Przejdź do zawartości

Jayne Mansfield

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Pumpernikiel90 (dyskusja | edycje) o 22:56, 18 paź 2019. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 18 paź 2019, była oparta na tej wersji.
Jayne Mansfield
Ilustracja
Jayne Mansfield w filmie Urlop na lądzie (1957)
Imię i nazwisko

Vera Jayne Palmer

Data i miejsce urodzenia

19 kwietnia 1933
Bryn Mawr

Data i miejsce śmierci

29 czerwca 1967
Slidell

Zawód

aktorka, modelka

Współmałżonek

Paul Mansfield
(1950–1958; rozwód)
Mickey Hargitay
(1958–1964; rozwód)
Matt Cimber
(1964–1967; rozwód)

Faksymile
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Jayne Mansfield, właśc. Vera Jayne Palmer[1][2] (ur. 19 kwietnia 1933 w Bryn Mawr, zm. 29 czerwca 1967 w Slidell) − amerykańska modelka i aktorka filmowa, telewizyjna i teatralna oraz piosenkarka. Playmate miesiąca magazynu Playboy z lutego 1955. Nazywano ją największą rywalką Marilyn Monroe, a w Hollywood osiągnęła status seksbomby lat 50. i 60. Była przy tym jedną z najinteligentniejszych hollywoodzkich aktorek; jej iloraz inteligencji wynosił 163[3].

Pomimo krótkotrwałej kariery filmowej, Mansfield odniosła kilka sukcesów kasowych i zdobyła m.in. Złotego Globa. Z powodzeniem wcieliła się w rolę fikcyjnej aktorki Rity Marlowe, zarówno w wersji broadwayowskiej w latach 1955–1956, jak i hollywoodzkiej produkcji Will Success Spoil Rock Hunter? z 1957. Inne znaczące role filmowe Mansfield obejmują produkcje: Blondynka i ja (1956), The Wayward Bus (1957) i Too Hot to Handle (1960). W filmie Obietnice! Obietnice! (1963) została pierwszą amerykańską gwiazdą z nagą sceną w hollywoodzkim filmie.

Nazwisko Mansfield zachowała po swoim pierwszym mężu Paulu Mansfieldzie, specjalisty ds. public relations. Trzykrotnie zamężna i rozwiedziona, miała pięcioro dzieci. W trakcie kariery była rzekomo blisko związana z wieloma mężczyznami, w tym z Robertem i Johnem F. Kennedym, jej adwokatem Samuelem S. Brodym oraz artystą estradowym z Las Vegas Nelsonem Sardellim. 29 czerwca 1967 zginęła w wypadku samochodowym we wschodnim Nowym Orleanie; miała 34 lata.

Życiorys

Młodość

Urodziła się w Bryn Mawr w stanie Pensylwania jako jedyne dziecko Herberta Williama Palmera (1904–1936), który miał niemieckie i angielskie pochodzenie, i Angielki Very (z domu Jeffrey) Palmer (1903–2000)[4]. Wychowywała się w Phillipsburg w stanie New Jersey, gdzie jej ojciec odbywał praktykę adwokacką z przyszłym gubernatorem stanu New Jersey, Robertem B. Meynerem[4]. W 1936 roku w czasie rodzinnej podróży samochodem jej ojciec doznał nagłego ataku serca, zmarł w drodze do szpitala[5]. W 1939 roku jej matka poślubiła inżyniera sprzedaży, Harry'ego Lawrence'a Peersa, a rodzina przeprowadziła się do Dallas w stanie Teksas[6]. Tam Jayne znana była jako Vera Jayne Peers.

W filmie Szeryf i blondynka (1958)

Jako dziecko chciała być hollywoodzką gwiazdą jak Shirley Temple[7]. Podziwiała Jean Harlow i Hedy Lamarr, a po obejrzeniu Laury uważała Gene Tierney za najpiękniejszą kobietę na świecie[8]. W wieku 12 lat uczęszczała na lekcje tańca towarzyskiego[8]. W 1950 roku ukończyła Highland Park High School[9] w Dallas. W szkole średniej otrzymywała bardzo dobre oceny, w tym z matematyki. Pobierała lekcje gry na skrzypcach, fortepianie i altówce. Studiowała również języki hiszpański i niemiecki[10].

