Aleksandr Imeretyński
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Generał-gubernator warszawski | |
| Okres | |
| Poprzednik | |
| Następca |
Iwan Podgorodnikow (p.o.) |
| Odznaczenia | |
Aleksander Konstantinowicz Imeretyński, książę Bagration, ros. Александр Константинович Имеретинский (ur. 24 grudnia 1836?/5 stycznia 1837 w Moskwie, zm. 17?/30 listopada 1900 w Warszawie) – gruziński arystokrata (książę), rosyjski generał i gubernator warszawski[1][2].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Aleksander Imeretyński pochodził z rodu Bagrationów – dynastii królewskiej, która kiedyś rządziła Gruzją. W latach 1897–1900 pełnił funkcję generał-gubernatora Warszawy z nadania cara, zastępując w fotelu Pawła Szuwałowa[1][3].
Pozorny zwolennik porozumienia z Polakami i pozyskania ich przychylności dla państwa rosyjskiego. W rzeczywistości widział zagrożenie we wzrastającym niezadowoleniu Polaków, podgrzewanym podówczas przez coraz liczniejsze wydawnictwa i organizacje nielegalne, jak np. wydawany przez Piłsudskiego Robotnik i PPS.
Rozwijający się pod koniec XIX w. na ziemiach Królestwa Polskiego ruch socjalistyczny docierał do coraz liczniejszych mas – głównie robotników, ale też chłopów i Żydów. Ponieważ największy odłam tego ruchu głosił konieczność wyzwolenia się z niewoli cara, Imertyński zdecydował o zmianie dotychczasowej represyjnej polityki wobec Polaków. Pozorne ustępstwa ze strony Rosjan (m.in. przywrócenie prawa do modlitwy w języku ojczystym w szkołach w 1897, zdymisjonowanie znienawidzonego przez Polaków kuratora Aleksandra Apuchtina, polskojęzyczna gazeta czy też zezwolenie na budowę pomnika Adama Mickiewicza) miały zneutralizować wpływ wydawnictw i ruchów nielegalnych.
W 1898 wykradziony został przez działaczy PPS tajny memoriał Imeretyńskiego dotyczący współpracy z caratem, w którym Imeretyński relacjonował carowi założenia swojej polityki pozornych ustępstw, mających doprowadzić de facto do wzrostu tempa rusyfikacji Polaków. Wydany w Londynie[4] wraz ze wstępem autorstwa Józefa Piłsudskiego, zdobył niebywały rozgłos i w znacznej mierze przyczynił się do dymisji Imeretyńskiego, jak też zdecydowanego osłabienia pozycji stronnictw ugodowych.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d O.W. Tieriebow, Imierietinskij [online], Bolszaja rossijskaja encykłopiedija [dostęp 2023-03-24] (ros.).
- ↑ Imeretynski Aleksandr K., [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-03-24].
- ↑ Jan Sobczak, Polskie fascynacje młodym cesarzem Mikołajem II. Geneza jego wizyty warszawskiej we wrześniu 1897 roku i próba polsko-rosyjskiej „ugody”, „Mazowieckie Studia Humanistyczne”, 2 (1), 1996, s. 5–39 [dostęp 2023-03-24], patrz s. 14.
- ↑ Tajne dokumenty rządu rosyjskiego w sprawach polskich. Memoryał ks. Imeretyńskiego. Protokóły Komitetu Ministrów. Nota Kancelaryi Komitetu Ministrów, Londyn: Komitet Centralny Polskiej Partyi Socyalistycznej, 1898 [dostęp 2023-03-24].
Literatura
[edytuj | edytuj kod]- A. Woźniak, Gruziński wielkorządca w Warszawie. Rządy księcia Aleksandra Imeretyńskiego w Królestwie Polskim (1897-1900), „Pro Georgia”, 2004, nr 11, s. 75–88.