Arekowce

Arekowce
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Klad	rośliny naczyniowe
Klad	Euphyllophyta
Klad	rośliny nasienne
Klasa	okrytonasienne
Klad	jednoliścienne
Rząd	arekowce
	Nazwa systematyczna
	{{{nazwa łacińska}}} Bromhead; Mag. Nat. Hist., n.s., 4: 333. Jul 1840
	[[wikispecies:{{{wikispecies}}}\|Systematyka w Wikispecies]]

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 27 mar 2014, była oparta na tej wersji.

Arekowce, palmowce (Arecales Bromhead) – rząd roślin należących do jednoliściennych. Jest to takson monotypowy – z jedną rodziną, określaną jako arekowate lub palmy (Arecaceae Schultz Sch.). Liczy w zależności od ujęcia od ok. 2 tys.^[2] do 3 tys. gatunków^[3]. Należące tu rośliny występują na wszystkich kontynentach w strefie międzyzwrotnikowej (stosunkowo niewielkie ich zróżnicowanie w porównaniu do innych obszarów tropikalnych jest w Afryce), z nielicznymi przedstawicielami w strefie klimatu umiarkowanego (w Europie południowej występuje karłatka niska). Do palm należą rośliny drzewiaste o wzroście zwykle monopodialnym. Liście są okazałe, często w formie pióropusza na szczycie pędu, pierzaste lub dłoniaste. Wiele roślin z tej rodziny ma ogromne znaczenie użytkowe, np. kokos właściwy, daktylowiec właściwy, olejowiec gwinejski, sagownica zwyczajna i winodań wachlarzowata.

Morfologia

Pokrój: Rośliny o specyficznym pniu zwanym kłodziną. Osiąga ona u roślin o pokroju drzewiastym do 60 m wysokości i zwykle jest nierozgałęziona. Wyjątkiem rozgałęziającym się dychotomicznie jest kłodzina widlicy (Hyphaene) i nipy (Nypa). Szereg palm ma pokrój krzewiasty, lian lub niskich roślin o tęgim pędzie przypominającym sagowce^[3]^[2].
Liście: Na szczycie pnia pióropusz liści, które mogą być bardzo długie (do kilkunastu metrów), sztywne, pierzaste lub wachlarzowate.
Kwiaty: Rozdzielnopłciowe, drobne, zebrane w wiechy lub kolby.
Owoce: Jagody, pestkowce lub orzechy.

Systematyka

Nazwy synonimiczne dla rzędu: Cocosales Dumortier, Arecanae Takhtajan, Arecidae Takhtajan, Phoenicopsida Brongniart.

Pozycja systematyczna rzędu i jego podział jest dość stały w różnych systemach. Traktowany jest jako takson monotypowy niezależnie od ujęcia systematycznego, z jedną rodziną arekowate (palmy, palmowate) (Arecaceae Schultz Sch.).

Pozycja systematyczna i relacje filogenetyczne arekowców wśród jednoliściennych według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG III z 2009)^[1]

←

tatarakowce Acorales

żabieńcowce Alismatales

Petrosaviales

	pochrzynowce Dioscoreales

	pandanowce Pandanales

liliowce Liliales

szparagowce Asparagales

arekowce Arecales

wiechlinowce Poales

	komelinowce Commelinales

	imbirowce Zingiberales

Pozycja systematyczna według systemu Takhtajana (1997)

Podklasa: arekowe, palmowcowe (Arecidae Takht.), nadrząd: arekopodobne (Arecanae Takht.), rząd: arekowce (palmowce) (Arecales Bromhead) z jedną rodziną arekowate (palmy, palmowate) (Arecaceae Schultz Sch.).

Podział i powiązania filogenetyczne w obrębie rodziny^[1]^[4]

Szorstkowiec Fortunego uprawiany w gruncie w Polsce

Podrodzina: Calamoideae Beilschmied

Plemię: Calameae

Calamus L. – kalamus, rotang
Ceratolobus Blume
Daemonorops Blume
Eleiodoxa (Becc.) Burret
Korthalsia Blume – korthalazja, danan
Metroxylon Rottb. – sagownica
Myrialepis Becc.
Pigafetta (Blume) Becc. – pigafetta
Plectocomia Mart. ex Blume
Plectocomiopsis Becc.
Pogonotium J. Dransf.
Retispatha J. Dransf.
Salacca Reinw. – salaka, oszplina

