, aan de Schönhauser Allee, dreigde tegen 1880 eveneens vol te raken.[3] Om die reden werd besloten dat er een derde moest komen, begraafplaats Weißensee. Hiertoe werd door de Joodse gemeenschap van Berlijn een kavel aan de Herbert-Baum-Straße aangekocht. De begraafplaats en bijbehorende gebouwen werden ontworpen door architect Hugo Licht in Italiaanse neorenaissancestijl en in 1880 geopend.[4] Het hoofdgebouw, waar het bestuur en archief gehuisvest zijn, alsmede de omheining, zijn voorzien van opvallende gele stenen. In 1910 verrees een tweede gebouw, maar dat werd tijdens de Tweede Wereldoorlog vernield.
Na de Tweede Wereldoorlog werd begraafplaats Weißensee in eerste instantie nog door alle Joodse inwoners van Berlijn gebruikt. Tussen 1955 en 1990 mochten alleen Joden uit Oost-Berlijn gebruikmaken van de begraafplaats; na de Duitse hereniging gold dit weer voor alle Joden. In die tijd werd de begraafplaats slecht onderhouden, daar veel Joodse inwoners tijdens of na de holocaust waren omgekomen of gevlucht. Veel graven raakten overwoekerd en de stenen van veel mausolea brokkelden af.[5] Na de hereniging werd gesteld dat herstel zo'n 40 miljoen euro zou gaan kosten.[6]
In de jaren 70 van de 20e eeuw werd een plan gemaakt om de Michelangelostraße met de toen nieuwe Hansastraße te verbinden. Het tracé zou over een deel van de begraafplaats komen te lopen, maar door weerstand vanuit de Joodse gemeenschap werd het plan van tafel geveegd.
Bij het 125-jarig bestaan werd door het bestuur bij de gemeenteraad van Berlijn aangedrongen op meer financiering, zodat een poging tot opname op de UNESCO-werelderfgoedlijst mogelijk zou worden. Toenmalig burgemeester Klaus Wowereit liet weten het plan te steunen.[5]
Ingangen
[bewerken | brontekst bewerken]De hoofdtoegangspoort bevindt zich aan het einde van de Herbert-Baum-Straße. In 1924 werd een tweede poort geopend aan de Lichtenberger Straße (sinds 1985: Indira-Gandhi-Straße). Bij de hoofdpoort is een holocaust-herdenkingsplaats ingericht, bestaande uit een gedenkteken en een aantal stenen, elk met opschrift van de namen van concentratiekampen. Ernaast is een herdenkingsplaats uit 1927 voor Joden die omkwamen tijdens de Eerste Wereldoorlog. Ook hangt er een plakkaat met namen van Joodse inwoners die zich verzetten tegen het nationaalsocialisme.
Indeling
[bewerken | brontekst bewerken]De graven zijn onderverdeeld in 120 secties, ieder met een eigen kenmerkende vorm. Welgestelde Joden liggen doorgaans opgebaard in mausolea in jugendstilstijl. Het centrale gedeelte is bestemd voor minder welvarenden.
Graven van beroemdheden
[bewerken | brontekst bewerken]- Herbert Baum, een Duits verzetsstrijder
- Hermann Cohen, een Duits filosoof
- Richard Friedländer, een Duits zakenman en adoptievader van Magda Goebbels
- Eugen Goldstein, een Duits natuurkundige
- Stefan Heym, een Duits schrijver
- Max Hirsch, een Duits politiek econoom
- Werner Scholem, een Duits politicus
- Lesser Ury, een Duits kunstschilder
Galerij
[bewerken | brontekst bewerken]-
Hal voorbij de hoofdingang (2010)]
-
Bloemenschuur (2018)
-
Dienstwoning (2018)
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Weißensee Cemetery op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
- ↑ (en) History - The Jewish Cemetery Berlin-Weissensee. Jewish Community of Berlin The Jewish Cemetery Berlin-Weissensee (17 september 2008). Gearchiveerd op 17 september 2008. Geraadpleegd op 26 oktober 2024 – via web.archive.org.
- ↑ (de) von Koppenfels, Johanna, Markus Sebastian Braun (2000). Jüdische Friedhöfe in Berlin, Berlijn, p. 14. ISBN 3-8148-0022-2.
- ↑ (de) von Koppenfels, Johanna, Markus Sebastian Braun (2000). Jüdische Friedhöfe in Berlin, Berlijn, p. 40. ISBN 3-8148-0022-2.
- ↑ (de) von Koppenfels, Johanna, Markus Sebastian Braun (2000). Jüdische Friedhöfe in Berlin, Berlijn, p. 48. ISBN 3-8148-0022-2.
- ↑ a b Europe's largest Jewish cemetery has become a wilderness of crumbling mausoleums. History News Network (25 november 2005). Gearchiveerd op 8 oktober 2006. Geraadpleegd op 27 oktober 2024 – via web.archive.org.
- ↑ (en) UNESCO Bid for Berlin Jewish Cemetery. Deutsche Welle (30 augustus 2005). Geraadpleegd op 27 oktober 2024.