Vejatz lo contengut

Psicò

Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
Psicò
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Imatge associat al filme
Títol original Psycho
Realizacion Alfred Hitchcock
Actors principals Anthony Perkins
Janet Leigh
Vera Miles
John Gavin
Scenari Joseph Stefano
Musica Bernard Herrmann
Fotografia John L. Russell
Societat de produccion Shamley Production Inc.
Societat de distribucion Paramont Pictures
Budgèt 806 947 $
Format blanc e negre - 1,37:1 filmat en 1,66:1 e, a la demanda del realizator, tirat en laboratòri en 1,37:1 per la difusion TV e en 1,85:1 per la difusion en sala  - Mono (Westrex Recording System) - Son 5,1 sul Blu-Ray (2010) du Cinquanten anniversari - 35 mm
Genre Orror, slasher, thriller
Durada 109 minutas
Sortida 16 de junh de 1960 (EUA)
Lenga(s) originala(s) anglés
País d’origina Bandièra dels Estats Units Estats Units

Psicò (Psycho) es un film d'oror american en blanc e negre realizat per Alfred Hitchcock, sortit en 1960. Es son 47n long mestratge, inspirat pel roman Psycho de Robert Bloch e que l’senari foguèt escrich pel jove scenarista Joseph Stefano. La musica de film foguèt compausada per Bernard Herrmann.

Aqueste film màger dins la filmografia d'Alfred Hitchcock es coseiderat coma un cap d’òbra del suspens e aucèt Anthony Perkins al reng d’estela del du cinèma. Jòga Norman Bates, un jovent perturbat, proprietari d'un vièlh ostal en tresplomb del motèl qu’es tanben proprietari, e ont Marion Crane (Janet Leigh), una conductriz en fugida, aurà astre tragic dins una scèna de docha passada a la posteritat. Un investigator privat (Martin Balsam), puèi l'amant e la sòrre de Marion (Vera Miles), Ven a sa recerca.

Suspens e oror se conjugan per aténher lor paroxisme al moment ont lo misteriós murtrièr es fin finala descobèrt.

Psiscò faguèt l'objècte de tres seguidas, totas amb Anthony Perkins, realizadas 1983, 1986 e 1990. En 1998, Gus Van Sant ne filmèt une remake plan per plan amb Vince Vaughn (Norman Bates) e Julianne Moore (Lila Crane). La seria Bates Motel evòca l'enfança de Norman Bates.

Sinòpsi

[modificar | Modificar lo còdi]

Un divendre de decembre après dinar, Marion Crane e Sam Loomis s’encontran a l’amagat de lor coneissença dins una cambra de l’ostelaria Adam, a Phoenix (Arizòna). Divorciat, Sam deu pagar una pension alimentària a son anciana femna e tanben tornar los deutes de son paire, alara que sonque ten un pichona quincalhariá. La situacion financièra dels dos amants lor permet pas d'envisatjar lo mariadatge: pòt pas garantir una vida pro aisida a Marion, secretària, que viu mal aqueste amor cantonat a d’encontras furtivas.

De retorn a son trabalh, Marion assistís a una transaccion immobiliària entre un ric client texan, Tom Cassidy, e son patron, George Lowery, l’encarga de depausar a la banca 40000 $. Tornant a çò d’ela puslèu que de passar a la banca, plega sos afars e quita la vila en veitura per rejónher Sam a Fairvale, amb l'argent que li aviá estat confiat.

Avent rotlat d’oras fins al jorn colcar, s’arrèsta de costat per passar la nuèch dins son veïcul. Es desrevelhada per un patrolhaire de la rota que li fa un contraròtle, li remembra qu'i a un dangièr de dormir atal al bòrd de rota e li conselha de cercar un motèt. Intrigat per la nerviositat de la joventa, nòta lo numèro de la placa e decidís de la seguir. A l'estapa seguenta, Marion escacbia de veitura, per prudéncia. Paga en espècias los 700 dolars demandats, susprenent lo vendeire qu’es tant aviada. Remarca que son escambi es pasmens observat de luènh pel policièr, çò que fa son accion inutila.

Tornada sus la carrièra, conduch sempre mai nerviosa fins a la nuèch que cai un auratge de chavanas que li fa prene una rota segondària. Apercep alara un motèl e decidís de s’i arrestar per passar la nuèch. Marion es l'unica clienta del motèl tengut per Norman Bates e sa maire. Marion decidís de mentir sus son identitat, e se presenta coma Marie Samuels. Norman atribuís a Marion una cambra vesina de son burèl, puèi, manifestament jol gaubi de la joventa, l'invita a partejar amb el un repai rapid qu’i a pas de restaurant a proximitat.

Marion, fatigada e los quilomètres al volant, accèpta. Norman la daissa sola, per anar cercar de que manjar dins l’ostal de sa maire que ten al tresplomb del motèl. Marion ara sola dins lo silenci, entend clar una conversacion viva: Norman se disputa amb sa maire qu’agrada pas ver son filh amb una femna. Tornant amb lo repai, li demanda d’excusar sa maire « qu’es malauta » e parla del, de son passatemps, la taxidermia. Norman viu de segur qu’es jos la man de sa maire, e aquesta discussion fa prene consciéncia a Marion que sa fugida es pas une solucion. Norman li prepausa de demorar encara un pauc al motèl, mas Marion refusa, e per inatension, dona son nom verai.

