Svartmetall

Svartmetall
Andre namn	Black metal
Stilmessig opphav	Thrash metal Death Metal punk
Kulturelt opphav	«Den fyrste bylgja» på 1980-talet i Europa og Sør-Amerika «Den andre bylgja» i Noreg på 90-talet
Typiske instrument	Elektrisk gitar, slagverk, bassgitar, vokal men òg fele, gongong, trekkspel, aukustisk gitar, synthesizer og keyboard
Undersjangrar
viking metal, unblack metal, sognametall, depressiv svartmetall, ambient svartmetall, melodisk svartmetall
Blandingssjangrar
Blackened death metal

Svartmetall eller black metal er ein undersjanger av heavy metal. Nemninga «black metal» stammar frå Venom-plata Black Metal frå 1982. Dei seinare åra har det vorte meir vanleg å bruka den norske omsetjinga «svartmetall».

Venom starta opp i 1980 etter at tre personar hadde fått ideen om å spela satanistisk thrash metal. Til sine eigne namn valde dei pseudonym for ulike demonar som høvde til konseptet – Cronos på vokal, Mantas på gitar og Abaddon på bass. Debutplata Welcome to Hell er meir å rekna som som thrash metal enn dagsens svartmetall; dagsens svartmetall minner gjerne om den andre og tredje bylgja svartmetall. Oppfylgjaren Black Metal inneheld mange av dei elementa som seinare vart karakteristiske for svartmetall-sjangeren – rå og primitiv instrumenthandtering og eit ljodbilete som vanlege produsentar ville ha sagt låg på demo-nivå.

Seinare var svenske Bathory det fyrste bandet til å taka i bruk screaming, vokalstilen som skulle verta eit kjennemerke på svartmetall. Bathory la dessutan grunnlaget for riffingsprinsippet som vert nytta i sjangeren.

På slutten av 80-talet gav band som Darkthrone og Mayhem ljod til den norske stilen innanfor svartmetall. Klassikarar her er A Blaze in the Northern Sky frå 1991 og De Mysteriis Dom Sathanas frå 1994. Andre band fylgde i kjølvatnet – her kan nemnast Immortal, Burzum,the Kovenant, Obtained Enslavement, Enslaved, Emperor, Gorgoroth osb. Mediegjennombrotet for svartmetall kom med kyrkjebrannane og drapet på Øystein Aarseth (Euronymous) i 1993, hendingar som skapte mykje åtgaum i både norske og internasjonale media.

Mange meiner at framveksten av svartmetall har gjeve nytt liv til heavy metal-sjangeren som på slutten av 80-talet var merkt av stagnasjon og skort på nyskapning. I dag har svartmetall ekspandert i so mange ulike leider at det er vanskeleg å seia kva som er svartmetall og ikkje. Medan Darkthrone framleis held seg til det gamle «true Norwegian»-konseptet (seinast med nyutgjevne Sardonic Wrath), har mange av dei klassiske svartmetall-gruppene orientert seg bort frå tradisjonell svartmetall og meir i retning av progressiv rock og elektronika.