Regiony Włoch
Regiony (wł. l. poj. regione, l. mn. regioni) w Republice Włoskiej utworzono w 1948 r. i stanowią one jednostkę podziału terytorialnego najwyższego szczebla. Terytorium całego kraju jest podzielone na 20 regionów, które – na mocy art. 117 tamtejszej konstytucji – mają zagwarantowaną sporą niezależność administracyjną[1].
- 15 z nich to tzw. regiony zwykłe – formalnie zostały ustanowione w 1970 r., a dzięki reformie konstytucyjnej z 2001 r. posiadają zwiększone uprawnienia legislacyjne, jednak finansowanie poszczególnych sfer życia w ich granicach odbywa się przede wszystkim z budżetu centralnego;
- 5 z nich (od 1948 r.: Dolina Aosty, Sardynia, Sycylia, Trydent-Górna Adyga, a od 1963 r. Friuli-Wenecja Julijska) posiada nadany specjalny status autonomii (tzw. regiony specjalne) - wynikający z uwarunkowań geograficznych, historycznych i obecności mniejszości narodowych - gwarantujący im bardzo duże uprawnienia fiskalne, ustawodawcze oraz administracyjne, w takich dziedzinach jak edukacja, zdrowie, czy infrastruktura (art. 116 włoskiej konstytucji). Budżety tych regionów tworzone są w znacznej mierze ze środków własnych (np. Dolina Aosty i Trydent-Górna Adyga mają prawo pozostawienia sobie od 90% do 100% podatków pobranych w regionie).
Wszystkie regiony posiadają własny statut – akt prawny, w którym określono formę rządu, a także podstawowe zasady organizacji i funkcjonowania. Zgodnie z art. 121 konstytucji, każdy region ma wybieralną radę regionalną (consiglio regionale) oraz odpowiednik polskiego zarządu województwa – regionalny komitet wykonawczy (giunta regionale), na czele którego stoi - wybierany w wyborach powszechnych - prezydent (presidente della giunta regionale, inaczej presidente della regione, bądź governatore). Komitet jest odpowiedzialny przed radą i musi podać się do dymisji w przypadku utraty jej zaufania.
Włoskie regiony (z wyjątkiem Doliny Aosty i Friuli-Wenecja Julijska) dzielą się na prowincje, te zaś na gminy.
Wykaz regionów
| Nazwa polska | Nazwa oryginalna | Stolica | Ludność (2015)[2] | Powierzchnia (2011) (km²)[3] |
|---|---|---|---|---|
| Abruzzo | L’Aquila | 1 330 200 | 10 831 | |
| Puglia | Bari | 4 086 672 | 19 540 | |
| Basilicata | Potenza | 575 884 | 10 073 | |
| Valle d’Aosta / Vallée d'Aoste | Aosta | 128 152 | 3260 | |
| Emilia-Romagna | Bolonia | 4 447 922 | 22 452 | |
| Friuli-Venezia Giulia | Triest | 1 225 817 | 7862 | |
| Calabria | Catanzaro | 1 974 808 | 15 221 | |
| Campania | Neapol | 5 856 649 | 13 670 | |
| Lazio | Rzym | 5 893 211 | 17 232 | |
| Liguria | Genua | 1 579 732 | 5416 | |
| Lombardia | Mediolan | 10 000 339 | 23 863 | |
| Marche | Ankona | 1 548 944 | 9401 | |
| Molise | Campobasso | 313 046 | 4460 | |
| Piemonte | Turyn | 4 419 799 | 25 387 | |
| Sardegna | Cagliari | 1 661 537 | 24 100 | |
| Sicilia | Palermo | 5 087 280 | 25 832 | |
| Toscana | Florencja | 3 749 438 | 22 987 | |
| Trentino-Alto Adige / Südtirol | Trydent | 1 056 074 | 13 605 | |
| Umbria | Perugia | 893 543 | 8464 | |
| Veneto | Wenecja | 4 924 747 | 18 407 |
Zobacz też
Przypisy
- ↑ senato.it - La Costituzione - Articolo 117 [online], www.senato.it [dostęp 2017-06-17] (wł.).
- ↑ Statistiche demografiche ISTAT. www.demo.istat.it. [dostęp 2015-08-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-06)].
- ↑ Principali statistiche geografiche sui comuni. www.istat.it. [dostęp 2015-08-14].