De retorn dins sa cambra, Marion pensa tornat l’argent al patron, e se desvetís per prene una docha, pendent que Norman l'obsèrva depuèi son burèl per un trauquet dins la paret.[1] Alara qu'es encara sota sa docha, una misteriosa vielha, que la silota demora amagada pendent tota la scèna, se ronça dins la sala e escotèla Marion avant de desaparéisser. Marion agoniza unas minutas, son sang s’espandís dins la banhadoira, s’agripa al ridèl coma assag de s'arrapar a la viada e acaba per per arrancar lor ridèl que los cinglons se desfason un a un e morís. Norman, espaventat, descobrís del murtre, mas lèu recòbra, neteja la docha e lèva meninosament totes los rèstes del crime e del passatge de Marion. Amassa totes los afars d’ela, amb, sens lo saber, l'argent panat amagat dins un jornal plegat. Nega enseguida la veitura de la joventa, amb lo còrs dins la mala dins una sanha a l’entorn.

Alfred Hitchcock devant l’ostal de Norman Bates

Unes jorns après lo murtre, Lila, preocupada pel silenci de sa sòrre, contacta l'amant d’aquesta, Sam Loomis, e tanbe encontra un invetigator privat, Arbogast, engatjat pel patron en cerca de sos 40000 dolars. Arbogast, avent disculpat Sam e Lila dins la disparicion de Marion e de l'argent, enquèsta sistematicament près de las ostelarias de la region. Al motèl dels Bates, las declaracions contradictòrias de Norman lo fa sospiciós. De segur lo jovent li amagan quicòm, li demanda de poder encontrar sa maire, çò qu’èu refuzat vivament.

Après aver avertit Lila, d'una cabina telefonica, que lo comoportament de Bates lo tafura, Arbogast torna s’agulhant dins l’ostal, per interrogar D’esperel la maire.

L'investigator segur qu’es pas decidida a li parlar, puja l’escalièr, cap a sa cambra. La vielha dobrís subran la pòrta, alara qu'Arbogast encara arribèt pas al repaus. El tanben se fa escotela per la vièlha murtrièra, sens comprene pas res, sens aver agut lo temps de l'apercebre. Davala las grasas e s'espotís al sòl, mòrt.

Lila e Sam espèran en van una sonada de l’investigator e acaban per avertit la polícia locala. Lo sherif Chambers lso informa que la Sra Bates repausa al cimentèri dempuèi detz annadas per causa de suicidi après aver empoisonat son amant. Decidats a descobrir totes aquestes mistèris, se presentan al motèl de Norman coma clients per i prene una cambra. Alara que Sam ocupa Norman e desvia son atencion, Lila se’n va inspectar L’ostal. Mas la conversacion entre los dos jovents s'enmalís, Norman ven impacient e acaba per comprene que fa un briu qu’a pas vist la joventa. Sentís lo dangièr, assuca Sam e se ronça cap a l’ostal. Lila lo vei ajucat e se refugia dins la cava, ont descodrís lo cadavre momificat de la Sra Bates installé sus una cadièra. De crits espetan, una vièlha sorgís dins la cave en brandissent una cotèla per tuar Lila. Lo Sam reviscolat, mestreja la vielha en sorgissent a son torn dins la cava e arranaca mentretant una perruca e un vestit de vièlha, per descobrir Norman Bates.

Al pòste de polícia, un psiquiatre, lo doctor Richmond, explica logament lo treble dissociatiu de l'identitat de Norman Bates. Tant ama sa maire qu’es convencut qu’es aquí e que d’el moment qu’es un pauc amorós d’una autra femnapeu sa maire ven gelosa, mas la dobla personalitat fa dobtar Norman de l'existéncia d’el o de sa maire. La personalitat de sa maire domina aquesta de Norman e per se’n convéncer, Norman imita sa vòtz, e crea de discussions entre el e sa maire, parla sol. E lo travestiment l’ajuda a se convéncer que sa maire existís. Norman es setat dins la cèla e pensa amb la vòtz de sa maire que va sortir d'aquí, qu’es Norman que tuèt la joventa. Norman daissa una mosca caminar sus sas mans, per provar que li farà pas de mal, qu’èra pas ela mas Norman. Norman se pren de rire al femenin, coma se contrarotlava la situacion. A unes quilomètres d’aici, se sortís de la sanha la veitura de Marion.

Ficha tecnica

[modificar | Modificar lo còdi]
  • Títol original: Psycho
  • Realizacion: Alfred Hitchcock, assistit d'Hilton A. Green
  • Scenari: Joseph Stefano, adaptat d'un roman de Robert Bloch, inspirat de fachs reals ligats al Tuaire Ed Gein
  • Direccion artistica: Joseph Hurley e Robert Clatworthy
  • Decòrs: George Milo
  • Costums: Helen Colvig
  • Fotografia: John L. Russell
  • Son: Waldon O. Watson et William Russell
  • Efièchs especials: Clarence Champagne
  • Montatge: George Tomasini
  • Musica: Bernard Herrmann
  • Generic al començar: Saul Bass
  • Produccion: Alfred Hitchcock[2]
  • Societat de produccion: Shamley Production Inc.
  • Societat de distribucion: Paramount Pictures
  • Budget: 806 947 de dollars[3]
  • País d'origina: Bandièra dels Estats Units Estats Units
  • Lenga originala: anglés
  • Format: Blanc e negre - 1,37:1 Filmat en 1,66:1 e, a la demanda del realizator, tirat en laboratòri en 1,37:1 per la difusion TV e 1,85:1 per la difusion en sala [4]- Mono (Westrex Recording System) - Son 5,1 sul Blu-Ray (2010) del Cinquanten aniversari - <span about="#mwt18" data-cx="[{&quot;adapted&quot;:true,&quot;partial&quot;:false,&quot;targetExists&quot;:true}]" data-mw="{&quot;parts&quot;:[{&quot;template&quot;:{&quot;target&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Nombre amb unitat&quot;,&quot;href&quot;:&quot;./Modèl:Nombre amb unitat&quot;},&quot;params&quot;:{&quot;1&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;35&quot;},&quot;2&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;mm&quot;}},&quot;i&quot;:0}}]}" data-ve-no-generated-contents="true" id="mwrg" typeof="mw:Transclusion">35 </span><abbr about="#mwt18" class="abbr" data-ve-ignore="true" id="mwrw" title="millimètre">mm</abbr>
  • Genres: Orror, slasher, thriller
  • Durada: 109 minutas
  • Datas del filmatge: 30 de novembre de 1959 al 1èr de febrièr de 1960[5]
  • Data de sortida:
  • Box-office: 50 000 000 $

