Wikipedia:Verstorend bewerkgedrag

Overzicht
beheerpagina's

Dit is een essay. De pagina beschrijft niet een officiële regel of richtlijn, maar geeft enkel de mening weer van de auteur(s). Voel je vrij om aanpassingen te maken of erover te discussiëren op de overlegpagina.

Deze pagina in een notendop: Verstorende gebruikers kunnen geblokkeerd of van Wikipedia uitgesloten worden.

WP:VERSTOOR

Verstorend bewerken is een patroon van bewerken dat zich kan uitstrekken over een aanzienlijke tijdsperiode en aantal artikelen en het effect heeft de progressie van het verbeteren van artikelen te verstoren. Het kan ook onderdelen bevatten die tegengesteld zijn aan de fundamenten van het project om een encyclopedie te bouwen.

Wikipedia heeft veel van zijn succes te danken aan zijn toegankelijkheid en openheid. Deze openheid trekt echter soms mensen aan die zich tot doel stellen de encyclopedie te misbruiken als platform voor het kunnen doordrukken van hun eigen "point of view" (subjectieve standpunten), het plaatsen van hun eigen originele onderzoek of zelfpromotie. Hoewel minderheidsstandpunten welkom zijn als ze onderbouwd worden door betrouwbare bronnen of referenties en constructieve bewerkers ook soms fouten kunnen maken, is het soms het geval dat een bewerker langdurige problemen veroorzaakt door doorgaand een pagina of serie pagina's te bewerken met informatie die niet verifieerbaar is of er in persisteert om een groot gewicht toe te blijven kennen aan een minderheidsstandpunt.

Zulke verstorende gebruikers schaden Wikipedia omdat hun bewerkingen de betrouwbaarheid van Wikipedia naar beneden halen. Ze schaden Wikipedia ook omdat het geduld en de energie van constructieve gebruikers opgaat aan het repareren van de aangebrachte schade. Ze kunnen constructieve gebruikers zelfs demotiveren of het project doen verlaten.

Verstorend gedrag

Bij het onderscheiden van verstorend gedrag is het essentieel een patroon vast te stellen. Eén enkele actie op zichzelf zal niet snel tegen de richtlijnen indruisen of ingrijpen rechtvaardigen, maar wanneer een hele serie bewerkingen tegen de richtlijnen en doelen van Wikipedia ingaat, kan een gebruiker als verstorend worden aangemerkt. De verstorende serie bewerkingen hoeft niet perse binnen een dag plaats te vinden, er kan ook een langere tijd tussen de verschillende bewerkingen in de serie liggen. Ook een serie bewerkingen over een langere tijdsduur kan het project schaden. De bewerkingen hoeven ook niet inhoudelijk herhalingen van dezelfde zet te zijn, maar dienen wel tot hetzelfde doel: het verkondigen van het POV, het toevoegen van eigen onderzoek of het promoten van de eigen persoonlijkheid.

Verstorende bewerkers zullen in veel gevallen proberen hun gedrag te camoufleren door tussendoor constructieve bijdragen te doen of hun gedrag proberen goed te praten. Wanneer echter onder meerdere gebruikers consensus is bereikt op een algemene overlegpagina, en de gebruiker toch door blijft gaan met zijn ongewenste toevoegingen aan artikelen, kan actie tegen deze gebruiker worden genomen door het aanvragen van een blokkade of een verzoek tot ingrijpen aan de arbitragecommissie. In extreme gevallen kan dit ertoe leiden dat de verstorende gebruiker voor onbepaalde tijd van het project wordt uitgesloten.

Kenmerken van verstorend bewerken

Hieronder volgt een aantal punten van verstorend gedrag. Dit zijn alleen duidelijke en fundamentele overtredingen van richtlijnen, niet subtiele punten waarover onenigheid bestaat.

