Abcazia

Аҧсны Аҳәынҭқарра
Республика Абхазия

Lengas oficialas	abcaz, rus
capitala populacion (an)	Sòcomi 39 100 abitants (2010)
President	Alyksandr Ankvab
Primièr ministre	Sergei Shamba
Superfícia	8653 km2
Populacion	242 862 (2011)
Densitat	28.8 ab./km2
Moneda	apsar

Abcazia es un país dau nòrd-oèst de Caucàs que fèt secession de Georgia en 1992. D'una superficia d'aperaquí 8 653 km², es una region montanhosa pauc poblat que si situa au nòrd-oèst de Georgia lòng de la Mar Negra. La mitat de la populacion es abcaza mai de minoritats armeniana, georgiana e russa importantas li son istoricament presentas. Sa capitala es Aqwa (Sòcomi en georgian). Lo gentilici es abcaz -a.

Leis Abcazs son presents sus aqueu territòri dempuei l'Antiquitat, mai aguèron rarament la possibilitat de demorar independents dins una region disputida per mai d'una poissança importanta (Romans, Bizantins, Georgians, Turcs, Rus...). Pasmens, capitèron de gardar una certana autonòmia que li permetèt de gardar una identitat pròpria. Lo poder sovietic definiguèt son territòri, mai l'integrèt a Georgia. Aquò suscitèt de tensions mai e mai vivas e menèt a la secession de 1992. Sostenguda per Russia, Abcazia rebutèt leis atacas georgianas en 1992-1993. Puei, en 2008, aprofichèt la Segonda Guèrra d'Ossetia per ocupar la totalitat dau territòri revendicat per leis Abcazs.

En 2023, l'estatut d'Abcazia es una question de tensions internacionalas importantas. Es un territòri de facto independent mai aquela independéncia èra reconoissuda per un nombre limitat d'Estats. Per lei Nacions Unidas, lo territòri abcaz fa partida de Georgia e es considerat coma una region georgiana ocupada per la Federacion de Russia.

Geografia

Abcazia es una region montanhosa de 8 600 km² que si situa sus la còsta orientala de la Mar Negra. Es separada de Russia per la ribiera Psou au nòrd-oèst e per de monts de Caucàs au nòrd e au nòrd-èst. Es dins aquela region que si tròban lei cimas pus autas dau país coma Dombai-Ulgen (4 046 m). A l'èst, lo limit amb Georgia es mens ben marcat per lo relèu, mai la frontiera dau sud-èst seguisse mai ò mens lo liech de la ribiera Ingovi. L'idrologia es dominada per de rius e de ribieras pichons en provenància dei montanhas. Lei dos corrents d'aiga pus importants son Bzyb e Kodori. Lo relèu es tanben marcat per leis estructuras geologicas datant dau darrier periòde glaciari. Fau egalament nòtar l'existéncia de l'Avenc Veryovkina qu'èra reconoissut, en 2023, coma la cavitat naturala pus prefonda dau monde (2 223 m). Lo clima es doç, de tipe subtropicau umide dins lei regions litoralas, mai evoluciona rapidament vèrs lo tipe montanhard amb l'altitud.

La demografia abcaza es estada l'objècte d'evolucions fòrça importantas dempuei l'afondrament de l'URSS. D'efiech, lo darrier recensament de l'èra sovietica trobèt 525 000 abitants dins la region (46 % de Georgians, 18 % d'Abcazs, 15% d'Armènis, 14 % de Rus e 7 % d'autrei nacionalitats). Pasmens, après aqueu periòde, la populacion s'afondrèt. Un recensament menat en 2003 mòstra l'estenduda d'aquela demenicion amb solament 216 000 abitants recensats. Leis Abcazs i formavan desenant la màger part de la populacion (44 %) mai lei Georgians (21 %) e leis Armènis (21 %) demoravan de minoritats importantas. En 2011, lo darrier recensament conoissut mesurèt la populacion a 240 000 estatjants amb un partiment etnic quasi identic (51 % d'Abcazs, 19 % de Georgians e 18 % d'Armènis). Lo cristianisme, sota sei formas ortodòxa e armeniana, èra la religion majoritària revendicada per 60 % deis abitants. Pasmens, li a de minoritats musulmana (16 %) e neopagana (8 %).

Istòria

De l'Antiquitat au periòde sovietic

Lo Reiaume d'Abcazia dins l'Orient Mejan de la fin dau sègle X.

