Święta Sara
Święta Sara, znana także jako Kali Sara, Czarna Sara lub Czarna Madonna[1] (I wiek) – legendarna patronka Romów. Centrum jej kultu jest Saintes-Maries-de-la-Mer, miejsce pielgrzymek Romów w Camargue, w południowej Francji. Legenda nazywa ją służącą jednej z Trzech Marii, z którymi miała przybyć do Camergue[2].
Legendy
[edytuj | edytuj kod]Według różnych legend podczas prześladowania pierwszych chrześcijan, prawdopodobnie w 42, Łazarz, jego siostry Maria Magdalena i Marta, Maria Salome (matka apostołów Jana i Jakuba), Maria Jakubowa i Święty Maksymin zostali wysłani w łodzi za morze. Dopłynęli bezpiecznie do południowego brzegu Galii, do miejsca nazwanego później Saintes-Maries-de-la-Mer. W niektórych legendach pochodząca z Górnego Egiptu Sara pojawia się jako czarnoskóra służąca jednej z Marii, zwykle Marii Jakubowej[3].
Choć tradycja o Trzech Mariach przybywających do Francji pochodzi ze średniowiecza dojrzałego (występuje na przykład w XIII-wiecznej Złotej legendzie), postać Świętej Sary pojawia się po raz pierwszy w książce Vincenta Philiptona The Legend of the Saintes-Maries z 1521. Przedstawiona jest tam jako kobieta dobroczynna, która pomagała ludziom zbierając jałmużnę, co doprowadziło do popularnego przekonania, że była Cyganką. Następnie Sara została przyjęta przez Romów jako ich święta[4].
Według innych relacji Sara nie przypłynęła wraz z Trzema Mariami, lecz powitała je, gdy przypłynęły do Galii. Franz de Ville (1956) pisze:
Jedną z osób, które jako pierwsze otrzymały objawienie była Czarna Sara. Była szlachetnie urodzona i przewodziła plemieniu znad brzegu Rodanu. Znała tajemnice, które zostały jej przekazane... Romowie w tym czasie praktykowali religie politeistyczne i raz do roku brali na swoje barki posąg bogini Isztar (Astarte) i przychodzili nad morze, aby tam otrzymać błogosławieństwo. Pewnego dnia Sara miała wizje, które poinformowały ją, że święci, którzy byli obecni przy śmierci Jezusa Chrystusa przyjadą i musi udzielić im pomocy. Sara była świadkiem przyjazdu świętych na łodzi. Morze było wzburzone i łodzi groziło zniszczenie. Maria Salome rzuciła swój płaszcz na fale i użyła go jako tratwy. Sara przypłynęła w kierunku świętych i modląc się pomogła im dotrzeć na ląd[5].
Pielgrzymki
[edytuj | edytuj kod]Dniem pielgrzymek ku czci św. Sary jest 24 maja. W trakcie uroczystości odtwarza się jej przybycie do Francji, a jej figura niesiona jest do morza.
Niektórzy autorzy dostrzegają podobieństwo ceremonii poświęconej Sarze z kultem hinduskiej bogini Kali, identyfikując je ze sobą[6]. Ronald Lee (2001) odnotował:
Jeśli porównamy tę ceremonię z uroczystościami, które są odprawiane we Francji w sanktuarium Świętej Sary (zwanej Sara e Kali w Rumunii), stajemy się świadomi, że kult Kali/Durgi/Sary został przeniesiony w chrześcijańskiej postaci... do Francji, do nieistniejącej "świętej" nazwanej Sara, która jest częścią kultu Kali/Durgi/Sary wśród pewnych grup w Indiach[7].
Z kolei Walter Weyrauch (2001) zapisał:
Ceremonia w Saintes-Maries jest zbliżona do dorocznych procesji w Indiach, kraju w którym powstali Romowie, gdy posągi hinduskiej bogini Durgi, zwanej również Kali są zanurzane w wodzie. Durga, małżonka Sziwy, zwykle przedstawiana z czarną twarzą jest boginią stworzenia, choroby i śmierci[8].
Sara w kulturze masowej
[edytuj | edytuj kod]Niektórzy autorzy[9][10][11], podejmując temat z pseudohistorycznej książki autorstwa Michaela Baigenta, Richarda Leigha i Henry’ego Lincolna Święta krew, Święty Graal, sugerują, że Sara była córką Jezusa Chrystusa i Marii Magdaleny. Koncepcję tę spopularyzował Dan Brown w powieści Kod Leonarda da Vinci.
Sara wspominana jest kilkukrotnie w powieści Paulo Coelho Czarownica z Portobello.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Danuta Fic: Romowie – przyszłość bez uprzedzeń. Centrum Edukacji Nauczycieli w Koszalinie, 2010-09-17, Koszalin. [dostęp 2011-11-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
- ↑ Bart McDowell, Gypsies. Wanderers of the World, s. 38–57.
- ↑ Michel Droit, Carmague, s. 19.
- ↑ Myths & Traditions of Gypsies – Romany Mythology
- ↑ Franz de Ville, Traditions of the Roma in Belgium.
- ↑ Isabel Fonseca, Bury Me Standing. The Gypsies and Their Journey, s. 106–107.
- ↑ Ronald Lee, The Rom-Vlach Gypsies and the "Kris-Romani", s. 210.
- ↑ Walter Weyrauch, Oral Legal Traditions of Gypsies, s. 262.
- ↑ Margaret Starbird, The Woman with the Alabaster Jar. Mary Magdalen and the Holy Grail, Bear & Company, 1993.
- ↑ Fida Hassnain, A Search for the Historical Jesus, Gateway Books, 1994.
- ↑ Marilyn Hopkins, Graham Simmans, Tim Wallace-Murphy, Rex Deus. The True Mystery of Rennes-le-Château and the Dynasty of Jesus, Element Books, 2000.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- de Ville Franz, Traditions of the Roma in Belgium, Brussels, 1956.
- Droit Michel, Carmague, Ernest i Adair Heimann (tłum.), George Allen and Unwin, London, 1963.
- Fonseca Isabel, Bury Me Standing. The Gypsies and Their Journey, Knopf, New York 1996.
- Kinsley David R. Hindu Goddesses. Visions of the Divine Feminine in the Hindu Religious Tradition', University of California Press, Berkeley 1988.
- Lee Ronald, The Rom-Vlach Gypsies and the Kris-Romani, [w:] Walter Weyrauch (red.), Gypsy Law. Romani Legal Traditions and Culture, University of California Press, Berkeley 2001.
- McDowell Bart, Gypsies. Wanderers of the World, National Geographic Society, Washington 1970.
- Weyrauch Walter, Oral Legal Traditions of Gypsies, [w:] Walter Weyrauch (red.), Gypsy Law. Romani Legal Traditions and Culture, University of California Press, Berkeley 2001.