Actor

[modificar | Modificar lo còdi]
  • Anthony Perkins es Norman Bates
  • Janet Leigh es Marion Crane
  • Vera Miles es Lila Crane
  • John Gavin es Sam Loomis
  • Martin Balsam es Milton Arbogast
  • John McIntire es Sheriff Chambers
  • Simon Oakland es Doctor Richmond
  • Patricia Hitchcock es Caroline, la secretària
  • Vaughn Taylor es Sr Lowery
  • Lurene Tuttle es Sra Chambers
  • Frank Albertson es Tom Cassidy
  • Mort Mills Lo policièr de la patrolha rotièra
  • Virginia Gregg es La votz de la Sra Bates
  • John Anderson es Charlie
  • Alfred Hitchcock (cameo) es un passant de la carrièras de Phoenix
  • Marli Renfro: dobla de Janet Leigh dins la scèna de la docha

Produccion

[modificar | Modificar lo còdi]

Desvelopament

[modificar | Modificar lo còdi]

A moment de North by Northwest en 1959, Alfred Hitchcock aviá pas cap d’idèa de çò que seriá l’scenari venent. A la fin del filmatge, al moment de la preparacion de la pòst produccion, lo realizator legissiá la rubrica « Libres » del New York Times de fin de setmana. El e son assistanta, Peggy Robertson, vegèron una excellenta critica de Boucher sul libre Psycho de l'American Robert Bloch. Lo metor en scèna demandèt a Paramount Pictures un sinòpsi del libre, mas l’estudi lo faguèt pas. En partent per l'Angletèrra, vegèt a l'aeropòrt, a vendre, lo libre Psycho, lo legís dins l'avion. Telefona a sa secretària de Londres per dire: « teni nòstre subjècte seguent, Psycho[6]. » L'agent de la MCA, Ned Brown, crompa los drechs per 9000 dolars[5]. Lo realizator volgava lo film en blanc e negre, que la color lo fariá tròp sanguisós, e que costariá tanben mens d'un milion de dolars en utilizant l'equipa d'Alfred Hitchcock presenta[6],[7],[8].

Scenari

[modificar | Modificar lo còdi]
Anthony Perkins, futur interprèta Norman Bates, Dins The Tin Star (1957).

Entre la prima e l'estiu de 1959, Hitchcock comença a trabalhar sus sa « pichona produccion ». Amb de libres e de nòtas del meteire en scèna, lo scenarista James Cavanagh, qu’aviá escrich diferents episòdis de la seria Alfred Hitchcock presenta, comença a trabalhar per donar agost[5] un esbòç acabat, que legís lo realizator. Èra plan fastigós, segon Peggy Robertson. « Se pòt imatginar un scenari banal fondat sus l'istòria de Psicò? I aviá pas res d’especial. Donc se decidiguèt que caliá un autre scenarista. »

Cal donc engatjar un autre scenarista. Hitchcock pensava a Ned Brown que suggerèt d’esperèl Joseph Stefano[5],[9],[10].

Lo jove scenarista Stefano aviá escrich pas que dos films avant Psicò (Anna in Brooklyn de Vittorio De Sica e The Black Orchid de Martin Witt amb Sophia Loren e Anthony Quinn, ambedos sortits en 1958), mas lo realizator èra pas impressionnat. Brown, son agent, insistiguèt e Hitchcock acceptèt.

Pel jovent, lo melhor biais èra de l'interessar a la sieuna vision de l’istòria, tot portant una soludion au problèma de l'intriga: la maire d’aqueste jovent es mòrta e cal gardar aquesta informacion secrèta. Aguèt l'idèa d'introduire Marion, una bèla joventa qu’a un ligam desastrós amb un òme que ne pòt pas l'esposar. De retorn al trabalh, a entre las mans una importanta soma d'argent liquid que decidís de panar, dins un moment de baujum. Pren la carrièra, se pèrd jos la pluèja, tomba sul motèl e i dintra. Parla al jovent tenent lo motèl e s’apercep qu’es dins una trapanèla e que deura se’n sortir tornent l’argent panat. Ne decidís atal, çò que li fa solaç, e pren una docha purificatritz. Mas qualqu'un dintra e la tua. A aqueste moment, Hitchcock a dich: « se poiriá donar aqueste ròtle a una estela. » Stefano èra engatjat qu’Hitchcock li aviá agradat la presentacion del film. « agradava que l'istòria demarre amb ela, puèi que s’orrifica le public per enseguida tornar centrar l'istòria sus el. »

Hitchcock l'agradèt sul pic e, al contrari de son abitud d'emplegar a la setmana, prenguèt sus servicis tot lo long dels tres meses de la produccion.

Lo començament imatginat pera Stefano èra bon e sas idèas convenquèron lo realizator[6]. Un escrivan anb mai d’experiéncia auriá pas agut lo front d'una tala scèna[11].