De l'Antiquitat au periòde sovietic, Abcazia es una region mai ò mens integrada ai rets comercialas de la Mar Negra e generalament plaçada sota la dominacion dei poissanças dominantas de la region (Grècs, Romans, Bizantins, Georgians, Seldjokidas, Otomans, Rus...). Pasmens, i aguèt pereu de periòdes d'independéncia ò d'autonòmia fòrça importanta coma aqueu dau Reiaume d'Abcazia de 786 a 1008. Sòcomi es ansin fondada sus lei roïnas de Dioscurias, una colonia de Milet. Lo pòble abcaz parla una lenga caucasenca dau nòrd-oèst e sembla de si convertir au cristianisme a partir dau sègle VI durant lo rèine de Justinian (527-565). Pasmens, la religion tradicionala subrevisquèt en partida. Pasmens, l'isolament relatiu dau territòri abcaz permet a aqueu pòble de beneficiar d'una certana autonòmia.

Dau periòde sovietic a la Guèrra d'Abcazia

Article detalhat: Guèrra d'Abcazia.

Lo periòde sovietic foguèt fòrça important per l'estructuracion de l'Abcazia modèrna en definissent sei frontieras. D'efiech, en 1921, foguèt reconoissuda coma republica federada de la Republica Socialista Federativa Sovietica de Transcaucasia. En 1923, venguèt una republica distinta associada a la RSS de Georgia e si dotèt d'una constitucion en 1925. Pasmens, après la presa dau poder per Estalin, son estatut foguèt rebaissat a aqueu de republica autonòma au sen de la RSS de Georgia. Puei, durant leis ans 1930, Lavrenti Beria engatjèt una politica de « georgizacion » que durèt fins au periòde Khrushchov. La fin dau periòde sovietic veguèt donc una resurgéncia progressiva dei revendicacions nacionalas abcazas e a l'aparicion de tensions amb lei Georgians. La politica ostila ai minoritats etnicas de Zviad Gamsakhurdia, figura principala de la vida politica georgiana a la fin deis ans 1980, agravèt la situacion durant lo procès de dissolucion de l'Union Sovietica.

Tre julhet de 1989, de combats opausèron d'Abcazs e de Georgians. La situacion degenerèt amb la proclamacion de l'independéncia de Georgia e la guèrra civila entre partisans e adversaris dau regime autoritari mes en plaça per Gamsakhurdia. Lo 23 de julhet de 1992, Abcazia proclamèt donc son independéncia. Lo 14 d'aost seguent, lei Georgians ataquèron per reconquistar la region. Si turtèron a una resisténcia acarnada de milícias sostengudas per Russia e per la diaspòra abcaza installada en Turquia. La guèrra durèt fins au 30 de setembre de 1993 e s'acabèt per una desfacha importanta de Georgia que perdèt 25 000 òmes durant lei combats. En mai d'aquò, 250 000 Georgians s'enfugiguèron e quitèron lo territòri abcaz. Après aquela victòria, Abcazia si dotèt d'una constitucion e d'institucions estatalas per crear un Estat vertadier.

Abcazia dempuei 2008

Debanament de la Segonda Guèrra d'Ossetia.

Article detalhat: Segonda Guèrra d'Ossetia.

Un statu quo fragile demorèt fins a l'eleccion de Mikheil Saakashvili coma president de Georgia en 2004. Nacionalista e prooccidentau, assaièt de modernizar sei fòrças militaras per reconquistat per fòrça lei doas regions separatistas de Georgia (Abcazia e l'Ossetia dau Sud). En 2008, ordonèt una ataca en Ossetia còntra lei fòrças russas estacionadas dins lo país dins lo quadre d'un acòrdi de patz. Aquò menèt a una reaccion d'amplor de Russia que desintregrèt l'armada georgiana en quauquei jorns. Lei fòrças russas e abcazs aprofichèron alora la situacion per conquistar tot lo territòri de l'èx-republica autonòma d'Abcazia. Puei, l'independéncia d'Abcazia foguèt reconoissuda per Moscòu qu'installèt una basa permanenta dins lo país.

Dempuei aquela data, Abcazia assaia de tornar construrre son economia e d'obtenir la reconoissença de son independéncia per la comunautat internacionala. D'efiech, en 2010, 60 % dau budget nacionau èra compausat d'ajudas financieras russas e leis infrastructuras modèrnas son raras. Lo torisme ocupa una plaça centrala dins aqueu projècte. Regardant l'independéncia, es solament reconoissuda per Russia, d'aliats de Moscòu (Nicaragua, Veneçuèla e Siria) e per d'Estats de l'Ocean Pacific susceptibles de vendre una reconoissença en cambi d'una ajuda economica.

