Ageuzja
Ageuzja[1] – objaw chorobowy polegający na utracie odczuwania smaku, zdarzający się jednak rzadziej niż dysgeuzja polegająca na zniekształceniu lub obniżeniu jakościowym i ilościowym doznań smakowych[2].
W dysgeuzji można wyróżnić m.in.:
- parageuzję (heterogeuzję) – subiektywne błędne odczucie wrażeń smakowych. Jej formą jest kakogeuzja – subiektywne nieprzyjemne odczucie doznań smakowych, lub fantogeuzja – halucynacje smakowe przy braku doznań smakowych (w chorobach psychicznych)[2]
- hipogeuzję – obniżenie wrażliwości i zdolności rozpoznawania smaków[2]
- hiposmię – obniżenie wrażliwości i zdolności rozpoznawania zapachów[2]
Występowanie zaburzeń smaku i węchu
[edytuj | edytuj kod]Zaburzenia odczucia smaku najczęściej związane są z zażywaniem leków, paleniem papierosów, nadużywaniem alkoholu, niewystarczającą higieną jamy ustnej.
- w wyniku stosowania niektórych leków w leczeniu chorób
- układu sercowo-naczyniowego, kolagenozach, schorzeniach endokrynologicznych, chorobach psychicznych, nowotworach[2]
- w wyniku stosowania używek
- palenie tytoniu – zmniejsza wrażliwość na smak słony (z wyjątkiem osób młodych i kobiet)[2]
- alkoholizm – obniżenie zmysłu smaku i węchu[2]
- w stanach fizjologicznych
- wiek
- z wiekiem obniżeniu ulega wrażliwość na smaki[2]
- w jednostkach i zespołach chorobowych
- sjalopenia wywołana m.in. działaniem leków[2]
- stomatodynia[2]
- chorobach psychicznych m.in. schizofrenii, parafrenii, zespołach parafrenicznych[2]
- zaburzenia metabolizmu lub niewłaściwe proporcje niektórych mikroelementów (miedź, nikiel, kobalt, cynk) i witamin (witamina A, witamina C)[2]
- choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy[2]
- cukrzyca upośledzenie smaków głównie słodkiego[2]
- zaburzenia endokrynologiczne: niewydolność kory nadnerczy – zaburzenia węchu, hipergeuzja w stosunku do soli kuchennej[2]; choroba Cushinga i niedoczynność tarczycy – hiposmia i hipogeuzja[2]; akromegalia – wzrost wrażliwości na smak gorzki i słony; zespół Kallmanna[2]
- niewydolność nerek – upośledzenie czucia smaków[2]; pacjenci leczeni hemodializą – podwyższenie wrażliwości na zapachy i smaki[2]
- infekcje wirusowe, bakteryjne – pogrypowe jakościowe zaburzenie smaku[2], borelioza w fazie przewlekłej[3]
- schorzenia laryngologiczne – osłabienie powonienia i zmysłu smaku[2]
- stwardnienie rozsiane – podwyższenie progu smakowego[2]
- zaburzenia neurologiczne: choroby zapalne mózgu, udar mózgu, choroba Alzheimera
Dysgeuzja lub hipogeuzja może doprowadzać do zwiększonego spożycia żywności, a nawet nadużywania wzmacniaczy smaku, takich jak sacharoza czy sól kuchenna, co może doprowadzać do rozwoju lub pogorszenia kontroli cukrzycy lub w przypadku soli, nadciśnienia tętniczego.
Z drugiej strony, spożywanie pokarmów bez odczuwania smaku w ageuzji prowadzi zwykle do ograniczenia ich spożycia i może doprowadzić do postępującego wychudzenia.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ ageuzja, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2019-10-24].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w Ewa Bałczewska, Agnieszka Nowak, Taste disorders – dysgeusia, „Nowa Stomatologia”, 0 [dostęp 2019-10-24] (pol.).
- ↑ Marek Sitkowski: Życie bez smaku. MediGo, lipiec 2006. [dostęp 2020-02-29].