Negre

Negre
Coordenadas de color
RVB (r, v, b)	(0, 0, 0)
Triplet exadecimal	#000000
CMJN (c, m, j, n)	(0, 0, 0, 0)
TSL (t, s, l)	(0°, 0%, 0%)

Lo negre (var. nere, negue, nèir) es la color dels objèctes qu'emeton o reflectisson pas ges de partida de l'espèctre de lutz visibla. E mai lo negre siá de còps descrich coma acromatic, o sens tinta, se pòt en practica considerar coma una color, coma dins las expressions « gat negre » o « pintura negra ».

D'efèit, quand se considèra la sintèsi sostractiva, lo negre s'obten per una mescla de pigments absorbissent cadun una longor d'onda, combinats de tal biais que las absorbisson totas ; es ben una color obtenguda per mesclatge. Pasmens, quand se considèra la sintèsi additiva (superposicion de faissèls luminoses monocromatics), lo negre es al contrari una abséncia de color. Dins l'espaci estandard RVB ("Roge-Verd-Blau"), a per compausantas (0, 0, 0).

S'opausa tanben lo negre al blanc, perque lo blanc es constituit per l'ensemble de las longors d'ondas visiblas. Quand se combina las tres colors primàrias en proporcions equivalentas dins la sintèsi additiva, se va del negre al blanc en passant per totas las nuanças de gris.

Simbolica

Dins la simbolica occidentala, lo negre es associat a :

• La sobrietat, l'elegància e lo rafinament, la riquesa, lo luxe, la noblesa (ex: l'esmoquing e los vestits de ceremonia e objèctes de luxe; un garranhon negre es l'emblèma de la marca de veitura Ferrari);
• Lo mistèri, las tenèbras, l'inconegut, aquò qu'es escondut (per exemple lo mercat negre) o aquò que se vei pas (la matèria negra), l'oculta ; la mòrt;
• L'autoritat, la poténcia, la dignitat, lo poder, la menaça, l'austeritat, (par exemple lo vestit dels eclesiastics, l'unifòrme del policièr, del SS, de l'avocat, del jutge) ;
• La mòrt, lo dòl, la tristesa, lo desesper, la paur, lo mal, lo nefast;
• La revòlta, l'anarquia (la bandièra negra es la bandièra dels piratas e dels anarquistas) ;
• En esoterisme la color negra es associada a d'elements supausats d'apartenir a l'autre costat del monde;

Dins l’Egipte antica, lo negre aviá una simbolica positiva. Dans la lenga dels faraons, lo vèrbe kem, que ven del mot « negre », vòl dire « capitar, s'auçar, complir, pagar, completar, servir per » mas tanben « èsser negre ». Le mot kem vòl tanben dire : « complet, perfèit, obligacion, dever».

Pigments e colorants

Los negres foguèron los primièrs pigments preparats per l'òme: a partir de lenha carbonizada (negre de carbon) puèi per combustion (negre de carbòni, negre de fum). Mesclats amb un ligant aquós, los negres de carbòni e de fum serviguèron per fabricar las premièras tintas d'escritura.

Plini lo Vièlh parla d'atramentum al subjècte dels negres de carbòni. Explica coma obtenir diferents negres :

« Se fabrica lo negre de mai d'un biais, amb de fum que dona la combustion de la resina o de la pega; atal se construtz per aquò de laboratòris que daissan aquel fum s'escapar. Lo negre pus estimat se fa coma aquò, amb lo pinus teda; se falsifica amb lo negre de fum dels fornèls e dels banhs, e es aquel qu'utilizam per escriure los libres. N'i a que calcinan la rausa de vin dessecada; e s'asseguran que quand la rausa ven d'un bon vin, lo negre atal obtengut sembla lo negre indian. Polignote e Micon, los celèbres pintres d'Atenas, ne preparèron amb de raca de rasim, lo nommant triginon (thrux = rasca). Apelle imaginèt de ne preparar amb l'ivòri brutlada, e li donèt lo nom d'elefantinum. Se ditz tanben qu'en Índia lo negre indian (encra de China ?), que fin ara sa composicion es inconeguda. Los tinturièrs ne fan amb una eflorescéncia negra que s'ataca a las caudièras de coire. S'obten encara en brutlant la lenha del pinus teda, e en trissant los carbons dins un mortièr. Las sépias, amb una proprietat meravelhosa, an un negre, mas s'utiliza pas. La preparacion de tot negre se complèta al solelh: del negre per escriure, amb l'addicion de la goma; al negre d'enduit par l'addicion de la còla.»

Los pigments negres an d'originas divèrsas. Cadun a una tendéncia mai o mens marcada (cap al blau, al roge, al jaune, etc.)

