Papuansk kina

Kina (valutakode: PGK) er valutaen i Papua Ny-Guinea. Valutaen er delt inn i 100 toea. Namnet kina kjem frå kuanuaspråket og refererer til perleskjel som blei nytta som valuta.

Papuansk kina blei innført 19. april 1975 og erstatta australsk dollar i overgangsfasen før Papua Ny-Guinea fekk sjølvstende frå Australia 16. september 1975. Den australske dollaren slutta å være gangbar valuta i Papua Ny-Guinea 1. januar 1976. Tidlegare har både Ny-Guineapund (australsk kolonivaluta) og Ny-Guineamark (tysk kolonivaluta) vore brukt.

Myntar

I 1975 blei myntar sette i sirkulasjon, i valørane 1, 2, 5, 10 og 20 toea i tillegg til 1 kina. Myntane for 1 og 2 toea blei prega i bronse, medan dei resterande myntane blei prega i koparnikkel. 1 kina-mynten er rund med hol i midten; mynten blei redusert i storleik i 2006 og den større mynten blei ugyldig som betalingsmiddel frå 31. desember 2008. I 2006 blei myntane for 1 og 2 toea tatte ut av sirkulasjon og blei ugyldige som betalingsmidlar frå 19. april 2007. Framsida av ein 1 toea-mynt viste ei fuglevinge, medan ein 2 toea-mynt viste ein drakefisk.^[1] I 1980 blei 50-toeamynten introdusert, men berre gjeven ut i minneform utan standarddesign. I 2021 blei 50-toeamynten sett i sirkulasjon, med fuglefangar-motivet som blei brukt på den tidlegare 1 toea-mynten.^[2]

Valør	I sirkulasjon siden	Legering		Form	Diameter	Rand	Framside	Bakside
Valør	I sirkulasjon siden	Ring	Senter	Form	Diameter	Rand	Framside	Bakside
5 toea	1975	Koparnikkel		Rund	19,5 mm	Rifla	Skjelpadde	Riksvåpen
10 toea	1975	Koparnikkel		Rund	23,7 mm	Rifla	Cuscus	Riksvåpen
20 toea	1975	Koparnikkel		Rund	28,6 mm	Rifla	Kasuar	Riksvåpen
50 toea	1980	Koparnikkel		Heptagonal	30 mm	Glatt	Minnesmerke	Riksvåpen
1 kina	1975	Koparnikkel		Rund	27,5 mm	Rifla	Krokodiller	Riksvåpen

Setlar

Den 19. april 1975 blei setlar sette i sirkulasjon, i valørane 2, 5 og 10 kina, som erstatta den australske dollaren. Kina-setlane var i sirkulasjon saman med den australske dollaren fram til 1. januar 1976, då dollaren slutta å vere gangbar betalingsmiddel. 20 kina-setelen blei introdusert i 1977, 50 kina-setelen i 1988 og 100 kina-setelen i 2005. Fargene på dei forskjellige valørane er dei same som dei gjeldande og tidlegare australske dollarsetlane. Frå og med 1991 har dei papuanske setlane blitt trykte på polymer. I 2009 gav Bank of Papua New Guinea ut Kina & Toea Day-minnesetlar, som blei trykte på papir.^[3]

Ein ny serie med setlar blei i ein periode frå 1999 til 2008 sette ut i sirkulasjon. Den fyrste setelen var 50 kina-setelen i 1999, etterfølgd av 1000 kina-setelen i 2005, 2 og 20 kina i 2007 og 5 og 10 i 2008.^[4]^[5]^[6]^[7]^[8]^[9] Dette førte til at samtlege valørane av kinasetlane blei gjevne ut i polymer. Bank of Papua New Guinea slutta å akseptere papirsetlar frå 31. desember 2014 og er ikkje lenger gangbar som betalingsmiddel.^[10]

Papuanske kina-setlar (1975-serien)
Bilete	Valør	Framside	Bakside	Merknadar
[1]	2 kina	Paradisfugl, spyd, utskoren "timeglas"-tromme (typisk for høglandet og det årlege Goroka-showet)	Artefaktar	Kvitt trykk på alle hjørna av setelen
[2]	5 kina	Paradisfugl, spyd, utskoren "timeglas"-tromme (typisk for høglandet og det årlege Goroka-showet)	Maske	Kvitt trykk på alle hjørna av setelen
[3]	10 kina	Paradisfugl, spyd, utskoren "timeglas"-tromme (typisk for høglandet og det årlege Goroka-showet)	Skål, ring, artefaktar	Kvitt trykk på alle hjørna av setelen
[4]	20 kina	Paradisfugl, spyd, utskoren "timeglas"-tromme (typisk for høglandet og det årlege Goroka-showet)	Villsvin, sjøsnigel	Kvitt trykk på alle hjørna av setelen