Despartiment

[modificar | Modificar lo còdi]
Janet Leigh, interprèta de Marion Crane, dins Touch of Evil (1958).

Hitchcock amava repetir: « A partir del moment que demandatz a una star, comprometatz largament vostras intensions legalas[5],[13] ». Per Psicò, Hitchcock aviá ni l'intencion, ni encara mens los mejans financiérs d'engatjar de celebritats de Hollywood.

Dins lo roman de Robert Bloch, Norman Bates e un òme d’edat mejana, obès e alcolic. Stefano prepausa un Norman mai jove, prim e vulnerable. Anthony Perkins alara de 27 ans d’edat, pareissent a un idòla dels joves, vendrà l'actor perfiéch. Mai, Perkins deviá un ròtle a la Paramount Pictures e podava èsser emplegat per 40 000 $[5]. L'actor descriviá l'experiéncia coma l’escomesa mai granda de sa carrièra. Escomesa que se trapèt a l’encòp ganhat e perdut. Son interpretacion foguèt tan brilhanta que foguèt « cataloguat » e sa carrièra mens aviada.

Pel ròtle de Marion Crane, Hitchcock cercava la mai lusenta estela que sos mejans li permetava d'obténer. Plan saviá que mai l'actritz seriá coneguda, mai la disparicion precòç de son personatge produirà d'efièch. E la causida de Janet Leigh vendrà tant susprenenta coma aquesta d'Anthony Perkins. Hitchcock li envièt le libre de Bloch acompanhat d'una nòta l'informant que le personatge « seriá melhorat ». Lo realizator ne profiècha per cambiar le prenom del personatge de Mary en Marion[5]. Leigh foguèt alara invitada a dinar per Hitchcock, a Bellagio Road. Podèt i descobrir los metòdes de trabalh del mèstre. « Esboçava son plan de trabalh » çò se remembra. « L’encadrament e l'imatge de cada scèna èra d’en primièr determinadas, e meninosament planificadas quitament avant lo filmatge començar. Podava pas i aver pas cap d’escart. Son art èra absolut ».

L'amant de Marion, Sam Loomis, èra jogat per John Gavin, que Stefano aviá reperat dins A Time to Love and a Time to Die de Douglas Sirk[12], e sa sòrra Lila Crane per Vera Miles. L'actritz aviá ja jogat dins The Wrong Man d'Hitchcock. Lo realizator aviá agut l'ambicion de la far venir un estela amb un ròtle dins Vertigo, qu’aviá renonciat a causa de sa grossessa d'alara[13],[14].

Filmatge

[modificar | Modificar lo còdi]

Costums e decòrs

[modificar | Modificar lo còdi]
Lo motèl dels Bates.

Hitchcock aviá la manmesa sus totes los aspèctes del film[5]. Tanben participèt a la causida dels costums, insistissent per que Janet Leigh pòrte de « la lana de nauta qualitat. Qu’aquò capta de biais tan bèl la lutz ». Lo realizator anava fins a causir los sotavestits de son actritz per la scèna de dobertura, precisant: « cal que los sotavestits sián identificables per un grand nombre de femnas dins lo país ». L’ostal ven del film Meet Me in St. Louis sortit en 1944.

Pendent la primièra setmana de novembre, l'equipa Comecèt a explorar los terrens dels estudis Universal Pictures, Cercant d’ostals satisfasents. Lèu descobriguèt çò qu’anava venir çò qu'Hitchcock nomenava lo « gotic american ». L’ostal deviá s'inspirar d'una mèskcla de House by the Railroad, del pintre Edward Hopper, e de l’ostal de la familha Adams dins le dessenh animat de Charles Adams.

Hitchcock èra meninós[15]. Pendent la preproduccion, envièt de fotografs prene de vistas de Phoenix, de sos abitants, de sas ostelarias, de son comissariat, de son concessionari de veituras d'occasion e de la carrièra entre Phoenix e Fairvale[16]. Anava fins a encontrer de femnas susceptiblas de ressemblar al personatge de Marion Crane, per fotograficar lor cambra, lors vestits e lors bagatges.

Caliá far un film dotat d’un realisme que lo public poiravan i creire[17]. Hitchcock semblava se noirir dels detalhs, coma se prengava mai de plaser dins lo trabalh de la preproduccion que dins quina que siá autra partida de la realizacion[17].

Lo filmatge comencèt lo 30 de novembre de 1959, e, dempuèi lo començament, lo realizator impausèt un silenci estricte sus la composicion dels decòrs, demandant a l'equipa de gardar lo secret absolut[18]. Quitament suprimiguèt tota presentacion del sinòpsi al public[18]. Mas, arrengèt de sesilhas fotograficas a l’improvista e, pendent lo filmatge, utilizèt un cadierial de realizator al nom de « Sra Bates »[17].

Pendent la realizacion, Hitchcock èra d'un tal seriós que son autoritat foguèt incontestada[19]. Amb sos biais meninoses e classics, Hitchcock portava sempre un costum escur[20],[21],[22]. Tota l'equipa de filmatge l'imitèt se vestissent a son biais.

Los mens familiars amb los metòdes de trabalh d'Hitchcock lo vesián sovent tafurat o distrach pendent lo filmatge[23]. Mas son sa distància èra del fach qu’avent tot planificat amb tant de precision que li restava pas pus qu’a gaitar lo film se realizar[23]. Trabalhant amb de gents qu'agradava, Hitchcock podava pasmens èsser atròçament faceciós[5],[24],[25],[26].

