NSU Fox-serie

NSU Fox 101 OSB uit 1954

NSU Zweitakt-Fox uit 1954

NSU Sportfox (100 cc) 1950

NSU Superfox

Motor uit 1952 met enkele bovenliggende nokkenas en koningsas aan de rechterkant

NSU Rennfox met Bananentank

NSU Rennfox "Blauwal" uit 1954

De NSU Fox 101 OSB is een historisch motorfietsmodel van het merk NSU. Op basis van dit model ontstonden ook de NSU Fox 125 ZB, de NSU Superfox, de NSU Sportfox en de NSU Rennfox. Met dit laatste model werd tweemaal de eindoverwinning in de 125 ccklasse van het wereldkampioenschap wegrace behaald.

Fox 101 OSB en Fox 125 ZB

De Fox OSB werd van 1949 tot 1954 geproduceerd. Het was het eerste nieuwe model dat NSU na de Tweede Wereldoorlog produceerde. De letters "OSB" betekenden Obengesteuert; Sport; Blockmotor (kopklepmotor, sport, blokmotor). De Fox had een 98 cc viertaktmotor die ongeveer 6 pk leverde. De machine werd gepresenteerd op de Industriemesse Hannover van 1948. In 1951 verscheen het model 125 ZB met een tweetaktmotor. Voor het gemak werden beide modellen in de catalogi aangeduid als "FOX-Viertakt" en "FOX-Zweitakt". De Fox was de eerste belangrijke contsructie van Albert Roder, die al vóór de oorlog hoofdconstructeur van NSU was, maar zich toen nog bezig had gehouden met het doorontwikkelen van de constructies van de Brit Walter Moore. De Fox 101 OSB was bijzonder zuinig. De fabrieksopgave gaf een verbruik van 1:53 aan, maar het werkelijke verbruik was 1:50 à 1:40. De verkoopslogan voor de Fox, bedacht door Artur Westrup, was "Fixe Faher fahren FOX!".

Techniek

De FOX-Viertakt had een gietijzeren cilinder en een lichtmetalen cilinderkop met kopkleppen die door een onderliggende nokkenas met stoterstangen een tuimelaars aangestuurd werden. De machine had een aluminium carter waar de krukas, de meervoudige natte platenkoppeling en de versnellingsbak in zaten. Er was geen oliepomp aan boord, alles werd gesmeerd door middel van spatsmering. De Fox was vanaf het begin een moderne machine, met een plaatframe en een swingarm met cantilever vering. aanvankelijk had ze een drie-, vanaf 1950 een vierversnellingsbak. De 125 ZB had vanaf het begin vier versnellingen. De machines hadden een eenvoudig, open plaatframe, dat van het balhoofd naar de aanhechting van de swingarm liep. In het achterste deel van het frame was de schroefveer van de achtervering ondergebracht. Ook de swingarm zelf en de geduwde schommelvork waren van plaatwerk gemaakt. Voor en achter waren eenvoudige maar vrij zwakke frictiedempers gemonteerd, die met vleugelmoeren bediend werden.

Superfox 125 OSB

In 1955 werden zowel de NSU Fox 101 OSB als de NSU 125 ZB afgelost door de NSU 125 OSB. Dit was geen doorontwikkeling van de 101 OSB, maar een kleinere uitvoering van de NSU Max 251 OSB. Daarom had de motor ook de Ultramax nokkenasaandrijving. De primaire ketting helemaal ingekapseld zoals bij de Fox 101. De luchttoevoer van de motor verliep zoals bij de NSU Max en de NSU Lux door het plaatframe heen, waardoor de lucht "rustiger" werd. In plaats van de volledige spatsmering van de Fox 101 OSB was nu een dry-sumpsysteem toegepast. Ook het frame en de wielophanging waren weliswaar kleiner maar duidelijk afgeleid van de Max en de Lux. De wielen waren uitwisselbaar en door steekassen makkelijk te (de)monteren. Sommige onderdelen, zoals het gereedschapskastje en de accubak, waren identiek aan die van de NSU Max. De hele voorvork, inclusief het stuur waren van in profiel gebogen plaatwerk, waarin de kabels verborgen waren. Toen de Superfox op de markt kwam was de motorfietsmarkt al grotendeels ingestort. Hoewel de machine er dankzij het plaatwerk meer als een echte motorfiets uitzag, en ook het vermogen duidelijk was gestegen, werden er tot 1957 slechts 15.530 geproduceerd.

Sportfox en Rennfox

Sportfox

In 1950 bracht NSU op basis van de seriemodellen van de 101 OSB de licht 100 cc Sportfox productieracer voor beginnelingen op de markt. Men had gepland er ongeveer 30 te verkopen, maar ze werden zo populair dat er uiteindelijk ca. 750 gebouwd werden. Het motortje was opgevoerd door de in- en uitlaatkanalen te polijsten, sterkere klepveren, een grotere inlaatklep en een grotere carburateur te monteren. De compressieverhouding werd verhoogd naar 1:8. Door toepassing van meer lichtmetaal woog de Sportfox slechts 68 kg. Uiteraard was de verlichting weggelaten, maar ook de kettingkast. De uitlaatdemper was verwijderd en de spatborden waren korter. De bagagedrager was vervangen door een broodzadel, waardoor de coureur platter op de motor kon liggen.