W 1950, w wieku 17 lat, wyszła za mąż za Paula Mansfielda[11]. W tym samym roku, 8 listopada 1950, urodziła się ich córka, Jayne Marie Mansfield[12]. Jayne zapisała się na studia aktorskie na Southern Methodist University. W 1951 przeprowadziła się do Los Angeles i semestr letni kontynuowała na Uniwersytecie Kalifornijskim. Planowała wziąć udział w wyborach Miss California, ale została zmuszona do rezygnacji, ponieważ warunkami przystąpienia do konkursu była bezdzietność i bycie panną[13].

W 1951 roku wraz z rodziną przeniosła się do Austin w stanie Teksas, gdzie studiowała dramaturgię na Uniwersytecie Teksańskim. Naukę łączyła z pracą modelki, komiwojażerki sprzedającej książki i recepcjonistki w studiu tańca. Dołączyła także do Curtain Club, popularnego stowarzyszenia teatralnego w kampusie, w skład którego wchodzili między innymi: autor tekstów Tom Jones, kompozytor Harvey Schmidt oraz aktorzy Rip Torn i Pat Hingle[14]. Następny rok spędziła w Camp Gordon w stanie Georgia (placówka szkoleniowa armii amerykańskiej), kiedy Paul Mansfield służył w rezerwie armii Stanów Zjednoczonych w wojnie koreańskiej. W czasie, gdy Paul odbywał służbę wojskową, Jayne myślała o rozstaniu. Chciała jednak zachować nazwisko, uważając je za odpowiednie dla gwiazdy[15].

W 1953 powróciła do Dallas gdzie przez kilka miesięcy uczyła się aktorstwa u Barucha Lumeta, ojca reżysera Sidneya Lumeta i założyciela Dallas Institute of Performing Arts. Lumet udzielał Jayne prywatnych lekcji nazywając Mansfield i Ripa Torna swoimi „dziećmi”. W kwietniu 1954 Lumet przyczyni się do angażu Jayne w jej pierwszych zdjęciach próbnych w Paramount[16]. W 1954 roku Paul, Jayne i Jayne Marie przeprowadzili się do Los Angeles, gdzie Jayne pracowała dorywczo sprzedając popcorn w Stanley Warner Theatre, ucząc tańca[17], sprzedając słodycze w kinie, jako modelka w agencji Blue Book Model Agency i fotografka w restauracji Trails należącej do Esther Williams[16].

Wczesna kariera

Mansfield w Too Hot to Handle (1960)

Uczęszczając na Uniwersytet Teksański w Austin, Mansfield wygrała kilka konkursów piękności, w tym Miss Photoflash, Miss Magnesium Lamp i Miss Fire Prevention Week. Jedynym tytułem, któremu odmówiła, była Miss Roquefort Cheese uważając, że nie brzmiał dobrze[18] (W 1957 Jayne odrzuci również tytuł Miss Prime Rib[19]). W 1952 podczas pobytu w Dallas, Jayne i Paul Mansfield uczestniczyli w niewielkich lokalnych produkcjach teatralnych The Slaves of Demon Rum i Ten Nights in a Barroom, oraz Anything Goes w Camp Gordon[16]. Po zakończeniu służby wojskowej przez Paula, 22 października 1953 po raz pierwszy wystąpiła na scenie w spektaklu Śmierć komiwojażera Arthura Millera[16]. Na Uniwersytecie Kalifornijskim wzięła udział w konkursie Miss California (ukrywając swój stan cywilny) i wygrała lokalną rundę by niedługo później wycofać się.