Papuanske kina-setlar (1981-serien)
Bilete	Valør	Framside	Bakside	Merknadar
[5]	2 kina	Paradisfugl, spyd, utskoren "timeglas"-tromme (typisk for høglandet og det årlege Goroka-showet)	Artefakter	Farga trykk på heile setelen, med unnatak av vassmerke-området.
[6]	5 kina	Paradisfugl, spyd, utskoren "timeglas"-tromme (typisk for høglandet og det årlege Goroka-showet)	Maske	Farga trykk på heile setelen, med unnatak av vassmerke-området.
[7]	10 kina	Paradisfugl, spyd, utskoren "timeglas"-tromme (typisk for høglandet og det årlege Goroka-showet)	Skål, ring, artefaktar	(Fyrste utgpve): Lysare fargetonar brukt på heile setelen, med unnatak av vassmerke-området.
[8]	10 kina	Paradisfugl, spyd, utskoren "timeglas"-tromme (typisk for høglandet og det årlege Goroka-showet)	Skål, ring, artefakter	(Andre utgåve): Mørkare fargetonar brukt på heile setelen, med unnatak av vassmerke-området; tillegg av registreringseininga på høgre side av setelen
[9]	20 kina	Paradisfugl, spyd, utskoren "timeglas"-tromme (typisk for høglandet og det årlege Goroka-showet)	Villsvin, sjøsnigel	Farga trykk på heile setelen, med unnatak av vassmerke-området.
[10]	50 kina	Parlamentsbygget i Port Moresby	Statsminister Michael Somare (1936–2021)

Papuanske kina-setlar (noverande serie)
Bilete	Valør	Framside	Bakside	Merknadar
[11]	2 kina	Parlamentsbygget i Port Moresby	Artefaktar	Trykt på polymer og dei to fyrste siffera i serienummeret er dei to siste siffera i året setlane er trykte.
[12]	5 kina	Parlamentsbygget i Port Moresby	Maske	Trykt på polymer og dei to fyrste siffera i serienummeret er dei to siste siffera i året setlane er trykte.
[13]	10 kina	Parlamentsbygget i Port Moresby	Skål, ring og artefaktar	Trykt på polymer og dei to fyrste siffera i serienummeret er dei to siste siffera i året setlane er trykte.
[14]	20 kina	Parlamentsbygget i Port Moresby	Villsvin, sjøsnigel	Trykt på polymer og dei to fyrste siffera i serienummeret er dei to siste siffera i året setlane er trykte.
[15]	50 kina	Parlamentsbygget i Port Moresby	Statsminister Michael Somare	Trykt på polymer og dei to fyrste siffera i serienummeret er dei to siste siffera i året setlane er trykte.
[16]	100 kina	Parlamentsbygget i Port Moresby	Tankskip, fly, lastebil, radiotårn	Trykt på polymer og dei to fyrste siffera i serienummeret er dei to siste siffera i året setlane er trykte.

Kjelder

↑ Bank of Papua New Guinea. «Notes and coins of Papua New Guinea - Currency». Henta 29. mai 2007.
↑ Bank of Papua New Guinea. «50 toea coin». Henta 29. mai 2007.
↑ Linzmayer, Owen (2012). «Papua New Guinea». The Banknote Book. San Francisco, CA: www.BanknoteNews.com.
↑ «Banknote World - World Currency & Paper Money Collectors». Arkivert frå originalen 25. mars 2016. Henta 18. desember 2010.
↑ Papua New Guinea BanknoteNews.com. Retrieved 2008-04-29.
↑ «Papua New Guinea issues new 2- and 50-kina notes».
↑ «Bank of Papua New Guinea (PNG) Port Moresby, Papua New Guinea».
↑ «Bank of Papua New Guinea (PNG) Port Moresby, Papua New Guinea».
↑ «Bank of Papua New Guinea (PNG) Port Moresby, Papua New Guinea».
↑ «Withdrawal of Paper Banknotes».

Denne artikkelen bygger på «Papuansk kina» frå Wikipedia på bokmål, den 18. oktober 2024.

[1] Bank of Papua New Guinea. «Notes and coins of Papua New Guinea - Currency». Henta 29. mai 2007.

[2] Bank of Papua New Guinea. «50 toea coin». Henta 29. mai 2007.

[3] Linzmayer, Owen (2012). «Papua New Guinea». The Banknote Book. San Francisco, CA: www.BanknoteNews.com.

[4] «Banknote World - World Currency & Paper Money Collectors». Arkivert frå originalen 25. mars 2016. Henta 18. desember 2010.

[5] Papua New Guinea BanknoteNews.com. Retrieved 2008-04-29.

[6] «Papua New Guinea issues new 2- and 50-kina notes».

[7] «Bank of Papua New Guinea (PNG) Port Moresby, Papua New Guinea».

[8] «Bank of Papua New Guinea (PNG) Port Moresby, Papua New Guinea».

[9] «Bank of Papua New Guinea (PNG) Port Moresby, Papua New Guinea».

[10] «Withdrawal of Paper Banknotes».

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]