Lo quadre

[modificar | Modificar lo còdi]

Lo quadre qu’acaba lo dispositiu relucaire qu'imatgina Norman dins son salon per vigilar Marion Crane es una copia d'un quadre olandés de l'escòla de Leyde, Suzana e los vielhs[27], de 1731 par Willem van Mieris.

La scèna de la docha

[modificar | Modificar lo còdi]

Lo filmatge de la mòrt de Marion Crane se faguèt en set jorns e setantas presas diferentas per sonque 45 secondes de plans encadenats rapid[24],[28]. Lo murtre de Marion Crane èra pas sonque una scèna pivòt per la coeréncia de Psicò; anariá far d’Hitchcock un mèstre[29]. Lo filmatge d’aquesta scèna costèt 62 000 dolars[5].

Hitchcock repetava sovent que dirigissiá lo vilmatge avant de dirigir son public[24]. L'intencion es de mostrar lo relucatge fàcia a aquesta femnas sedusenta, nuda sota la docha; l'accent es plaçat sus la costèla esglasianta e la sang gisclanta. La veraia fòrça de Psicò, sa veraia orror, repausa sul biais qu’Hitchcock tua l'emocion del public[5],[24].

Lo murtre Foguèt filmat la setmana avant Nadal, çò que, per Janet Leigh, apondava a la scèna una dimension subrenatural. « Pendent lo jorn, èri dins l'ància d'èsser escotelada a mòrt, e de vespre preparavi los presents de Nadal pels enfants ».

La scèna de la docha, a l'origina, èra pas talhada en diferents plans, coma dins la version finala. I aviá pas d’senari dessenhat precís. Stefano aviá simplament descrich lo fach que dintrariá dins la docha e que qualqu'un vendriá la tuar amb una cotèla. Dins lo libre, l'eroïna es escapitada. La descripcion del murtre èra pro detalhada per escartar lo mendre dobte al subjècte de la tèsta de Janet Leigh. « De mai, dobti qu'Hitchcock aja imatginat una causa parelha. » se remembra. Hitchcock encarguè Saul Bass de dessenhar l’escenari per la scèna.

La scèna de la docha foguèt filmada sus un empont que fasiá pas mai de 15 mètres carrats[30]. « La scèna de la docha me prenguèt un tèrç del temps de filmatge. Trabalhèri tres setmanas sul film e la scèna de la docha prenguèt set jorns complets. Set jours de filmatge, una larga partida de mon trabalh » declara Janet Leigh[24].

Per aquesta scèna, la modèla Marli Renfro (nascuda lo 3 d’abril de 1938 a Los Angeles en Califòrnia) foguèt engatjada per diferentas rasons[5],[31]. D'una, l’equipa deviá mesurar lo debit d'aiga e l'espessor del ridèl per determinar se se podava veire l'eroïna nuda. Sens aver una persona nuda, es impossible de saber quand copar la scèna[24]. « Se se la vei pas de verai, se crei veire quicòm mas es fals » segon Leigh[24].

Per crear lo bruch dels còps de cotèls, l'accessoirista utilizèt de melons[5],[24],[32],[33]. Hitchcock aviá pas besoin de regardar. Saviá exactament de quina varietat èra[24]. Per la sang, se faguèt fòrça assags avant lo filmatge[30]. Jack Barron e Bob Dawn, los maquilhaires deguèron mesurar la viscositat de la sang. Lo film essent en blanc e negre, la color importava pas[30]. Mas èra important la bona viscositat. Assagèron diferents compausants, coma la sang de cinèma, qu’èra alara utilizada dins los films en blanc e negre. Puèi assagèron lo ketchup e lo colís de chocolat, que foguèt causit[5],[24].

Un dels plans d’aquesta scèna jamai foguèt utilizat. « Èra pasmens un dels plans mai marcants que jamai ai vist. I aviá quicòm de tragic de veire aquesta femnas somptuosament atal inanimada. » declara Stefano. La camèra torna pujar e se vei la joventa jaguda sul sòl, las pèrnas nuda. Mai d’un protestèron, e enfin, Hitchcock vesiá pas l'utilitat d’aqueste plan.

Lo plan ma tecnicament dificil es aqueste del plan serrat de l’uèlh de Janet Leigh, d’ont la camèra s'alunah lentament. A l'epòca, lo fòcus automatic existiá pas. Quand la camèra s'alunhava, caliá far lo punt a la man, tot lo long, çò qu’èra fòrça dificil. Lo mai dificil per l'actritz èra de gardar un agach vitrós, de demorar sens cilhar. « En mai, l'aiga me rajava dessús, e las gotas d'aiga me gratilhava! Èra un verai calvari. Coma una prosor que se pòt pas solaçar. » çò declara.

Anthony Perkins èra a Nòva York al moment del filmatge d’aquesta scèna[30]. Virginia Gregg lo remplacèt pel ròtle de la maire. E lo jogarà dins las seguidas de Psicò[34].

La mòrt d'Arbogast

[modificar | Modificar lo còdi]

Essent lo sol autre moment violent del film, la scèna deviá èsser realizada amb un maxim d'impacte[5]. Mas èra tanben crucial de desvelar pas l'identitat de l'agressor. De subtilas presas de vistas anava permetre d'aténher aquestes dos objectius. Hitchcock trichèt tanben un pauc[5]. Pel ròtle de la maire, tanben cridèt Mitzi Koestner e deviá enforçar la confusion sur l'identitat de la Sra Bates. L'objectiu èra de causar un tust maxim, tot daissent lo dobte sus l'identitat del murtrièr[5]. Per obtèner l’efièch, la scèna es en partida filmada d'un punt de vista fòrça naut plaçat, cabuçant sus Arbogast e son agressor. Aquesta tecnica amagava las caracteristicas del tuaire sens far pensar al public qu’aquí èra l'intencion del realizator. Per far mai perfiècha la sequéncia de la casuda, Hitchcock installa la camèra sus de ralhs de traveling e filmèt l'escalièr en davalant. Arbogast aviá pas pus qu'èsser filmat setat davant un ecran transparent, movent los braces per significar la pèrda d'equilibri. La vista de l'escalièr èra alara difusada sus l'ecran e los dos imatges combinats per crear l'efièch que cal. Hitchcock explica son metòde de filmatge a François Truffaut[35] :