Na początku kariery Mansfield niektórzy reklamodawcy uważali jej rzucające się w oczy piersi za problematyczne, co doprowadziło do utraty przez Jayne jej pierwszego profesjonalnego angażu – udziału w reklamie General Electric, która przedstawiała młode kobiety relaksujące się przy basenie, ubrane w kostiumy kąpielowe[20]. Chcąc otrzymać angaż w studiu Paramount, w 1954 zaprezentowała kierownikowi obsady Miltonowi Lewisowi scenę z Joanny d’Arc. Lewis nie będąc zachwyconym, poinformował Jayne że marnuje swój „oczywisty talent” i zaprosił ją do odegrania sceny z fortepianem ze Słomianego wdowca tydzień później. Mansfield ponownie nie przekonała Lewisa.

W 1953 Hugh Hefner założył magazyn Playboy, w którego wydaniu z lutego 1955 Jayne figurowała jako Playmate miesiąca[21]. Dzięki sesjom zdjęciowym z jej udziałem lutowy numer cieszył się dużą popularnością a kariera Mansfield nabrała rozpędu[22]. Niedługo później wzięła udział w zdjęciach do kalendarza Playboya. W magazynie pojawiała się każdego lutego w latach 1955–1958 i ponownie w 1960[22]. W sierpniu 1956 Paul Mansfield wystąpił na drogę sądową domagając się wyłącznego prawa do opieki nad dzieckiem. Próbował udowodnić, że naga sesja zdjęciowa w Playboyu świadczyła o niezdolności Jayne do pełnienia roli matki[23][24].

Kariera filmowa

Pierwszym występem Mansfield w telewizji była rola dziewczyny przy fortepianie w jednym z odcinków serialu CBS Lux Video Theatre (1954). Po raz pierwszy w filmie zagrała w 1955 roku grając drugoplanową rolę w niskobudżetowym dramacie Kobieca dżungla z Johnem Carradine'em. Za udział w produkcji otrzymała 150 dolarów. W lutym 1955 menedżer i rzecznik prasowy Jayne, Jim Byron, wynegocjował siedmioletni kontrakt z Warner Brothers, który gwarantował aktorce 250 dolarów tygodniowo. W styczniu tego samego roku Mansfield wniosła pozew o separację przeciwko Paulowi[25][26].

Zagrała także w muzycznym dramacie kryminalnym Pete Kelly’s Blues (1955) z Janet Leigh, Lee Marvinem i Ellą Fitzgerald, filmie noir Lewisa Allena Nielegalnie (Illegal, 1955) w roli Angel O’Hary z Edwardem G. Robinsonem i Niną Foch oraz w dramacie kryminalnym Piekło nad Frisco Bay (Hell on Frisco Bay, 1955) z Alanem Ladd. Równocześnie występowała też na Broadwayu. 12 grudnia 1955 roku spotkała Marilyn Monroe podczas premiery filmu Tatuowana róża.

Podczas pracy nad Włamywaczem (1957), adaptacją powieści Davida Goodisa w reżyserii Paula Wendkosa, Jayne podpisała kontrakt na występy w broadwayowskiej sztuce Will Success Spoil Rock Hunter? u boku Orsona Beana i Waltera Matthau. Premiera Włamywacza odbyła się dwa lata później, u szczytu kariery aktorki. Było to pierwsze duże przedsięwzięcie producenta filmu Louisa W. Kellmana, który twierdził, że „odkrył” wówczas Mansfield[27]. 31 lipca 1955 aktorka zakończyła współpracę ze studiem Warner Brothers.

3 maja 1956 Mansfield związała się sześcioletnim kontraktem z wytwórnią filmową 20th Century Fox, która miała za cel zastąpienie przez Jayne coraz bardziej uciążliwej Marilyn Monroe[28]. Do 15 września 1956 Mansfield była wciąż związana umową na występy w sztuce Will Success Spoil Rock Hunter? na Broadwayu. Pierwszą większą rolą Jayne była Jerri Jordan w komedii muzycznej Blondynka i ja (The Girl Can’t Help It, 1956), która zebrała znakomite recenzje, przyniosła Mansfield popularność i uczyniła z niej gwiazdę[29]. Kolejne produkcje, The Wayward Bus i Will Success Spoil Rock Hunter? umocniły jej pozycję.