- Pigments naturals (d'origina vegetala e fossila) :

• NBk3: un colorant vegetal o pigment lacat, extrach del còr d'un arbre : campèsque.
• Nbk6: betum, un negre brun e caud tirat d'un idrocarbur.

- Pigments minerals de sintèsi :

• Pbk6, Negre de fum (carbòni): lo negre pus negre, opac e fred, extrach de la suja producha par la combustion incompleta de compausats organics.
• Pbk7 Negre de carbòni o Negre de lampa: un negre dens, leugièrament blavenc, obtengut en recoltant la suja (gases, lampa d'òli, bogia) que s'es depauda sus una superfícia freda.
• PBk8 Negre de carbon obtengut per carbonizacion de lenha o de clòsques. Compren: Negre de vinha, Negre de persec, Negre de fusanh, Negre de gravèl, Negre de surrièr, Negre de fau. Produsís de negres leugièrament blavencs, mens denses que los negres de fum.
• PBk10 Grafit: un carbòni cristallin pur de tenta grisa escura, utilizat dins las minas de gredon
• PBk11 Oxid de fèrre negre o Negre de Mart: equivalent sintetic de la magnetita, Produsís de negres fins, neutres e denses, pus intenses que los negres de carbon.
• PBk28 Negre spinèla: mescla d'oxids metallics (coire, cròme, manganès)

- Pigment sintetic d'origina animala :

• PBk9 Negre d'ivòri o negre d'òs: obtengut per calcinacion d'òsses durs (ivòri, bana de cèrvi, de rinoceròs). Coneguts tanben amb los noms de : Negre de velós, Elefantinum, Negre animal. Un negre brunenc, pus caud que los negres de carbòni e fòrça docil dins las mesclas perque pauc colorant.

- Pigments organics de sintèsi :

• Pbk1 Negre d'anilina: per oxidacion d'una sal d'anilina (pauc permanent).
• Pbk31 Negre de perilèni: un negre verdenc.

La color negra essent la pus consomida per l'òme per l'escritura (tinta de China), l'imprimeriá, las fotocopiadoiras, las estampadoiras, la pintura, es benlèu la color per qu'existís lo pus grand nombre de procèssus per la produire.

Negre en nanotecnologia

De recèrcas de l'Universitat Rice, als Estats Units d'America, dirigidas pel professor Pulickel Ajayan metèron al punt un material constituit de nanotubes de carbòni verticals qu'es lo material pus « escur » jamai creat per l’Òme ; amb un indici de reflexion de 0,045%, es 30 còps mai escur que lo carbòni negre, çò que li permet d’absorbir 99,9 % de la lutz que recep. Es una permanéncia 3 còps pus nauta que lo que permetiá l'aliatge de niquèl-fosfòr que foguèt lo material fabricat abans reputat lo pus escur (las pinturas negras comercializadas recebon 5 a 10% de la lutz, e mai per aquelas brilhantas). Aquela innovacion poiriá interessar los sectors militars, de la comunicacion, de l'energia, de l’observacion, dels colorents. Pasmens, d'incertituds concernent los impactes environamentals de las nanotecnologias poirián impausar de delais, còstes e precaucions permetent pas de metre a portada de totes los beneficis que poirián permetre aquelas avançadas tecnicas

Usatges

• Dins lo còde de colors de las resisténcias electricas e dels condensadors, la color negra correspond a la chifra 0, al multiplicador x1 e a un coeficient de temperatura de 200 ppm. Dins la nòrma CEI 60757, se nomena BK (abreviacion de black) ;

• Los panèls solars termics e fòrça dispositius assimilats (moqueta solara...) son negres jos una placa de veire perque los pigments negres absorbisson fòrça l'infraroge, e quand son pauc reflexius una granda partida de l'espèctre luminós.

• Coma la pintura negra cobrissiá una superfícia fòrça mai granda que las autras e per reduire los còstes, lo constructor de veituras de prètz d'apèl (Modèl T) Henry Ford vèrs 1920 es celèbre per aver dich : «Podètz causir la color que volètz a condicion que siá lo negre».

• La color negra es la pus economica, la pus legibla tanben, es per aquò qu'es utilizada per las estampadoiras monocròmas e per las fotocopiadoiras e en imprimeriá. Jornals, libres e prospectusses son majoritariament imprimits en negre.

• Es la color principala dels documents administratius, dels anoncis legals, dels afichatges legals. L'impression negra sus papièr blanc es reglamentada en França; es enebit d'apausar d'afichas blancas imprimidas en negre, qu'es reservat als afichatges oficials de l'Estat e de l'administracion.

• Lo roman negre, la seria negra, lo filme negre, son las expressions per designar un genre d'istòria de caractèr dramatic, pessimista, tragic associat subretot a una intriga policiariá o a un suspence.

• Per metonimia, lo "cinèma negre" designa un genre cinematografic independent, nascut als Estats Unis d'America, ont los actors son majoritariament negres.