Plemię: Lepidocaryeae

Eremospatha (G. Mann & H. Wendl.) H. Wendl.
Laccosperma (G. Mann & H. Wendl.) Drude
Lepidocaryum Mart.
Mauritia L. f. – prześcigla
Mauritiella Burret
Oncocalamus (G. Mann & H. Wendl.) Benth. & Hook. f.
Raphia P. Beauv. – rafia

Plemię: Eugeissoneae

Eugeissona Griff. – eugejsona

Podrodzina: Nypoideae Griffith

Nypa Steck – nipa, niedorośl

Podrodzina: Coryphoideae Burnett

Plemię: Borasseae

Bismarckia Hildebrandt & H. Wendl.
Borassodendron Becc. – bidang
Borassus L. – winodań, borasus
Hyphaene Gaertn. – widlica
Latania Comm. ex Juss. – latania
Lodoicea Comm. ex DC. – lodoicja
Medemia Württemb. ex H. Wendl.
Satranala J. Dransf. & Beentje

Plemię: Caryoteae

Arenga Labill. – arenga, słocza, winosław
Caryota L. – kariota
Wallichia Roxb. – walichia

Plemię: Chuniophoeniceae

Chuniophoenix Burret
Kerriodoxa J. Dransf.
Nannorrhops H. Wendl.
Tahina J. Dransf. & Rakotoarin.

Plemię: Corypheae

Corypha L. – wachlarzowiec

Plemię: Cryosophileae

Chelyocarpus Dammer
Coccothrinax Sarg.
Cryosophila Blume
Itaya H. E. Moore
Leucothrinax C. Lewis & Zona
Schippia Burret
Thrinax Sw.
Trithrinax Mart.
Zombia L. H. Bailey

Plemię: Phoeniceae

Phoenix L. – daktylowiec

Plemię: Sabaleae

Sabal Adans. – sabal, bocznia

Plemię: Trachycarpeae

Acoelorrhaphe H. Wendl.
Brahea Mart. ex Endl.
Chamaerops L. – karłatka
Colpothrinax Griseb. & H. Wendl.
Copernicia Mart. ex Endl. – kopernicja, kopernikówka
Guihaia J. Dransf. et al.
Johannesteijsmannia H. E. Moore – jahanestajsmania
Licuala Wurmb – wachlarzownica, likuala
Livistona R. Br. – liwistona
Maxburretia Furtado
Pholidocarpus Blume
Pritchardia Seem. & H. Wendl.
Pritchardiopsis Becc.
Rhapidophyllum H. Wendl. & Drude
Rhapis L. f. ex Aiton – rapis
Serenoa Hook. f.
Trachycarpus H. Wendl. – szorstkowiec, trachykarpus
Washingtonia H. Wendl. – waszyngtonia

Podrodzina: Ceroxyloideae Drude

Plemię: Ceroxyleae

Ceroxylon Bonpl. ex DC.
Juania Drude
Oraniopsis (Becc.) J. Dransf. et al.
Ravenea C. D. Bouché

Plemię: Cyclospatheae

Pseudophoenix H. Wendl. ex Sarg.

Plemię: Phytelepheae

Ammandra O. F. Cook
Aphandra Barfod
Phytelephas Ruiz & Pav. – słoniorośl

Podrodzina: Arecoideae Beilschmied

Plemię: Areceae

Acanthophoenix H. Wendl.
Actinokentia Dammer
Actinorhytis H. Wendl. & Drude
Adonidia Becc.
Archontophoenix H. Wendl. & Drude
Areca L. – areka, żuwipalma
Balaka Becc.
Basselinia Vieill.
Bentinckia Berry ex Roxb.
Brassiophoenix Burret
Brongniartikentia Becc.
Burretiokentia Pic. Serm.
Calyptrocalyx Blume
Carpentaria Becc.
Carpoxylon H. Wendl. & Drude
Chambeyronia Vieill.
Clinosperma Becc.
Clinostigma H. Wendl.
Cyphokentia Brongn.
Cyphophoenix H. Wendl. ex Benth. & Hook. f.
Cyphosperma H. Wendl. ex Benth. & Hook. f.
Cyrtostachys Blume – cyrtostachys
Deckenia H. Wendl. ex Seem.
Dictyosperma H. Wendl. & Drude
Dransfieldia W. J. Baker & Zona
Drymophloeus Zipp.
Dypsis Noronha ex Mart.
Hedyscepe H. Wendl. & Drude
Heterospathe Scheff.
Howea Becc. – howea, kencja
Hydriastele H. Wendl. & Drude
Iguanura Blume
Kentiopsis Brongn.
Laccospadix Drude & H. Wendl.
Lemurophoenix J. Dransf.
Lepidorrhachis (H. Wendl. & Drude) O. F. Cook
Linospadix H. Wendl.
Marojejya Humbert
Masoala Jum.
Nenga H. Wendl. & Drude
Neoveitchia Becc.
Nephrosperma Balf. f.
Normanbya F. Muell. ex Becc.
Oncosperma Blume – onkosperma
Phoenicophorium H. Wendl.
Physokentia Becc.
Pinanga Blume – pinanga
Ponapea Becc.
Ptychococcus Becc.
Ptychosperma Labill. – kentia
Rhopaloblaste Scheff.
Rhopalostylis H. Wendl. & Drude
Roscheria H. Wendl. ex Balf. f.
Satakentia H. E. Moore
Solfia Rech.
Tectiphiala H. E. Moore
Veitchia H. Wendl.
Verschaffeltia H. Wendl.
Wodyetia A. K. Irvine