Mansfield z nagim biustem w Obietnice! Obietnice! (1963)

Na jednym z najsłynniejszych zdjęć siedzi z Sophią Loren, która patrzy z niesmakiem na jej niemal całkowicie odkryty biust. Rzecz miała miejsce na przyjęciu zorganizowanym przez studio Paramount dla Loren, na które zaproszono wiele ówczesnych gwiazd[30].

Między wrześniem 1956 a majem 1957 roku zrobiono jej ok. 2,5 tys. fotografii prasowych i napisano na jej temat ok. 122 tys. linijek w różnych periodykach[31]. W obliczu błyskawicznego, wielkiego sukcesu medialnego jej nazwisko stało się szeroko rozpoznawalne w Stanach Zjednoczonych. Podczas swojej kariery była porównywana przez media z inną gwiazdą uznawaną za symbol seksu tego okresu, Marilyn Monroe[32]. W związku z tym powiedziała: „Nie wiem, dlaczego ludzie [prasa] mają zwyczaj porównywać mnie do Marilyn lub do tej dziewczyny… jak ona się nazywa… Kim Novak. Roztrząsanie tego oczywiście pomogło mi dostać się tam, gdzie teraz jestem. Nie wiem, jak oni to uczynili”[33].

Życie prywatne

Mansfield z Hargitayem i dziećmi (Londyn, 1959)

Była trzykrotnie zamężna. 10 maja 1950 roku, w wieku 16 lat, wyszła za mąż za Paula Mansfielda[34]. Ich córka, Jayne Marie Mansfield, urodziła się 6 miesięcy później, 8 listopada 1950. Jayne i jej mąż zapisali się na Southern Methodist University, by studiować aktorstwo. 8 stycznia 1958 roku rozwiedli się. 13 stycznia 1958 poślubiła węgiersko-amerykańskiego kulturystę i aktora Mickeya Hargitaya[35], z którym miała troje dzieci – dwóch synów: Jeffreya Palmera (ur. 21 grudnia 1958) i Zoltána Anthony’ego (ur. 1 sierpnia 1960) oraz córkę Mariskę Magdolnę (ur. 23 stycznia 1964)[36], która została aktorką, znaną jako detektyw Olivia Benson w serialu NBC Prawo i porządek: sekcja specjalna (Law & Order: Special Victims Unit). 26 sierpnia 1964 roku doszło do rozwodu. Niecały miesiąc potem, 24 września 1964 roku, wyszła za mąż za reżysera filmowego Matta Cimbera, z którym miała syna Antonio Raphaela Ottaviano (ur. 18 października 1965). Jednak rok później byli w separacji, a w lipcu 1966 roku doszło do rozwodu.

Wdawała się w liczne romanse, w tym z Robertem, Josephem i Johnem Kennedy[37], Clintem Eastwoodem (1954)[37], Steve’em Cochranem (1954)[37], Nicholasem Rayem (1956)[37] i Engelbertem Humperdinckiem (1967)[37].

Mansfield z Samem Brodym (Niemcy, 1967)

W 1966 roku na Festiwalu Filmowym w San Francisco Mansfield odwiedziła Kościół Szatana z Samem Brody (jej prawnikiem i chłopakiem), by poznać Antonego LaVeya, założyciela Kościoła. Media entuzjastycznie omawiały spotkanie i wydarzenia wokół niego, identyfikując ją jako satanistkę i romantycznie związaną z LaVey[38]. Karla LaVey potwierdziła w wywiadzie z Joan Rivers z 1992 roku, że Mansfield rzeczywiście była praktykującą satanistką, i że miała romans z Antonem LaVeyem.