Un còp qu'Arbogast aguèt rejonh la sanha servissent ja de tomba a Marion Crane, lo film anava lèu aténher son desnodament. Sam e Lila van alara al Motèl Bates, deternimats a descobrir la vertat. Pendent la traga verbala qu’opausa Sam e Norman dins lo burèl, Lila seguí lo camin d'Arbogast e penètra dins l’ostal enebit. Lo public es alara dins l’espèra d’una novèla ataca. E quand Norman acabèt per assucar Sam amb un vas per còrre cap a l’ostal, se crei encara qu’es per salvar Lila — pes per l'agressar[36].

Encontra amb la maire

[modificar | Modificar lo còdi]
Vera Miles, interprèta de Lila Crane, Dins The Searchers (1956).

Quand Lila acaba per davalar dins la cava e se trapa fàcia al cadavre, lo tust es immens. Al moment ont l'identitat del taire se presisa dins l'esperit del public, los violons tornan a gemir e la folia de Norman Bates es fin finala desvelada.

L'aparicion finala de la maire es una mòstra de l’engenh hitchcockian[5]. Foguèt una escomesa de realizar[5], que calguèt installar un mecanisme sota la cadièra de la maire. L'accessoirista deviá s'alongar per far virar las ròdas a revèrs que se descobrisca la maire al moment crucial. Aquò prenguèt de longas seradas de repeticion, que n’i aviá pas cap pendent lo fimatge.

La scèna — e lo cadavre — prengavan vida amb lo jòc d'ombre e de lutz sus las orbitas desencarnadas, produch pels balanç de l'ampola tustada par Lila terrorizada[37]. Hitchcock esitava sus la fin. Se demandava se lo film deviá s’acabar Aquí, o comportar una scèna suplementària que donariá l'explicacion complèta[38]. Suls conselhs de Stefano, causiguèt l'explicacion pel public[38]. Demandèt a Simon Oakland de jogar lo Dr Richman, un psiquiatre, que, amb gaubi, fa un retrach fulgurant de la psicòsi de Norman Bates. Uèi, aquesta scèna es considarada coma tròp longa, a vegada anujosa. Es per aquesta rason que Joseph Stefano la faguèt mai corta pel filme de 1998.

A la fin de l'intervencion del psiquiatre, la camèra nos transpòrta dins la cèla ont se trapa Norman, envelopat dins una manta. L'expression de la cara de l'actor torna perfièchament los trebles maladius del personatge. Alara que la camèra demora un darrièr còp sus son agach lusent, s’ausís la votz de la maire, plena de blaimes e de marridesa. Son esperit n'abriga pas pus « doas personalitats ». Norman desapareguèt. Sola demora la maire[38]. Sul darrièr imatge, Hitchcock superausa la cara de Norman sul cranis de sa maire, l'efièt obtengut espaventant un darrièr còp per l’espectator.

Son

[modificar | Modificar lo còdi]

Al legir l’scenari de Psicòsi, Hitchcock pensava utilizar una benda sonora minimalista; un metòde que realizèt sus son film seguent, The Birds[39]. Subretot, lo realizator volgava pas de musica per la scèna de la docha[40],[41],[42].

Mas lo compositor Bernard Herrmann, qu’aviá ja trabalhat suls cinq films precedents d'Hitchcock, seguèt la sieuna inspiracion e escriguèt une particion per un ensemble de còrdas[40]. Jamai avant una musica de film aviá estat compausada sonque amb de còrdas[40]. Amb los sons estridents dels violons e violoncèls, capitèt a far l'ambiant dolorós e destracada qu’anóncia los terribles murtres del Motèl Bates[40]. Hitchcock se’n mostrèt tan satisfach que doblèt lo salari d'Herrmann[5],[43],[44].

Après aver escotat un darrièr còp, Hitchcock èra fòrça entosiasta[45]. Mas, il suggeriguèt a Herrmann, al moment ont Vera Miles davala dins la cava e vei la momia de la maire, de repetir « aqueste mervelhós tèma de la docha amb los violons ». Lo compositor aprovèt totalament Hitchcock[45].

Generic del començament

[modificar | Modificar lo còdi]

La concepcion grafica del generic de començament es confiada a Saul Bass. Los noms dels actors e tecnicians del film i apareisson trencats en dos, lo naut e lo bas se jongant a la mitat de l'ecran, amb una corbadura al mitat[46]. Es possible d'interpretar aquesta corbadura coma una indicacion del desdoblament de personalitat del personatge de Norman Bates[46].

Los grands tèmas

[modificar | Modificar lo còdi]

Quitament se Psicò es un film de pichon budget, pasmens, segon las criticas, es ric en idèas e tematicas[5]. Los aucèls aparéisson mai d’un còp, i a las gruas de las vistas de Phoenix e le nom de Marion (Crane, en anglés, significa grua), fins als aucèls que Norman ama empalhar. Aqueste tèma ten son apogèu dins lo film segent d'Hitchcock, The Birds. D'autres motius sont recurrents, coma l'oposicion del blanc e negre, qu’evòca l'antinomia des constrenchas, o la juxtaposicion de las verticalas e orizontalas, coma dins lo contrasta entre l’ostal e lo motèl de Bates.