Plemię: Chamaedoreeae

Chamaedorea Willd. – chamedora
Gaussia H. Wendl.
Hyophorbe Gaertn. – hioforba
Synechanthus H. Wendl.
Wendlandiella Dammer

Plemię: Cocoseae

Acrocomia Mart.
Aiphanes Willd. – martinezja
Allagoptera Nees
Astrocaryum G. Mey.
Attalea Kunth – kohuna
Bactris Jacq. ex Scop.
Barcella (Trail) Trail ex Drude
Beccariophoenix Jum. & H. Perrier
Butia (Becc.) Becc.
Cocos L. – kokos
Desmoncus Mart.
Elaeis Jacq.
Gastrococos Morales
Jubaea Kunth – jubea
Jubaeopsis Becc.
Lytocaryum Toledo
Parajubaea Burret
Polyandrococos Barb. Rodr.
Syagrus Mart.
Voanioala J. Dransf.

Plemię: Euterpeae

Euterpe Mart. – euterpa
Hyospathe Mart.
Neonicholsonia Dammer
Oenocarpus Mart.
Prestoea Hook. f.

Plemię: Geonomateae

Asterogyne H. Wendl.
Calyptrogyne H. Wendl.
Calyptronoma Griseb.
Geonoma Willd.
Pholidostachys H. Wendl. ex Benth. & Hook. f.
Welfia H. Wendl.

Plemię: Iriarteeae

Dictyocaryum H. Wendl.
Iriartea Ruiz & Pav.
Iriartella H. Wendl.
Socratea H. Karst.
Wettinia Poepp.

Plemię: Leopoldinieae

Leopoldinia Mart.

Plemię: Manicarieae

Manicaria Gaertn.

Plemię: Oranieae

Orania Zipp.

Plemię: Pelagodoxeae

Pelagodoxa Becc.
Sommieria Becc.

Plemię: Podococceae

Podococcus G. Mann & H. Wendl.

Plemię: Reinhardtieae

Reinhardtia Liebm.

Plemię: Roystoneeae

Roystonea O. F. Cook – opatrznica

Plemię: Sclerospermeae

Sclerosperma G. Mann & H. Wendl.

Zobacz też

wino palmowe – napój alkoholowy produkowany z soku kwiatów wielu gatunków palm

↑ ^a ^b ^c P.F. Stevens: Angiosperm Phylogeny Website. 2001–. [dostęp 2009-06-13]. (ang.).
↑ ^a ^b Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 115. ISBN 1-55407-206-9.
↑ ^a ^b Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003. ISBN 83-214-1305-6.
↑ Taxon: Arecaceae. USDA, ARS, National Genetic Resources Program. Germplasm Resources Information Network - (GRIN). [dostęp 2010-07-30]. (ang.).

Błąd w przypisach: Znacznik <ref> o nazwie „stopień”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.

BŁĄD PRZYPISÓW

Szablon:Link FA

[apweb-1] P.F. Stevens: Angiosperm Phylogeny Website. 2001–. [dostęp 2009-06-13]. (ang.).

[heywood-2] Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 115. ISBN 1-55407-206-9.

[slownik-3] Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003. ISBN 83-214-1305-6.

[grin-4] Taxon: Arecaceae. USDA, ARS, National Genetic Resources Program. Germplasm Resources Information Network - (GRIN). [dostęp 2010-07-30]. (ang.).

[2]

[3]

[1]

[4]