Charles Tellier
Louis Abel Charles Tellier (Amians, 29 de junh de 1828 a Amians - París, 19 d'octobre de 1913) foguèt un engenhaire e inventor francés .
Foguèt tre 1876 a l'origina de las recercas sus dos còsses nòus, l'etèr metilic e la trimetilamina. Creèt a Auteuil (París) en 1869, la primièra fabrica frigorifica per la conservacion de la carn e del manjar gràcias al freg artificial.
Biografia
[modificar | Modificar lo còdi]Charles Tellier èra filh d'un mercadièr especièr vengut industrial de la filatura a Condé-sur-Noireau en Normandia mas ruinat per la revolucion de 1848. Quand anèt a l'universitat s'interessèt a l'estudi de l'amoniac, un engrais concentrat puèi la produccion domestica de l'aire comprimat.
Lo projècte sus la produccion domestica de l'aire comprimit foguèt presentat a la vila de París, mas lo baron Hausmann li donèt aqueste conselh: « Lo glaç manca a París quand los iverns son cauds, deuriatz vos ocupar de la fabregar artificialament. » Cal precisar qu'en aquela l'epòca, per servar lo manjar, s'emplissiá un grand potz nomenat glacièra de nèu e de glaç. Aquel biais de conservacion eiretat dels romans èra aleatòri.
En 1856, Charles Tellier utiliza las òbras del laboratòri de Faraday qu'obtenguèt una temperatura de −11 °C e de Thilorien que per liquefaccion capitèt a far baissar la temperatura fins a −79 °C.
Dos ans mai tard, creèt sa primièra maquina frigorifica de circulacion de gas amoniac liquefiat, per la produccion de freg a usatge domestic e industrial.
Aquela invencion que revolucionèt lo mond modèrne, es melhorada de contunh e, en 1865, realizèt una maquina de compression mecanica de gaz liquefiat e l'installa dins la fabrica del chocolatièr Menier.
En 1876, la nau Frigorifica partís de Roan portant de carn a Buenos Aires en bon estat de conservacion après 105 jorns de mar.
Charles Tellier descobriguèt e realizèt lo metòde de refregiment per cascadas, que fa un fluid aisidament liquefiable, coma l'anidrid sulfurós, utilizat per determinar la liquefaccion d'un autre liquid mai dificil de liquefiar, coma l'anidrid carbonic. Aquel principi será utilizat e racionalizat vint ans mai tard.
Charles Tellier moriguèt a çò d'el a París en 1913 dins una granda pauvretat e, pauc abans de desaparéisser, diguèt als seus: « Lo cortegi dels pauvres m'espera, mas aquel malastre final dels trabalhadors ne m'effraie pas... »
Bibliografia
[modificar | Modificar lo còdi]- (fr)Histoire d'une invention moderne : le frigorifique, C. Delagrave; coll:Charles ellier| pre fàcia Jacques Arsène d'Arsonval, 1910, París, oclc=458225369
- (fr)Charles Tellier, le père du froid : 1828-1913, ed:A. Giraudon, Robert Lesage, 1928, París, oclc=458225369
- Dr P. Theil, « Cinquantenaire de Charles Tellier », in Atlas de l'Histoire, n°31, abril de 1963
- (fr)Rouen. Photos inédites 1850-2000, ed: édition des Falaises, col:Patrimoines vivants, Guy Pessiot, Jacques Tanguy, 2008, Roan, isbn=978-2-84811-081-3, oclc=470736115
Fonts extèrnas
[modificar | Modificar lo còdi]Notas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]