Archimède (1909)
„Archimède” w 1913 r. | |
| Klasa | |
|---|---|
| Historia | |
| Stocznia | |
| Położenie stępki |
styczeń 1908 |
| Wodowanie |
4 sierpnia 1909 |
| Wejście do służby |
wrzesień 1911 |
| Wycofanie ze służby |
12 listopada 1919 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Długość |
60,5 m |
| Szerokość |
5,6 m |
| Zanurzenie |
4,1 m |
| Zanurzenie testowe |
40 m |
| Rodzaj kadłuba |
dwukadłubowy |
| Napęd | |
| 2 silniki parowe potrójnego rozprężania, 2 kotły, łączna moc 1700 KM 2 silniki elektryczne o łącznej mocy 1230 KM 2 śruby | |
| Prędkość • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Zasięg |
powierzchnia: 1160 Mm przy 10 w. |
| Uzbrojenie | |
| 8 torped | |
| Wyrzutnie torpedowe |
7 × 450 mm (1 wewnętrzna na dziobie, 6 zewnętrznych) |
| Załoga |
26 |
Archimède (Q73) – francuski oceaniczny okręt podwodny z okresu I wojny światowej. Został zwodowany 4 sierpnia 1909 roku w stoczni Arsenal de Cherbourg, a do służby w Marine nationale wszedł we wrześniu 1911 roku. Początkowo operował na wodach kanału La Manche i Atlantyku, a podczas wojny pływał na Morzu Północnym i Adriatyku, gdzie zatopił cztery austro-węgierskie transportowce. Jednostka została skreślona z listy floty w listopadzie 1919 roku.
Projekt i budowa
[edytuj | edytuj kod]„Archimède” zamówiony został na podstawie programu rozbudowy floty francuskiej z 1906 roku[1][2]. Jednostkę zaprojektował inż. Julien Hutter, powiększając rozmiary stworzonego przez inż. Maxime’a Laubeufa projektu Pluviôse[3]. Oprócz zwiększonej wyporności, na okręcie zainstalowano mocniejszy napęd[1][4].
„Archimède” zbudowany został w Arsenale w Cherbourgu[1][5]. Stępkę okrętu położono w styczniu 1908 roku[4], został zwodowany 4 sierpnia 1909 roku[1][3], a do służby przyjęto go we wrześniu 1911 roku[4]. Okrętowi nadano nazwę na cześć wybitnego greckiego filozofa i matematyka – Archimedesa[6]. Jednostka otrzymała numer burtowy Q73[1].
Dane taktyczno–techniczne
[edytuj | edytuj kod]„Archimède” był średniej wielkości oceanicznym okrętem podwodnym o konstrukcji dwukadłubowej. Długość całkowita wynosiła 60,5 metra, szerokość 5,6 metra i zanurzenie 4,1 metra[1][2]. Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła 598 ton, a w zanurzeniu 810,5 tony[1][2]. Jednostka posiadała trzy stery głębokości i jeden kierunku[1][4]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwie maszyny parowe potrójnego rozprężania o łącznej mocy 1700 koni mechanicznych (KM), do których parę dostarczały dwa kotły du Temple[1][3]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne o łącznej mocy 1230 KM[1][2]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 14,92 węzła na powierzchni i 10,95 węzła w zanurzeniu[1][2][a]. Zasięg wynosił 1160 Mm przy prędkości 10 węzłów (lub 680 Mm przy prędkości 15 węzłów) w położeniu nawodnym oraz 100 Mm przy prędkości 4,5 węzła pod wodą[1][2]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 40 metrów[4].
Okręt wyposażony był w siedem wyrzutni torped kalibru 450 mm: jedną wewnętrzną na dziobie, cztery zewnętrzne systemu Drzewieckiego oraz dwie zewnętrzne po obu stronach kiosku, z łącznym zapasem 8 torped model 1904[2][3][7].
Załoga okrętu składała się z 26 oficerów, podoficerów i marynarzy[1][3].
Służba
[edytuj | edytuj kod]„Archimède” początkowo pełnił służbę na wodach kanału La Manche i Atlantyku[3]. W połowie 1915 roku okręt stacjonował w Harwich, operując na Morzu Północnym wraz z brytyjskimi okrętami podwodnymi[3]. Następnie jednostkę przeniesiono na Adriatyk, gdzie pływał do zakończenia wojny[3]. 9 maja 1916 roku jego ofiarą padł austro-węgierski transportowiec „Dubrovnik”, zaś trzy dni później jego los podzielił „Albanien”[2][b]. Okręt został skreślony z listy floty 12 listopada 1919 roku[2][3].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: 1985, s. 210.
- ↑ a b c d e f g h i j k Jean Labayle-Couhat: French warships of World War I. London: 1974, s. 148.
- ↑ a b c d e f g h i Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara: 2007, s. 82.
- ↑ John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: 1990, s. 199.
- ↑ J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 537.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
- Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
- Ivan Gogin: ARCHIMÈDE submarine (1911). Navypedia. [dostęp 2017-02-20]. (ang.).
- Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
- Jean Labayle-Couhat: French warships of World War I. London: Ian Allan Ltd., 1974. ISBN 0-7110-0445-5. (ang.).
- John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: Studio Editions, 1990. ISBN 1-85170-378-0. (ang.).
- Gordon Smith: World War 1 at Sea, FRENCH NAVY. Naval History Homepage. [dostęp 2017-02-20]. (ang.).