Tendentieuze bewerkingen: het herhaaldelijk en over langere tijd bewerken van een artikel of groep artikelen met als doel een bepaalde POV in het artikel te brengen. Tendentieus bewerken hoeft niet alleen het toevoegen van bepaalde informatie te zijn, het kan ook neerkomen op het verwijderen van bepaalde informatie waardoor het artikel uit balans raakt.
Niet kunnen voldoen aan het criterium van verifieerbaarheid: geen bronnen willen of kunnen geven, niet betrouwbare of onbekende bronnen gebruiken, verkeerd interpreteren van betrouwbare bronnen of eigen onderzoek als bron gebruiken.
Niet deelnemen aan overleg of consensus die in overleg bereikt is, negeren. Daaronder ook:
1. herhaaldelijk weigeren in te gaan op vragen of verzoeken van andere gebruikers over bewerkingen of bezwaren tegen bewerkingen;
2. herhaaldelijk negeren van de uitleg of motivatie die andere gebruikers bij hun bewerkingen geven.
Ingrijpen door moderatoren frustreren: zich verzetten tegen het ingrijpen door moderatoren of een onterechte slachtofferrol aannemen.
De richtlijnen negeren om het eigen punt door te drijven: door gebruik te maken van sokpoppen, andere gebruikers persoonlijk aan te vallen, de privacy van andere gebruikers te schenden of te vervallen in ander onbeleefd gedrag waaraan de tegenstanders in de discussie zich niet schuldig maken.

Afleidende gedragingen

Verstorende gebruikers kunnen proberen niet op te vallen door:

Hun bewerkingen over een lange periode uit te smeren. Geen van de bewerkingen zal afzonderlijk als verstorend overkomen, maar de hele serie is wel verstorend.
Hun bewerkingen verhinderen dan wel dat een artikel verbeterd wordt, maar ze blijven beleefd en doen geen persoonlijke aanvallen op andere gebruikers.
Hun bewerkingen blijven beperkt tot een klein aantal pagina's dat door weinig gebruikers wordt gevolgd.
Hun bewerkingen zijn verspreid over een groot aantal artikelen die door weinig gebruikers allemaal worden gevolgd, zodat het patroon niet opvalt.

Weigeren te begrijpen

Verstorende gebruikers kunnen soms een discussie oneindig rekken door bij een bepaald standpunt te blijven en dit te blijven aanvoeren, lang nadat er een consensus was bereikt die tegen dit standpunt inging. Een andere mogelijkheid is dat een ad nauseamargument (een vorm van drogredenering) wordt herhaald, ook al is dit eerder al weerlegd. Verstorende gebruikers gebruiken zulke weerlegde argumenten om bewerkingen in artikelen te doen. Dit is verstorend gedrag, want zelf denken een geldig punt te hebben geeft je niet het recht tegen consensus in te gaan.

Omgaan met verstorende bewerkingen

Lijst te volgen acties

Het volgende is een richtlijn om dit soort gedrag aan te pakken, hoewel deze stappen niet perse in deze volgorde gevolgd hoeven te worden. In sommige gevallen kan het zin hebben een zaak eerst op overleg gewenst te melden, in andere gevallen zal het nuttiger zijn direct om een blokkade te verzoeken. Over het algemeen zouden de stappen echter oplopend naar zwaarte moeten worden genomen, bij elke stap in de hoop dat het tot een oplossing leidt.

Bij de eerste verstorende bewerking:

Ga uit van goede wil. Val de gebruiker niet aan, maar draai de niet-encyclopedische of ongefundeerde bewerking terug. Gebruik de bewerkingssamenvatting om het probleem op rustige wijze te omschrijven. Blijf beleefd. Laat een bericht achter op de overlegpagina van de gebruiker waarin je oproept bronnen te gebruiken of de discussie op de overlegpagina van het artikel te voeren. Besef dat je mogelijk met een verwarde nieuwe gebruiker te maken hebt die de richtlijnen van Wikipedia nog niet kent.

Als de gebruiker weer terugdraait:

Draai opnieuw terug als er niet gereageerd werd op je poging tot overleg. Geef een link naar de overlegpagina in de bewerkingssamenvatting. Probeer zo mogelijk compromissen voor te stellen op de overlegpagina.