• Vestits negres e maquilhatge negre son los signes distintius del movement gotic.

• Cencha negra : grad de judo e de karate, correspondent al 1^èr dan (10^en nivèl, lo mai naut). Seguís la cencha marron ;

• Se compren per « carn negra » aquela dels cabròls, dams, singlars, cèrvis e orses (Se ditz per d'autras la carn roja e la carn blanca).

Èssers, causas e objèctes

• Animals : pantèra negra, còrb, mèrle negre, taure negre, gat negre, galineta negra.
• Vegetals : fusta d'ebèn, la morèla negra (Solanum nigrum), lo suc de regalécia
• ninerals : onix negre, olha, carbon, antracita, grafit, quitran, betum, l'aur negre, suiva, posca negra de la pollucion, fum negre de la combuscion dels còrs grasses,
• Produits alimentaris : chocolat negre, burre negre, negre de sépia, sal negre d'Hawaii, lo diamant negre designa la rabassa del Perigòrd, trompeta de la mòrt, regalécia,
• Pinturas : vejatz los quadres de Pierre Soulages, André Marfaing, Frédéric Halbreich
• Romans : Lo roge e lo negre.
• Personatges : Zorro, Batman, Dark Vador.
• Benda dessenhada : L'Illa Negra (Tintin), Tintin al país de l'aur negre
• Jòcs : Als escacs e a la damas, los negres designan las pèças negras e son opausadas als blancs ; a la rotleta los 18 numèros negres (per oposicion als 18 numèros roges), a las cartas los negres son las picas e las flors (per oposicion als còrs e caires que son roges), al jòc de gò (jòc d'origina chinesa opausant dos adversaris que plaçan cadun son torn de pèiras negras (kuro) e blancas (shiro)).
• Musica, la negra,

Galariá

Dins la natura

• 
  gat negre
• 
  Còrb (Corvus corax)
• 
  Latrodectus hasselti (Latrodectus hasselti)
• 
  Limac negra
• 
  rabassa negra del Perigòrd
• 
  Antracit
• 
  Carbon
• 
  Grafit

Objèctes fabricats

• 
  Lo negre es una color estandard per las cauçaduras d'òme
• 
  Prêtre anglican vestit de la sotana
• 
  Vestit de dòl, sègle XIX
• 
  Vestit d'un membre del DARD
• 
  Catedrala negra de Clarmont-Ferrand de pèiras volcanicas
• 
  Ancian carris dels mòrts
• 
  Los negres e los blancs als escacs
• 
  Molon de pneumatics
• 
  La negra
• 
  As de picas
• 
  La bandièra negra de l'anarquisme
• 
  Verge negra de la Daurada de Tolosa
• 
  Rotlèu de regalécia
• 
  Pastas negras tintadas d'encra de sépia
• 
  Tròces de chocolat negre
• 
  Jaç d'asfalte

Qualques bandièras

• 
  Gwenn ha du, bandièra de Bretanha
• 
  Crotz de sant Piran, bandièra de Cornoalha
• 
  Pahang, (Malàisia)
• 
  Terengganu, (Malàisia)
• 
  Sud-Africa
• 
  Albania
• 
  Alemanha
• 
  Belgica
• 
  Ghana
• 
  Kenya
• 
  Kowait
• 
  Vanuatu
• 
  Iemèn

Classificacion etnica

Lo tèrme de raça negra designa d'un biais general los individús melanodèrmes, originaris d'Africa subsahariana, mas tanben d'Asia del Sud e d'Oceania (Melanesia en particular). L'usatge d'aquela terminologia foguèt particularament corrent en Euròpa a partir del sègle XIX, en foncion de la classificacion dels pòbles umans segon un dels critèris aparents (teoria racialista). Una persona de pèl fòrça escura o negra es designada coma "negra" dins lo lengatge corrent.

Lista dels païses portant lo nom de la color negre en referéncia a la color de la pèl dels abitants:

• Africa negra
• Mauritània (en latin)
• Nigèr (en latin), del flum Nigèr o Nil de Nigèria.
• Nigèria (en latin)
• Sodan (en arabi)
• Etiopia (en grec)
• Melanesia (en grec)

Vejatz tanben

Articles connèxes

• Bandièra negra

Bibliografia

• (fr)Annie Mollard-Desfour (prefaci de Pierre Soulages), Dictionnaire des mots et expressions de couleur. Le Noir, Paris, CNRS Editions, 2005.Nouvelle édition : Le Noir. Dictionnaire de la Couleur. Mots et expressions d'aujourd'hui. XXe-XXIe s., préface de Pierre Soulages, Paris, CNRS Editions, 2010.
• (fr)Michel Pastoureau, Noir, histoire d'une couleur, Editions du Seuil, 2008