Śmierć i pogrzeb

28 czerwca 1967 roku Mansfield przebywała w Biloxi w stanie Missisipi, występując w Gus Stevens Supper Club. Po północy Jayne, Sam Brody (jej adwokat i partner), ich kierowca Ronnie Harrison oraz troje z czworga dzieci – Miklós, Zoltán i Mariska – wyjechali z Biloxi w Buicku Electra 225. Jechali w kierunku Nowego Orleanu, gdzie Jayne kolejnego dnia miała wystąpić w Midday Show stacji WDSU. Około 2:25 nad ranem, jadąc na trasie Route 90 na zachód od Fort Pike Bridge, Buick z dużą prędkością uderzył w tył ciągnika, który zwolnił za ciężarówką rozpylającą środki owadobójcze. Troje dorosłych siedzących z przodu zginęło na miejscu. Dzieci śpiące na tylnym siedzeniu przeżyły z niewielkimi obrażeniami. W chwili śmierci Mansfield miała 34 lata.

Nagrobek na Fairview Cemetery (Pen Argyl w stanie Pensylwania)
Cenotaf Mansfield (z błędnym rokiem urodzenia) na Hollywood Forever Cemetery, Hollywood

Pogrzeb Mansfield odbył się 3 lipca w Pen Argyl w stanie Pensylwania. Ceremonię prowadził Charles Montgomery, pastor kościoła metodystycznego. Pogrzeb miał charakter prywatny. Jedynym z byłych mężów Jayne obecnym na pogrzebie był Mickey Hargitay. Mansfield pochowano na Fairview Cemetery, na południowy wschód od Pen Argyl. Spoczęła obok swojego ojca Herberta Palmera[39]. Na nagrobku w kształcie serca znajduje się sentencja: "żyjemy, aby każdego dnia kochać cię bardziej"[40]. Dzięki fanklubowi Jayne Mansfield na Hollywood Forever Cemetery w Hollywood stanął cenotaf upamiętniający aktorkę[41], na którym jednak błędnie widnieje rok 1938 jako rok urodzenia aktorki (Janye Mansfield miała zwyczaj podawać nieprawidłowe informacje o swoim wieku).

Filmy

Gwiazda Mansfield w Alei Gwiazd w Los Angeles (6328 Hollywood Boulevard)[42].

