Adam Ronikier

Adam Ronikier

Data i miejsce urodzenia	1 listopada 1881 Warszawa, Królestwo Polskie
Data i miejsce śmierci	4 września 1952 Orchard Lake, Michigan, USA

Adam Feliks Ronikier (ur. 1 listopada 1881 w Warszawie, zm. 4 września 1952 w Orchard Lake) – hrabia Imperium Rosyjskiego, polski konserwatywny działacz społeczny i polityczny, współzałożyciel Stronnictwa Narodowego, prezes Rady Głównej Opiekuńczej, członek Korporacji Akademickiej Arkonia, właściciel dóbr Ryki, obywatel ziemski guberni siedleckiej w 1909.

Życiorys

W 1916 był członkiem Zarządu Towarzystwa Polskiej Macierzy Szkolnej. Był pracownikiem Komisji do Spraw Jeńców Tymczasowej Rady Stanu. W 1918 pełnił funkcję przedstawiciela Rady Regencyjnej w Berlinie. W czasie I wojny światowej był jednym z organizatorów Rady Głównej Opiekuńczej (RGO) i kierował nią w latach 1916–1918. Był także pierwszym prezesem RGO podczas II wojny światowej w latach 1940–1943. Po zdymisjonowaniu przez Niemców, spotkał się z brytyjskim agentem politycznym Horacym Coockiem w Warszawie w grudniu 1943. Gestapo aresztowało Ronikiera na trzy tygodnie i przesłuchiwało w Krakowie w lutym 1944. Po uwolnieniu za radą arcybiskupa Sapiehy udał się do Korczyny do majątku generała Stanisława Szeptyckiego.

W lipcu 1944 ponownie prowadził rozmowy polityczne z Niemcami dla zapobieżenia przewidywanej masakrze młodzieży polskiej w Warszawie. Zaproponował, by Armia Krajowa przejęła Warszawę bez morderczego boju z Niemcami, na co skłonni byli przystać niektórzy politycy i wojskowi niemieccy (vide casus Paryża w sierpniu 1944). Ideę tę popierał m.in. Józef Mackiewicz.

Po powstaniu warszawskim przewodniczył obok Feliksa Burdeckiego kampanii propagandowej na rzecz wsparcia niemieckiego wysiłku wojennego przeciw ZSRR przez ludność Generalnego Gubernatorstwa. Z upoważnienia Obersturmführera SS Alfreda Kolfa i przy poparciu arcybiskupa Sapiehy założył w tym celu pod koniec października 1944 w Krakowie Biuro Studiów. W jego skład weszło ok. 70 osób reprezentujących głównie środowisko tzw. aktywistów ziemiańskich o poglądach zbliżonych do Narodowych Sił Zbrojnych. Byli wśród nich Józef Mackiewicz, Aleksander Bocheński, Dominik Horodyński, Stanisław Stomma, Tomasz Rostworowski, Alfred Wielopolski, sekretarz Ronikiera Andrzej Ciechanowiecki oraz działacze RGO Kazimierz Okulicz, Stanisław Tyszkiewicz i Antoni Plater-Zyberk. Prace Biura polegały na przygotowaniu gruntu pod kolaboracyjny samorząd polski, który przejąłby odpowiedzialność za dostarczanie kontyngentów dla armii niemieckiej w zamian za umożliwienie opieki nad robotnikami przymusowymi na terenie Rzeszy i przywrócenie edukacji gimnazjalnej. W komunikatach prasy gadzinowej pojawiły się wówczas odniesienia do Polski i Polaków. Ronikier ogłosił gotowość Niemców do uznania rządu londyńskiego w obliczu utworzenia pod protekcją ZSRR Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego. Zaapelował o zaniechanie oporu wobec Niemców dla „ratowania polskiej siły biologicznej narodu” i zawarcia antykomunistycznego sojuszu z okupantem.

Hrabia Ronikier opuścił Polskę 18 stycznia 1945, tuż przed wkroczeniem Armii Czerwonej do Krakowa, zagrożony aresztowaniem i karą śmierci, o których usłyszał w radiu. Zmarł na emigracji w USA.

Jego prochy zostały sprowadzone do Polski i 15 maja 2009 spoczęły w rodzinnym grobie na warszawskich Powązkach.

Dzieła

• Pamiętniki 1939-1945 (red. i oprac. tekstu Maria Rydlowa), Wyd. Literackie, Kraków 2001, ISBN 83-08-03169-2.

Bibliografia

• CzesławC. Brzoza CzesławC., Andrzej LeonA.L. Sowa Andrzej LeonA.L., Historia Polski 1918–1945, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2006, ISBN 83-08-03844-1 .
• AndrzejA. Friszke AndrzejA., Dominika Horodyńskiego „uzupełnienia” historyczne, „Więź”, 54 (636), 2011, s. 120–127 .
• JerzyJ. Gapys JerzyJ., Stosunek ziemiaństwa do okupanta niemieckiego w dystrykcie radomskim 1939–1945, „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historica”, 1, 2001, s. 149–171 .
• DominikD. Horodyński DominikD., Uzupełnienia, „Więź”, 54 (636), 2011, s. 128–135 .
• JanJ. Jakóbiec JanJ., Na drodze stromej i śliskiej. Autobiografia socjologiczna, GrzegorzG. Ostasz (red.), Kraków: Barbara, 2005, ISBN 83-921802-4-0 .
• PiotrP. Siemiński PiotrP., Profesora Alfreda Wielopolskiego (1905−1996) wkład w rozwój pisarstwa naukowego, „Przegląd Zachodniopomorski”, 63 (2), 2019, s. 55-77 .