Wikipedia:Wees duidelijk en concreet
| Overzicht beheerpagina's |
|---|
| Pagina's met betrekking tot Wikipedia-richtlijnen en beleidsvoorstellen |
|
|
Zie ook Artikelen bewerken |
Raadpleeg de overlegpagina voor discussie over dit voorstel.
Vermijd in een tekst formuleringen die niet concreet uitgewerkt of bewezen worden. Dergelijke formuleringen laten meestal meerdere interpretaties toe. In het Engels worden zulke bewoordingen weasel words (letterlijk: wezelwoorden) genoemd.
Voorbeelden
[bewerken | brontekst bewerken]| Analysen | wijzen uit | dat … |
| Artsen | waarschuwen ervoor | dat … |
| Critici | beweren | dat … |
| Deskundigen | zijn van mening | dat … |
| Het | geldt algemeen | als … |
| Het | is algemeen bekend | dat … |
| Er | is bewezen | dat … |
| Er | wordt vaak op gewezen | dat … |
| Er | wordt verondersteld | dat … |
| Het | wordt door velen gezien | als … |
| Men | neemt aan | dat … |
| Onderzoek | heeft aangetoond | dat … |
| Onderzoek | laat zien | dat … |
| Sommigen | zijn van mening | dat … |
| Wetenschappers | hebben ontdekt | dat … |
Wat is het probleem?
[bewerken | brontekst bewerken]Bovenstaande voorbeelden verbeteren een artikel niet:
- Weinigzeggend en langdradig. Vage formuleringen zijn hoofdzakelijk opvulmateriaal. Ze maken zinnen langer, zonder nuttige informatie te geven.
- Onnodige discussie. Uitdrukkingen zoals "sommigen vinden dit en dat", leiden tot vragen zoals: hoeveel mensen vinden dat daadwerkelijk? Hoeveel mensen zijn sommige mensen en wie zijn ze?
- Herhaling. Overmatig gebruik van vage formuleringen leidt tot eentonige artikelen: "Sommigen zeggen… [...] Anderen reageren… [...] Weer anderen zeggen dat… [...].
Hoe dan?
[bewerken | brontekst bewerken]Vage formuleringen kun je vermijden door antwoord te geven op de volgende vragen en die antwoorden in de tekst te verwerken:
- Wie zei dat?
- Wanneer? Nu? Op het moment van schrijven?
- Hoeveel mensen vinden dit? Hoeveel zijn sommigen?
- Wat voor mensen vinden dat? Waar leven zij?
- Welke visie hebben deze mensen?
- Waarom is dit van belang?
Is de verklaring ook waar wanneer je de vage formulering weglaat? Verwijder deze dan.
Alarmwoorden
[bewerken | brontekst bewerken]Vuistregel: deze kunnen gebruikt worden als bronnen ze gebruiken of als ze volgen uit de voorgaande tekst.
| Type | Alarmwoorden | Vraag aan jezelf |
|---|---|---|
| Onuitgesproken conclusie, oneigenlijke synthese of rolverwarring | Duidelijk; natuurlijk; blijkbaar; hieruit volgt |
|
| Speculatie of oneigenlijke synthese | Mogelijk, wellicht, eventueel, blijkbaar, zo te zien, schijnbaar | Als iets niet kan worden bewezen, dan kan het niet worden opgenomen. Onbewezen gebruik van "mogelijk" is pure speculatie. Als een twijfelachtige verklaring is bewezen, dan moet de bron gegeven worden. Ook het onbewezen gebruik van "schijnbaar" of "lijkt te zijn" is oneigenlijke synthese. |
| Zwak omschreven | Aantal:
|
|
Grootte in ruimte of tijd:
| ||
Diverse wazigheden:
| ||
| Dimensie onduidelijk | Variëren, variatie, verschillen | Variatie in tijd of ruimte? Of nog iets anders of allebei?
Wat leren de vos en de zieke mij? De kleur van de vos varieert van rood tot grijs, bruin of wit. Buikzijde versus rugzijde? Leeftijdsgebonden? Tussen exemplaren? Tussen soorten, ondersoorten en rassen? Tussen regio's? Welke kleuren zijn gangbaar en hoe gangbaar? Het ziektebeeld kent een grote variatie. Tussen patiënten? In het verloop van de ziekte? In de heftigheid van de symptomen? Waaruit bestaat de variatie? Is die variatie er altijd of is die periodiek, per patiënt verschillend of domweg onvoorspelbaar? |
Datering
[bewerken | brontekst bewerken]Vermijd journalistieke stijl (dat kan wel in een periodiek, een maand-, week- of dagblad maar niet in een encyclopedie), schrijf bijvoorbeeld niet:
- splinternieuw (zonder datering erbij)
- honderd jaar geleden
- onlangs
- recent
- tot voor enkele jaren
- tegenwoordig, thans, nu, vandaag
Maar wees zo exact mogelijk, bijvoorbeeld:
- 7 juli 1977
- in de jaren zestig (toevoeging ‘van de ...ste eeuw’ alleen als het niet uit de context blijkt)
- in de jaren 1820
- omstreeks 1390
- tussen 1655 en 1675
Kortom: zorg voor een tekst zonder houdbaarheidsdatum.
Uitzonderingen
[bewerken | brontekst bewerken]Zoals bij elke vuistregel geeft deze richtlijn een nogal ingrijpende generalisatie: gebruik geen vage formuleringen in Wikipedia-artikelen. Dit advies moet worden afgewogen tegen andere tekstbehoeften, zoals de noodzaak van beknoptheid en duidelijkheid. Stel daarom de volgende vragen:
- Hoe controversieel is de verklaring?
- Zijn er alternatieve opvattingen bekend?
- Welke waarde heeft het vermelden van de opvatting voor het artikel?
Enkele specifieke uitzonderingen:
- Als de mening of opvatting het onderwerp is van de discussie, bijvoorbeeld: "In de middeleeuwen geloofden de meeste mensen dat de zon om de Aarde draaide."
- Als wie achter de opvatting staan te groot in aantal zijn om te rangschikken, bijvoorbeeld "Sommigen verkiezen honden als huisdier; anderen katten."