  • Los miralhs son sovent utilizats per evocar la dualitat de la vida: ben e mal, blanc e negre, Norman e sa maire[5],.
  • Avant de cometre son panatòri, Marion pòrta un sac e de sotavestits de color blanca. Après, sac e sotavestits son negres[5],.
  • De vistas de Phoenix amb sas gruas al ridèls de l’ostelaria, las aprochaments entre verticalas e orizontalas abondan[5].

Lo cameo d'Hitchcock

[modificar | Modificar lo còdi]

A l'epòca ont Alfred Hitchcock realiza Psicò, son apparicion dins sos films es incontornabla. Es present aquí esperant davant l'agéncia immobiliàira, cofa td'un capèl mòl clar. Çò que li permet de se mostrar al començament del film (6 min 18 s), mas tanben de figurar dins la mèsma scèna que sa filha, Patricia Hitchcock qu’interprèta Caroline, la collèga de Janet Leigh.

Acuèlh del film

[modificar | Modificar lo còdi]

Censura

[modificar | Modificar lo còdi]

Lo film deviá èsser somesa al Còde Hays, un reglament de censura. Hitchcock demandèt a Luigi Luraschi, intermediari entre l’studi e los censors[47], de regardar lo film per i veire los problèmas[48].

En 1959, se podava pas mostrar de nuditat als EUA. Hitchcock demandèt jamai a Janet Leigh de se descestir, qu’aquò auriá estat censurat. Lo problèma èra de trobar un meja de suggerir la nuditat. Leigh e Rita Riggs, la costumièra, espeluquèron de revistas de strip-tease que mostravan fòrça costumas, mas pas cap anava[24].

Qu’èra tanben decoratritz, Rita Riggs deviá imatginar la scèna e verificar quines detalhs èran visibles a l’imagte[49]. Subran aguèt l’idèa de la moleskina, utilizada per las ampolas[5],[24].

Criticas

[modificar | Modificar lo còdi]

Psicò foguèt pas plan aculhit per la critica asl EUA[5],[50]. La rason probabla d’aquestas reaccions, es que los jornalistas agradèron d'aver descobèrt lo film au cinèmaa[51]. Aurián preferit lo veire en projeccion privada, sols o amb lors secretàrias[51].

Hitchcock èra sempre decebut quand son trabalh èra mal recebut qu’i consacrava fòrça temps[52]. « benlèu aviá estat un pauc tròp gastat de per abans, amb totes los lauses qu’aviá recebut per Rebecca e Soupçons, entre autres. Aquò l’anujava benlèu. » segon sa filha Patricia[52].

Bosley Crowther, del New York Times, trobèt lo film òrre[53] mas mai tard lo comptèt coma un dels detz melhors films de l'annada[51],[54]. Lo public, el, semblava l'agrada[51]. Per Hitchcock, es l'avís del public que comptava mai que tot[55].

Lo film es, uèi, encara considerat coma un cap d'òbra e coma un dels melhorrs films del mèstre[56],[57],[58].

