Łęgonice
| wieś | |
Zabytkowy kościół św. Jana Chrzciciela | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2023) |
204[2] |
| Strefa numeracyjna |
48 |
| Kod pocztowy |
26-420[3] |
| Tablice rejestracyjne |
WGR |
| SIMC |
0629689 |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego | |
Położenie na mapie powiatu grójeckiego | |
Położenie na mapie gminy Nowe Miasto nad Pilicą | |
Łęgonice (Łęgonice Rawskie) – wieś sołęcka[4]w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie grójeckim, w gminie Nowe Miasto nad Pilicą[5][6].
Leżą po lewej stronie Pilicy na wysokim brzegu naprzeciw wsi Łęgonice Małe.
Wieś kapituły katedralnej gnieźnieńskiej w ziemi rawskiej województwa rawskiego w 1792 roku[7]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa radomskiego.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Łęgonice leżały w województwie rawskim. Pierwszy kościół powstał tu w 1521 r., erygowany przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Jana Łaskiego. Były własnością biskupów gnieźnieńskich. Doszły do biskupiego klucza łęgonickiego przed rokiem 1512, a w 1540 r. podzielono klucz łęgonicki na klucz konarski oraz Dobra Łęgonice.
Majątek ziemski Łęgonice w 1512 r. miał 39 włók, w roku 1603 – 40 włók, a w roku 1786 już tylko 32 włóki ziemi uprawnej. Prowadzono rybołówstwo na Pilicy i 3 wielkich jeziorach: Wielkim, Za Kowalem, Na Borku.
W odległości 2 km od Łęgonic jest Przeprośna Górka – miejsce gdzie w 1666 r. nastąpiło pojednanie rokoszan pod przywództwem Jerzego Lubomirskiego z królem Janem Kazimierzem. W miejscu tego wydarzenia stoi kościółek św. Rocha.
W XVII w. Dobra Łęgonice pokrywały rozległe lasy, głównie sosnowe około 1000 ha. Las graniczył na wschodzie z Rosochą i Olszową Wolą na południu z Łęgonicami, na zachodzie z Jarochowicami, a na północy zW Rokitnicą.
Łegonice należały do kapituły gnieźnieńskiej do końca XVIII w. W końcu XVIII w. dzierżawił je gen. Antoni Józef Madaliński. W dokumentach nie ma informacji o ich sprzedaży. Ale jest uchwała sejmowa z 1775 r. o ich sprzedaży, która być może formalne zatwierdzała wcześniejszą sprzedaż – niewykluczona zamiana za sprzedaż (dalej położonych) Łęgonic na zakupienie wsi położonych bliżej Gniezna.
W 1898 roku w Łęgonicach przyszedł na świat oficer rezerwy, ofiara zbrodni katyńskiej podporucznik Jan Włodzimierz Kobyliński, syn Wacława i Zofii z Wylazłowskich[8].
W II połowie XVIII w. powstaje z gruntów pustych i odebranych gromadzie obok dotychczasowego folwarku w Łęgonicach nowy folwark Zagórze położony 2 km od Łęgonic.
W roku 1911 majątek Łęgonice, kupiony przez Kazimierza Zdziarskiego, przeszedł w ręce rodziny Zdziarskich (zob. też np. Maria Zaleska).
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- Kościół drewniany pw. św. Jana Chrzciciela z XVIII w. – rejestr zabytków nr: 773/A/67 z 27.12.1967 i 84/A z 15.03.1981[9].
- Drewniana dzwonnica (przy kościele) – rejestr zabytków nr: 774/A/67 z 27.12.1967 i 83/A z 15.03.1981[9].
- Kościół św. Rocha
- Zespół dworski – rejestr zabytków nr: 115/A z 7.07.1981, w tym klasycystyczny dwór wzniesiony około 1827 roku dla Franciszka Łabuńskiego[10] (nr rej.: 262/A/67 z 27.12.1967) oraz park (nr rej.: 775 z 27.12.1967)[9].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 72775
- ↑ Raport o stanie gminy Nowe Miasto nad Pilicą w 2023. Liczba mieszkańców w dn. 31.12.2023 s. 5
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 694 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ BIP gminy, sołectwa
- ↑ GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Karol de Perthées, Mappa szczegulna woiewodztwa rawskiego, 1792
- ↑ Janina Snitko-Rzeszut: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Warszawa: Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2000, s. 273. ISBN 83-905590-7-2. [dostęp 2024-08-03]. (pol.).
- ↑ a b c Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków woj. mazowieckiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 2013-02-27].
- ↑ Piotr Libicki, Marcin Libicki: Dwory i pałace wiejskie na Mazowszu. Poznań: Dom Wydawniczy REBIS, 2009, s. 207. ISBN 978-83-7301-826-6.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Łęgonice (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 658.
- Łęgonice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 265.