Graal
Graal (także Święty Graal) – tajemniczy przedmiot (najczęściej kielich lub misa) występujący w legendach arturiańskich. W niektórych ich wersjach jest to kielich, którym posłużył się Jezus Chrystus w czasie Ostatniej Wieczerzy[a], a później użyty przez Józefa z Arymatei do zebrania krwi Jezusa po ukrzyżowaniu[2].
W legendach arturiańskich
[edytuj | edytuj kod]Legendy arturiańskie funkcjonowały w postaci pieśni i przekazów ustnych, natomiast pierwsze wzmianki pisemne o Królu Arturze pochodzą z VIII w. Motyw Graala po raz pierwszy pojawia się kilkaset lat później[1], około 1180 roku, w Percevalu, w cyklu legend arturiańskich, spisanych przez Chrétiena de Troyes. Jego opiekunem był Król Rybak[3]. Chrétien de Troyes nie określił, czym jest Graal, używał formy un graal[3], z czego wynika, że autor uważał, że Graal jest jednym z przedmiotów należących do większego zbioru graali. Nie łączył go z osobą Jezusa. Wolfram von Eschenbach przedstawił Graal jako kamień, Lapsit Excillis. Około 1199 Robert de Boron w Joseph d’Arimathie po raz pierwszy przedstawił Graala jako kielich użyty podczas Ostatniej Wieczerzy, który następnie został wykorzystany przez Józefa z Arymatei do zebrania krwi Jezusa[1].
Nawiązania w kulturze współczesnej
[edytuj | edytuj kod]- Kod da Vinci – ekranizacja powieści Dana Browna Kod Leonarda da Vinci z motywem odnalezienia Świętego Graala,
- Grailknights – zespół, którego piosenki i koncerty nawiązują do Świętego Graala,
- Indiana Jones i ostatnia krucjata – film przygodowy, z motywem poszukiwania Graala,
- Monty Python i Święty Graal – surrealistyczna komedia z 1975 roku, w reżyserii Terry’ego Jonesa i Terry’ego Gilliama,
- Fate/stay night – japońskie serie: gier [typu m.in. Visual Novel] anime oraz mang, w której bohaterowie biorą udział w Wojnie Świętego Graala, który spełni życzenie zwycięzcy.
- Detektyw Murdoch (odcinek pt. Murdoch i świątynia śmierci) - zostaje znaleziony w podziemiach świątyni zbudowanej na wzór Hagii Sophii
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Kielich z katedry w Walencji, który według tradycji kościelnej był używany podczas Ostatniej Wieczerzy, nie jest w Kościele nazywany Graalem[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Wojciech Górczyk, Demitologizacja i remitologizacja Graala w kulturze masowej XX w., „Kultura i Historia”, 18, Uniwersytet Marii Curie- Skłodowskiej, 2010, ISSN 1642-9826.
- ↑ Graal, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2019-07-31].
- ↑ a b The Sources of the Grail Romances, [w:] Juliette Wood, The Holy Grail: History and Legend, University of Wales Press, 2012, s. 7–20, ISBN 978-0-7083-2524-7.