Nòtas e referéncias

[modificar | Modificar lo còdi]
  1. ↑ Ce trou est habituellement caché par un tableau qui semble représenter le thème biblique de Suzanne et les vieillards. Ce thème permet de montrer une femme au bain épiée par deux hommes.
  2. ↑ Le film a été réalisé avec l'équipe de tournage de sa série télévisée et ses moyens financiers sans l'aide de Paramount Pictures
  3. ↑ https://www.imdb.com/title/tt0054215/business?ref_=tt_dt_bus
  4. ↑ Livret d'informations accompagnant la parution du Blu-Ray édité pour le cinquantième anniversaire du film.
  5. ↑ 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 5,10 5,11 5,12 5,13 5,14 5,15 5,16 5,17 5,18 5,19 5,20 5,21 5,22 5,23 et 5,24 "Psycho: Behind the Scenes of the Classic Thriller" Janet Leigh - Harmony 1995.
  6. ↑ 6,0 et 6,1 Interview de Joseph Stefano, scénariste du film - "The Making of 'Psycho'"
  7. ↑ Interview de Patricia Hitchcock, fille du réalisateur - The Making of 'Psycho'
  8. ↑ Press - SF Internet, Psycho, consultée le 25 juillet 2008
  9. ↑ Interview Peggy Robertson - The Making of Psycho : Le scénariste
  10. ↑ (en) TCM, Notes for Psycho, consulté le 25 juillet 2008
  11. ↑ Interview de Hilton A. Green, assistant-réalisateur - "The Making of 'Psycho'" : La censure
  12. ↑ Interview de Joseph Stefano - "The Making of 'Psycho'" - À propos de John Gavin
  13. ↑ Obsessed with Vertigo - Vera Miles
  14. ↑ Cinéma classic, Biographie détaillée D'Alfred Hitchock, consultée le 25 juillet 2008
  15. ↑ Interview de Patricia Hitchcock - "The Making of 'Psycho'"
  16. ↑ Interview de Hilton A. Green - "The Making of 'Psycho'" : Les décors
  17. ↑ 17,0 17,1 et 17,2 Interview de Joseph Stefano - "The Making of 'Psycho'" : La réalisation
  18. ↑ 18,0 et 18,1 Interview de Hilton A. Green - "The Making of 'Psycho'" : Le tournage
  19. ↑ Interview de Joseph Stefano - "The Making of 'Psycho'" : Le tournage
  20. ↑ Interview de Joseph Stefano - "The Making of 'Psycho'" : À propos d'Hitchcock
  21. ↑ Interview de Anthony Shaffer, scénariste de Frenzy - "The Story of 'Frenzy'" : À propos d'Hitchcock
  22. ↑ "Plotting 'Family Plot'" : À propos d'Hitchcock
  23. ↑ 23,0 et 23,1 Interview de Jay Presson Allen - "The Trouble with Marnie" : À propos d'Alfred Hitchcock
  24. ↑ 24,00 24,01 24,02 24,03 24,04 24,05 24,06 24,07 24,08 24,09 24,10 et 24,11 Janet Leigh, The Making of 'Psycho', La scène de la douche
  25. ↑ Interview de Janet Leigh - "The Making of 'Psycho'" : L'humour Hitchcock
  26. ↑ Interview de Hilton A. Green - "The Making of 'Psycho'" : L'humour Hitchcock
  27. ↑ .
  28. ↑ The Technique of Film and Video Editing: History, Theory, and Practice - Focal Press (2002) 0-2408-0420-1
  29. ↑ Voir DVD Psychose - Chapitre 10
  30. ↑ 30,0 30,1 30,2 et 30,3 Hilton A. Green The Making of 'Psycho' - La scène de la douche
  31. ↑ Interview de Joseph Stefano "The Making of 'Psycho'" - La scène de la douche
  32. ↑ Books of The Times; 'Casaba', He Intoned, and a Nightmare Was Born - The New York Times
  33. ↑ Psycho stabbing 'best film death
  34. ↑ (en) Virginia Gregg sur Internet Movie Database.
  35. ↑ François Truffaut, Helen Scott [1967] (1985-10-02). Hitchcock, Revised, New York : Simon & Schuster, 273 ISBN: 0-671-60429-5
  36. ↑ Paul Duncan - Alfred Hitchcock - Filmographie Complète - Edition Taschen
  37. ↑ Voir DVD, chapitre 24
  38. ↑ 38,0 38,1 et 38,2 Interview de Joseph Stefano - "The Making of 'Psycho'" : La fin
  39. ↑ Steven C. Smith - A Heart at Fire's CenterThe Life and Music of Bernard Herrmann
  40. ↑ 40,0 40,1 40,2 et 40,3 Interview de Joseph Stefano - "The Making of 'Psycho'" : La musique
  41. ↑ Suggestions d'Hitchcock sur la musique (08/01/1960)
  42. ↑ "Movie Answer Man" - Roger Ebert, 15 décembre 1996 - 'Chicago Sun-Times
  43. ↑ Bernard Herrmann: Psycho: National Philharmonic
  44. ↑ Scoring Points
  45. ↑ 45,0 et 45,1 Interview de Peggy Robertson - "The Making of 'Psycho'" : La musique
  46. ↑ 46,0 et 46,1  {{{títol}}}. 
  47. ↑ Peggy Robertson The Making of 'Psycho' - La censure
  48. ↑ {{{2}}},
  49. ↑ Rita Riggs, The Making of 'Psycho'
  50. ↑ Critiques du New York Times, Newsweek et de Esquire
  51. ↑ 51,0 51,1 51,2 et 51,3 Interview de Joseph Stefano - "The Making of 'Psycho'" - La critique
  52. ↑ 52,0 et 52,1 Interview de Patricia Hitchcock - The Making of 'Psycho' - La critique
  53. ↑ Review of Psycho, June 17, 1960, as reprinted in  {{{títol}}}. [1]
  54. ↑ Kaganski, Serge. Alfred Hitchcock. Paris: Hazan, 1997.
  55. ↑ Interview de Peggy Robertson - The Making of 'Psycho' - La critique
  56. ↑ Psycho is the top listed Hitchcock film in The 100 Greatest Movies of All Time by Entertainment Weekly, among the highest rated Hitchcock films on the Internet Movie Database (second only to Rear Window), and the highest Hitchcock film on AFI's 100 Years...100 Movies.
  57. ↑ Psycho - Rotten Tomatoes
  58. ↑ Rebello, Stephen. Alfred Hitchcock and the Making of Psycho. Dembner Books, 1990. ISBN: 0-942637-14-3

Bibliografia generala

[modificar | Modificar lo còdi]
  • Jacques Lourcelles, Dictionnaire du cinéma - Les films, coll. Bouquins, éd. Robert Laffont, 1992 - ISBN: 2-221-05465-2

Bibliografia especifica (ogratges sonque al subjècte de la realizacion de Psicò)

[modificar | Modificar lo còdi]
  •  {{{títol}}}. 
  •  {{{títol}}}.  {{{títol}}}. 
  •  {{{títol}}}. 
  •  {{{títol}}}. 
  •  {{{títol}}}. 
  •  {{{títol}}}. 
  •  {{{títol}}}. 
  •  {{{títol}}}. 
  • Luc Vancheri, Psycho, la leçon d'iconologie d'Alfred Hitchcock, Vrin, 2013, 119 p. ISBN: 978-2-7116-2516-1
  • Daniel Le Bras, Psychose, autopsie du film, éditions Edilivre, 2014, 236 pages, ISBN: 9782332774521
  • Jean-Michel Durafour, « Danaé savonnée. Vers une histoire alternative de la peinture en regard du cinéma », La Furia Umana-paper, #7, décembre 2014, p. 304-315

Ligams extèrnes

[modificar | Modificar lo còdi]
Script
  • (en) « Paradiselost.org »(Archive • Wikiwix • Archive.is • Google • Que faire ?) (consulté le 8 avril 2013)
  • (en) Dailyscript.com
Basas de donadas
Analisis
Vidèo
Recuperada de « https://oc.wikipedia.org/w/index.php?title=Psicò&oldid=2429382 »