Nikkei 225

Nikkei 225
Afkorting voor	Nihon Keizai Shimbun 225
Oprichting	1950
Beurs	Tokyo Stock Exchange
Locatie	Tokio, Japan
Fondsenaantal	225
Marktkapitalisatie	¥ 470.117 miljard (31 dec. 2021)
Soort	aandelenindex
Methode	prijsgewogen index
Hoofdfondsen	Toyota, SoftBank, Fanuc
Website	(en) Nikkei indices: Nikkei 225

De Nikkei 225 (Japans: 日経平均株価, 日経225) is de belangrijkste aandelenindex van de Tokyo Stock Exchange.

Berekening

Zoals de naam al suggereert geeft de index de koersontwikkeling weer van 225 aandelen met een notering op de beurs van Tokio. Alleen de meest liquide aandelen komen in aanmerking. De index ging van start op 7 september 1950, maar hij werd retroactief berekend vanaf 16 mei 1949, de eerste dag na de Tweede Wereldoorlog dat de beurs werd heropend.^[1] Tot 1970 werd de index berekend door de beurs zelf, maar nadien heeft krant Nihon Keizai Shimbun (Nikkei ofwel Japans Financieel Dagblad) de dagelijkse berekening overgenomen.

De index bestaat uit aandelen van bedrijven. Aandelen van beleggingsfondsen, exchange-traded funds, vastgoedfondsen en preferente aandelen komen niet in aanmerking.^[1] De index wordt ten minste eenmaal per jaar in oktober herzien.^[1] De meest verhandelde aandelen worden geselecteerd en verder wordt rekening gehouden met een goede spreiding over de zes sectoren bij de uiteindelijke samenstelling van de index. Komt een bedrijf in de index te vervallen, door een fusie of faillissement, dan wordt binnen dezelfde sector naar een vervanger gezocht.^[1]

De index wordt berekend door de som te bepalen van de "aangepaste aandelenprijzen", en deze som te delen door de divisor. De "aangepaste prijs" van een aandeel is de koers maal de prijsaanpassingsfactor. De prijsaanpassingsfactor is voor de meeste aandelen 1, maar lager voor aandelen met een relatief hoge koers. De divisor wordt aangepast als het mandje aandelen verandert, en bij een aandelensplitsing of reverse split, zodanig dat wordt voorkomen dat deze niet-marktgerelateerde gebeurtenissen voor een abrupte verandering van de index zorgen.^[1]

Zolang het mandje aandelen niet verandert hangt de index dus alleen af van de 225 koersen, niet van het aantal aandelen dat per fonds vrij verhandelbaar is. Na een aandelensplitsing zal een bepaalde relatieve verandering van de koers een kleinere invloed hebben op de index, omdat de absolute verandering van de koers dan kleiner is.

Binnen de index hebben de technologie-aandelen met ruim 50% het zwaarste gewicht gevolgd door consumentengoederen (22%) en grondstoffen (13%). De twee kleinste sectoren zijn financiële waarden, als banken en verzekeraars, en transport en nutsbedrijven.

Een andere belangrijke beursindex in Japan is de TOPIX, die breder is samengesteld en de koersontwikkeling volgt van alle 1700 belangrijkste Japanse aandelen.

Koershistorie

De hoogste stand van de index 38.957 werd bereikt op 29 december 1989. Op dat moment was de totale marktkapitalisatie van de beurs zo'n 590.000 miljard yen (ca. US$ 4900 miljard).^[2] De totale beurswaarde van alle Japanse aandelen was toen 45% van het wereldwijde totaal, de Verenigde Staten stond op de tweede plaats met 33% en het Verenigd Koninkrijk op plaats drie met 9%.^[3] In 2020 stond Japan met 7% van het totaal op de derde plaats na de Verenigde Staten en de Volksrepubliek China.^[4]

Op 9 maart 2009 werd het laagste punt in 26 jaar bereikt op 7.055 punten. Op 23 april 2015 kwam de index weer voor het eerst sinds 15 jaar boven de 20.000 punten uit, de vorige keer was in maart 2000. Op 22 februari 2024, ruim 34 jaar later, noteerde de index weer voor de eerste keer hoger sinds de laatste piek op 29 december 1989.^[5] Toen bereikte de index een hoogtepunt in een periode die gekenschetst wordt als een asset bubble met extreem hoge koers-winstverhoudingen. Er volgde daarop jaren van economische stagnatie en deflatie, maar op 22 februari 2024 steeg de index met 2,2% en sloot op een stand van 39.099.^[5]

Jaar^[6]	Stand index per jaarultimo	Verandering vs voorgaande jaar
1985	13.113
1989	38.916
1990	23.849
1995	19.868
2000	13.786
2005	16.111
2010	10.229
2011	8.455	–17,3%
2012	10.395	22,9%
2013	16.291	56,7%
2014	17.451	7,1%
2015	19.034	9,1%
2016	19.114	0,4%
2017	22.765	19,1%
2018	20.085	–11,8%
2019	23.657	18,2%
2020	27.444	16,0%
2021	28.792	4,9%
2022	26.095	–9,4%
2023	33.464	28,2%

Samenstelling

Bij de Nikkei 225 index speelt alleen de hoogte van de beurskoers een rol. Het aandeel met de hoogste koers heeft het zwaarste gewicht in de index. Tokyo Electron heeft de hoogste absolute beurskoers en daarmee het grootste indexgewicht van ruim 8%. Naar marktkapitalisatie gemeten staat het bedrijf net niet in de top 10 met een beurswaarde die nog geen kwart is van die van Toyota. Toyota is veruit het grootste aandeel op de beurs gemeten naar marktkapitalisatie, maar stond in december 2021 niet in de top 10 van de Nikkei 225 index.

naar indexgewicht

Per ultimo december 2022 had Tokyo Electron het grootste gewicht van 8,1% in de Nikkei 225 index.^[7] De aandelenkoers stond diezelfde dag op 66.280 yen. Nummer twee was Fast Retailing met 8,0% en SoftBank met een gewicht van 4,0%.