Wahiba-sanden
| Wahiba-sanden | |||
| Sharqiya-sanden (arabisk ٱلرِّمَال ٱلشَّرْقِيَّة, romanisert Ar-Rimāl Ash-Sharqiyyah); Wahiba-sanden رِمَال وَهِيْبَة or رَمْلَة آل وَهِيْبَة) | |||
| ørken | |||
Satellittbilete frå NASA
| |||
| Land | |||
|---|---|---|---|
| Koordinatar | 22°N 58°E / 22°N 58°E | ||
| Lengd | 180 km | ||
| Areal | 12 500 km² | ||
 Wahiba-sanden 22°00′00″N 58°50′00″E / 22°N 58.83333333°E | |||
|
Kart som viser Wahiba-sanden.
| |||
| Wikimedia Commons: Wahiba Sands | |||
Wahiba-sanden eller Sharqiya-sanden[1] er eit ørkenområde i Oman.[2][3] Regionen var kalla opp etter Bani Wahiba-stamma.[4] Ørkenen dekkjer eit område på 180 km frå nord til sør og 80 km frå aust til vest,[5] med ei yte på 12 500 km².[6] Ørkenen har hatt vitskapleg interesse sidan ein ekspedisjon dit i 1986 av Royal Geographical Society som dokumenterte eit variert terreng og plante- og dyreliv, med 16 000 virvellause dyr og 200 andre artar dyreliv, inkludert fugl.[5] Dei dokumenterte òg 150 endemiske planteartar.
Geologi
[endre | endre wikiteksten]Ørkenen vart danna under kvartær-tida av den sørvestlege monsunvinden og den austlege shamalvinden.[7] Etter kva typar sanddyner ein finn i området, er han delt inn i øvre Wahiba og nedre Wahiba.[6][8] Det øvre området har enorme sanddyner i linjer frå nord til sør, som ein trur er danna av monsunvinden.[6] Dynene i nord vart danna ei stund etter den siste regionale istida og kan vere opp til 100 meter høge.[9] I nord og vest grensa ørkenen til elvedalane Wadi Batha og Wadi Andam.[10] Under overflatesanden finn ein eldre lag med sementert karbonatsand.[9] Ein trur elveavleiringa kan ha kome frå Wadi Batha i yngre steinalder og no ligg under 200 meter med sand.[11] Ein trur vinderosjon har medverka til nesten flate sletter i sørvest.[12]
Innbyggjarar
[endre | endre wikiteksten]Området er busett av beduinar som samla seg ved Al Huyawah, ein oase nær grensa til ørkenen, mellom juni og september for å samle dadlar.[5] Av stammer i området finn ein hovudsakleg al-Wahiba (eller Yal Wahiba) som regionen er kalla opp etter, al-Amr, al-Bu-Isa, Hikman, Hishm og Janaba.[13]
Galleri
[endre | endre wikiteksten]-
Wahiba-sanden
-
Wahiba-sanden
-
Ghaf-tre (Prosopis cineraria)
-
Wahiba-sanden ved soloppgang.
Kjelder
[endre | endre wikiteksten]- Denne artikkelen bygger på «Sharqiya Sands» frå Wikipedia på engelsk, den 3. juni 2016.
- Wikipedia på engelsk oppgav desse kjeldene:
- Alsharhan, A. S.; IGCP Project 349 (1998). Quaternary Ørkenar and Climatic Change: Proceedings of the International Conference on Quaternary Ørkenar and Climatic Change : Al Ain, Dei sameinte arabiske emirata, 9–11. desember 1995. Taylor & Francis. ISBN 90-5410-597-6.
- Cooke, Ronald U.; Andrew Warren; Andrew Goudie (1993). Desert Geomorphology. Taylor & Francis. ISBN 1-85728-017-2.
- Darke, Diana; Sandra Shields (2006). Oman: The Bradt Travel Guide. Bradt Travel Guides. s. 214–217. ISBN 1-84162-168-4.
- ↑ Ltd, Jacobs Media Group, «Why Oman is Arabia’s best-kept holiday secret», Travel Weekly (på engelsk), henta 4. juni 2022
- ↑ «The Wahiba-sanden». Rough Guides. Henta 16. august 2014.
- ↑ «Sharqiya (Wahiba) Sands, Oman - Travel Guide, Info & Bookings – Lonely Planet». Lonelyplanet.com. Henta 3. juni 2016.
- ↑ Alsharan, 615.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Darke and Shields, 216.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Alsharan, 216.
- ↑ Alsharan, 215, 279, 280.
- ↑ Pease, Patrick P.; Gregory D. Bierly; Vatche P. Tchakerianc; Neil W. Tindaled (September 1999). «Mineralogical characterization and transport pathways of dune sand using Landsat TM data, Wahiba Sand Sea, sultanatet Oman». Geomorphology 29 (3-4): 235–249. doi:10.1016/S0169-555X(99)00029-X. «The Wahiba Sand Sea has been previously divided into upper (north and higher in elevation) and lower (south and lower in elevation) portions, based on dune morphology.»
- ↑ 9,0 9,1 Alsharan, 119, 316.
- ↑ Alsharhan, xii.
- ↑ Alsharan, 282.
- ↑ Cooke et al., 305.
- ↑ Webster, Roger (1991). «Notes on the Dialect and Way of Life of the Āl Wahība beduin of Oman». Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London (Cambridge University Press) 54 (3): 473–485. JSTOR 619056. doi:10.1017/S0041977X00000835.