Als de gebruiker blijft terugdraaien, is hij bezig niet geverifieerde informatie toe te voegen:

Roep de hulp in van een moderator via WP:VVM of door een moderator persoonlijk te benaderen. Geef difflinks naar de herhaalde bewerkingen van de verstorende gebruiker. Probeer kort en bondig te zijn en geef aan dat de gebruiker oproepen tot overleg negeert. Vermijd onnodig denigrerende, sarcastische opmerkingen over de gebruiker. Probeer geen inhoudelijke argumenten te geven om je gelijk te onderbouwen, want, zeker als het een specialistisch onderwerp is, bestaat de kans dat je verzoek dan niet begrepen wordt.

Als de verstorende gebruiker wel bronnen gebruikt, maar deze zijn onbetrouwbaar of worden verkeerd geïnterpreteerd:

Schakel nog geen moderator in, maar ga eerst naar Wikipedia:Overleg gewenst. Ga door met pogingen de gebruiker in overleg te betrekken. Probeer zoveel mogelijk de richtlijnen van Wikipedia aan te halen. Zoek zo mogelijk het advies van een derde gebruiker, die verstand heeft van het onderwerp.

Als dit niet werkt:

Meld de verstorende gebruiker op zijn overlegpagina dat je zijn gedrag verstorend vindt. Gebruik difflinks naar het problematische gedrag om je standpunt te onderbouwen, maar vermijd onnodig denigrerende, sarcastische opmerkingen of uitlokking. Besef dat je doel nog steeds de-escalatie is. Als je andere gebruikers betrokken hebt, is het goed als dezen ook hun commentaar onder je melding plaatsen, zodat duidelijk is dat de gemeenschap het verstorende bewerkingsgedrag niet op prijs stelt.

Als de gebruiker desondanks doorgaat zonder steun te hebben voor zijn acties:

De bewerkingen van de gebruiker kunnen worden teruggedraaid, liefst door verschillende gebruikers. Wanneer de gebruiker blijft terugdraaien, kan hij geblokkeerd worden wegens een bewerkingsoorlog. Normaal gesproken zijn er bij een bewerkingsoorlog twee partijen die schuld treft, maar één gebruiker die problematische informatie blijft toevoegen tegen de mening van velen in is wel degelijk alleen schuldig.

Wanneer de gebruiker ophoudt met letterlijk terugdraaien maar op andere wijze verstorend blijft bewerken, of als er niet genoeg gebruikers tegen hem ingaan om consensus te veronderstellen:

Probeer de zaak opnieuw onder de aandacht te brengen op Wikipedia:Overleg gewenst of desnoods in de kroeg of een andere overlegruimte.

Als de moderatoren niet reageren:

Probeer een moderator op diens overlegpagina te benaderen, of dien een zaak in bij de arbitragecommissie. Ook hier geldt dat je strikt op het verstorende gedrag dient te focussen, en niet op het verschil van mening over de inhoud van artikelen. Doe dit alleen als je meerdere difflinks kunt overleggen die aantonen dat je op andere wijze het probleem hebt geprobeerd op te lossen. Vermijd onnodig denigrerende, sarcastische opmerkingen over de gebruiker.

Wees geduldig

Het is belangrijk zo geduldig mogelijk te zijn en niet te snel te oordelen. Technieken als terugdraaien, zijn alleen effectief als ze gecombineerd worden met oprechte pogingen om de gebruiker constructief te laten bijdragen. Pas wanneer verstorende gebruikers zich niet willen of kunnen neerleggen bij consensus of niet harmonieus aan het project willen of kunnen samenwerken met andere gebruikers, kunnen ze als onverbeterlijk worden beschouwd.

Onthoud daarbij dat een verstorende gebruiker niet hetzelfde is als een troll. Een troll probeert zo veel mogelijk reacties uit te lokken, een verstorende gebruiker probeert vaak juist zo min mogelijk op te vallen. Een verstorende gebruiker zal zelf overtuigd zijn dat hij juist goed bijdraagt, terwijl een troll puur uit kwade wil handelt.

Zie ook