Rennfox

De Rennfox was een fabrieksracer voor de 125 cc klasse die in 1952 verscheen. Met de originele Fox of zelfs de Sportfox had dit model nog maar weinig overeenkomsten. Met een boring en slag van 54 mm ontstond een 123,7 cc viertaktmotor met dubbele bovenliggende nokkenassen die door een koningsas aan de rechterkant van de cilinder werden aangedreven. De motor leverde 14 pk bij 11.000 tpm. In 1953 werd de boring groter en de slag korter: 58 x 47,3 mm (125 cc). De koningsas zat nu links en de machine had nog slechts één bovenliggende nokkenas. Het carter was smaller geworden. In de zomer van 1954 leverde de Rennfox al ongeveer 18 pk bij 11.000 tpm. Het gewicht was toen ongeveer 80 kg door de blauwe druppelstroomlijn die de machine de bijnaam "Blauwal" (blauwe walvis) gaf. Op bochtige circuits, waar de druppelstroomlijn door haar gewicht meer nadelen als voordelen bood, werd gereden met een tophalf of een dolfijnstroomlijn. De topsnelheid was ongeveer 175 km/h. De Rennfox had aanvankelijk vijf versnellingen, later zes. De achtervering was vervangen door een normale swingarm met twee veer/demperelementen. Aan de voorkant was nog steeds een geduwde schommelvork gemonteerd, maar met aanmerkelijk zwaardere veren dan die van de oorspronkelijke Fox. In het voorwiel zat een geventileerde volle naaf duplexrem.

Kampioenschappen

De eerste successen voor de Rennfox vierden Roberto Colombo, Otto Daiker en Wilhelm Hofmann in 1952 bij de Eifelrennen op de Nürburgring toen ze alle drie de podiumplaatsen pakten. Daiker werd in 1952 kampioen van Duitsland. In het WK-seizoen 1953 werd Werner Haas wereldkampioen 125 cc. Hij werd in dat jaar ook Duits kampioen. In 1954 werd Rupert Hollaus postuum wereldkampioen. Hollaus verongelukte dodelijk tijdens de Grand Prix des Nations op Monza, toen de wereldtitel hem al niet meer kon ontgaan. In dat jaar werd Werner Haas opnieuw kampioen van Duitsland, "HP" Müller werd met een NSU Rennfox tweede.

Technische gegevens

NSU	Fox 101 OSB	Fox 125 ZB	Superfox 125 OSB	Sportfox	Rennfox
Periode	1949-1954	1951-1954	1955-1957	1950-?	1952-1954
Categorie	toermotor			productieracer	fabrieksracer
Motortype	OHV	omkeerspoeling met vlakke zuiger	Ultramax OHC	OHV	DOHC met koningsas
Bouwwijze	eencillinder viertakt	eencilinder tweetakt	eencilinder viertakt
Boring	50 mm	52 mm		50 mm	54 mm vanaf 1953: 58 mm
Slag	50 mm	58 mm		50 mm	54 mm vanaf 1953: 47,3 mm
Cilinderinhoud	98,2 cc	123,2 cc		98,2 cc	123,7 cc vanaf 1953: 125 cc
Compressieverhouding	1:7.2	1:6	1:8,5	1:8	1:9,8
Max. vermogen	5,6 pk bij 6.500 tpm	5,4 pk bij 5.000 tpm	8,8 pk bij 6.500 tpm	7,5 pk bij 7.000 tpm	13,5 pk bij 11.000 tpm 1953: 15,5 pk bij 11.000 tpm voorjaar 1954: 16,8 pk bij 11.000 tpm zomer 1954: 18 pk bij 11.000 tpm
Smeersysteem	spatsmering	mengsmering	spatsmering		onbekend
Topsnelheid	85 km/h	75 km/h	95 km/h	100 km/h	155 km/h 1953: 160 km/h voorjaar 1954: 168 km/h zomer 1954: 175 km/h
Koppeling	meervoudige droge platenkoppeling
Versnellingen	3 voetgeschakeld, vanaf 1950: 4 voetgeschakeld	4 voetgeschakeld			5 voetgeschakeld, later 6 voetgeschakeld
Aandrijving	ketting
Rijwielgedeelte	open plaatframe
Voorvork	plaatstalen geduwde schommelvork
Stroomlijn	geen				vanaf 1953: dolfijnstroomlijn in 1954: druppelstroomlijn
Leeg gewicht	85 kg	84 kg	116 kg	65 kg	90 kg 1953: 83,5 kg voorjaar 1954: 80,5 kg zomer 1954: 80 kg
Voorganger	Quick	125 ZDB	Fox 101 OSB/Fox 125 ZB	geen
Opvolger	Superfox 125 OSB		Maxi 175 OSB	geen

Opmerking: De technische gegevens verschillen per bron. Zelfs in officiële catalogi en folders van NSU waren verschillen te vinden.

Bronnen, noten en/of referenties

• Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel NSU Fox op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.