Nagrody

Złoty Glob 1957
  • Złoty Glob w kategorii najbardziej obiecująca debiutantka

Przypisy

  1. ↑ Jayne Mansfield. SensaCine.com. [dostęp 2017-11-23]. (hiszp.).
  2. ↑ Personalidade: Jayne Mansfield (EUA). InterFilmes.com. [dostęp 2017-11-23]. (port.).
  3. ↑ Jayne Mansfield. Listal. [dostęp 2017-11-23]. (ang.).
  4. ↑ a b Strait 1992 ↓, s. 15.
  5. ↑ Saxton 1975 ↓, s. 8.
  6. ↑ Strait 1992 ↓, s. 20.
  7. ↑ Strait 1992 ↓, s. 19.
  8. ↑ a b Strait 1992 ↓, s. 37.
  9. ↑ Jayne Mansfield. Cinemagia. [dostęp 2017-11-23]. (rum.).
  10. ↑ Strait 1992 ↓, s. 217.
  11. ↑ Strait 1992 ↓, s. 54.
  12. ↑ Strait 1992 ↓, s. 58.
  13. ↑ Strait 1992 ↓, s. 59.
  14. ↑ Deena Perkins. Alumni team is simply Fantastick. „The Alcalde”, s. 11, maj 1991. Austin, Texas. ISSN 0002-497X. 
  15. ↑ Strait 1992 ↓, s. 61.
  16. ↑ a b c d Faris 1994 ↓, s. 3.
  17. ↑ Saxton 1975 ↓, s. 43.
  18. ↑ Saxton 1975 ↓, s. 48.
  19. ↑ Leonard Lyons. Best of Broadway. „The Philadelphia Inquirer”, s. 13, 5 września 1957. Philadelphia. 
  20. ↑ Strait 1992 ↓, s. 116.
  21. ↑ Jayne Mansfield. Playboy. [dostęp 2019-10-08]. (ang.).
  22. ↑ a b Saxton 1975 ↓, s. 175.
  23. ↑ Ernest Havemann. Star's Legend Jayne Mansfield Talks Dumb. „LIFE”. 40 (17), s. 189, 23 kwietnia 1956. Chicago: Time Inc.. ISSN 0024-3019. 
  24. ↑ Not Fit?. „The Daily Reporter”, s. 1, 23 marca 1956. Dover, Ohio. 
  25. ↑ Faris 1994 ↓, s. 4.
  26. ↑ Strait 1992 ↓, s. 69-70.
  27. ↑ Louis W. Kellman: Filmmaker in Philadelphia for More Than 40 Years. „Philadelphia Inquirer”, s. 3, 23 grudnia 1988. Philadelphia. ISSN 0885-6613. 
  28. ↑ Saxton 1975 ↓, s. 81-82.
  29. ↑ Jayne Mansfield. MYmovies.it. [dostęp 2017-11-23]. (wł.).
  30. ↑ Joanna Robinson (2014-11-04): Sophia Loren Finally Tells the Story Behind That Infamous Jayne Mansfield. Vanity Fair. [dostęp 2017-11-23]. (ang.).
  31. ↑ Tom Pendergast, Sara Pendergast [w:] St. James Encyclopedia of Popular Culture, s. 260, St. James Press 2000, ISBN 1-55862-401-5
  32. ↑ May Mann, Jayne Mansfield: a biography, London: Abelard-Schuman, 1974, s. 112, ISBN 0-200-72138-0, OCLC 1660087.
  33. ↑ Raymond Strait, Here They Are Jayne Mansfield, S.P.I. Books, US 1992, ISBN 1-56171-146-2
  34. ↑ Jayne Mansfield. Rotten Tomatoes. [dostęp 2017-11-23]. (ang.).
  35. ↑ Mickey Hargitay (1926-2006). Find A Grave Memorial. [dostęp 2017-08-30]. (ang.).
  36. ↑ Mickey Hargitay. ČSFD.cz. [dostęp 2017-11-23]. (cz.).
  37. ↑ a b c d e Jayne Mansfield Dating History. FamousFix. [dostęp 2017-11-23]. (ang.).
  38. ↑ Forrest Hanson (2017-07-21): The Hollywood blonde and the Satanist: Bizarre relationship between doomed actress Jayne Mansfield and Anton LaVey that was cut short by her untimely death in 1967. Daily Mail. [dostęp 2017-11-23]. (ang.).
  39. ↑ Jayne Mansfield Rites Held in Pennsylvania. „The Desert Sun”. 40 (285), s. 3, 3 lipca 1967. Palm Springs. 
  40. ↑ Ruben Pedersen: Hun var 60-tallets Kim Kardashian før den brutale tragedien. Dagbladet, 2018-11-24. [dostęp 2019-10-10]. (norw.).
  41. ↑ Linda Levitt: Culture, Celebrity, and the Cemetery: Hollywood Forever. New York: Routledge, 2018. ISBN 978-0-429-46602-1.
  42. ↑ Hollywood Walk of Fame. [zarchiwizowane z tego adresu (2002-01-19)]. (ang.).

Bibliografia

  • Jayne Mansfield. T. 12: Kolekcja Alfred Hitchcock Przedstawia. Poznań: Oxford Educational Sp. z o.o., wrzesień 2009, s. 12. ISBN 978-83-252-0752-6.
  • Raymond Strait: Here They Are Jayne Mansfield. New York: S.P.I. Books, 1992. ISBN 978-1-56171-146-8.
  • Martha Saxton: Jayne Mansfield and the American Fifties. New York: Houghton Mifflin, 1975. ISBN 978-0-395-20289-0.
  • Jocelyn Faris: Jayne Mansfield: A Bio-bibliography. Westport, Connecticut: Greenwood Press, 1994. ISBN 0-313-28544-6.

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jayne_Mansfield&oldid=57764957”