Institucions e organizacion

Organizacion constitucionala

Lo sistèma politic abcaz es gerit per la constitucion adoptada lo 26 de novembre de 1994 per lo Conseu Suprème de la Republica Abcaza e ratificada per un vòte popular lo 3 d'octòbre de 1999. Segon aqueu tèxte, Abcazia es una republica presidenciala amb un parlament monocamerau. Lo president es elegit au sufragi uninominau majoritari per un mandat de 5 ans. Definisse leis orientacions principalas de la politica interiora e exteriora, noma lo Premier Ministre, representa lo país a l'estrangier e signa lei tractats internacionaus. Au nivèu militar, es lo comandant suprème dei fòrças armadas e pòu proclamar la lèi marciala. Lo poder legislatiu es tengut per un parlament de 35 deputats qu'es dich Assemblada dau Pòble. Lei deputats son elegits per un mandat de 5 ans au sufragi uninominau majoritari segon un sistèma de circonscripcions. Lo poder judiciari es tengut per la Cort Suprèma d'Abcazia que sei membres son elegits per lei parlamentaris après proposicion dau President.

Simbòls nacionaus

Abcazia aguèt mai d'un drapèu durant lo periòde sovietic, especialament a partir de la fin deis ans 1970 dins l'encastre de sei revendicacions nacionalas. Aquelei drapèus èran marcats per lo modèl sovietic amb la color roja ò la preséncia dau martèu e dau volame. Lo drapèu actuau foguèt adoptat lo 23 de julhet de 1992 quand lo país proclamèt son independéncia. Es compausat de sèt bendas verdas e blancas que representan la coexisténcia pacifica entre l'islam e lo cristianisme. Lo canton roge e la man blanca son lo simbòl d'un Reiaume d'Abcazia aguent existit de 786 a 1008. Enfin, lei sèt estelas representan lei sèt províncias istoricas d'Abcazia.

• 
  Drapèu de la RSS Abcaza (1921-1931)
• 
  Drapèu de la RSSA d'Abcazia (1978-1989)
• 
  Drapèu de la RSS Abcazia (1989-1992)
• 
  Drapèu actuau d'Abcazia (dempuei 1992)
• 
  Blason actuau d'Abcazia (dempuei 1992)

Defensa e fòrças armadas

La defensa d'Abcazia es mai que mai assegurada per la Federacion de Russia que dispausa d'una basa dins la vila de Gudauta dempuei 2009. Una bregada de 4 500 òmes i foguèt installada mai leis efectius son estats reduchs per la Guèrra d'Ucraïna. Dins aquò, Abcazia dispausa de fòrças armadas pròprias organizadas segon un modèl de milícias similar a Soïssa. Lo nombre de militars actius es donc feble, generalament de 3 000 a 5 000 òmes, mai lo nombre de reservistas, estimats entre 30 000 e 50 000, es important. L'armament es d'origina sovietica e, coma dins l'Armada Roja, l'artilhariá i ocupa una plaça importanta amb aperaquí 120 pèças dins leis ans 2010.

Cultura

Article detalhat: Literatura abcaza.

La cultura abcaza es mau conoissuda en causa de l'isolament deis Abcazs, de l'influéncia russa durant lo periòde sovietic e de l'aparicion tardiva de l'alfabet abcaz (1862). Avans lo sègle XIX, leis artistas e intellectuaus abcazs utilizèron donc principalament lo georgian ò lo turc per s'exprimir. Puei, adoptèron puslèu lo rus. Per exemple, foguèt lo cas de Fazil Iskander (1929-2016) qu'es probablament l'escrivan abcaz pus famós. Pasmens, la normalizacion de la lenga abcaza permetèt l'aparicion d'una literatura dins aquela lenga. Son autor pus conoissut es probablament lo poèta Bagrat Shinkuba (1917-2004).

Annèxas

Liames intèrnes

• Abcazs.
• Caucàs.
• Georgia.
• Guèrra d'Abcazia.
• Literatura abcaza.
• Mar Negra.
• Neopaganisme abcaz.
• Reiaume d'Abcazia.
• Segonda Guèrra d'Ossetia.

Bibliografia

• Thomas Balivet, Géopolitique de la Géorgie : souveraineté et contrôle des territoires, L'Harmattan, 2005.
• Mathilde Damoisel e René Genté, « Ni guerre ni paix en Abkhazie », Le Monde diplomatique, octòbre de 2003.
• George Hewitt, The Abkhazians: A Handbook, Routledge, 2013.
• Lioudmila Khrouchkova, Les Monuments chrétiens de la côte orientale de la Mer Noire : Abkhazie : IVe – XIVe siècles, Turnhout, 2006.
• Graham Smith, Edward A. Allworth, Vivien A. Law, Annette Bohr e Andrew Wilson, Nation-Building in the Post-Soviet Borderlands: The Politics of National Identities, Cambridge University Press, 1998.