Bitwa pod Clontarf

Bitwa pod Clontarf
	; Battle of Clontarf, płótno Hugh Frazera, 1826
Czas	23 kwietnia 1014
Miejsce	Clontarf
Terytorium	Irlandia
Wynik	zwycięstwo Irlandczyków z Munster
Strony konfliktu
Irlandczycy z Munster	Wikingowie Irlandczycy z Leinster
Dowódcy
Brian Śmiały†; Murchad†; Mael Sechnaill mac Domnaill; Tarirdelbach†	Mael Mórda†; Sigtrygg Silkbeard; Sigurd Hlodvirsson†; Brodir†; Ottir Czarny†
Siły
ok. 7000	ok. 6600
Straty
ponad 4000	ok. 6000
	Położenie na mapie Irlandii miejsce bitwy
	53°21′54″N 6°11′51″W/53,365000 -6,197500

Bitwa pod Clontarf (irl.: Cath Chluain Tarbh) – starcie zbrojne pomiędzy wojskami arcykróla Irlandii Briana Śmiałego walczącymi przeciwko buntującym się władcom Leinster i wikingom ze skandynawskim królem Dublina, Sigtryggem Silkbeardem. Bitwa została stoczona w Wielki Piątek 23 kwietnia 1014 w okolicy Clontarf w Irlandii. Wojska wikingów dowodzone były przez Maela Mórdę, króla Leinster. W bitwie, której celem było przejęcie władzy nad całą Irlandią, wojska Briana zwyciężyły, jednakże on sam poległ.

Tło bitwy

Od 976 roku Brian rządził Irlandią jako król Munsteru, a od 1002 uznawany był za pierwszego wielkiego arcykróla Irlandii. Jego celem było zjednoczenie całego kraju pod swoimi rządami, łącznie z miastami wikingów. Wikingowie nie mieli jednak zamiaru opuszczać wyspy, a wprost przeciwnie, zamierzali rozszerzyć swoją obecność. Dla Briana stanowili istotne zagrożenie. Konieczna była walka zbrojna, w wyniku której wikingowie opuściliby wyspę.

Fakty dotyczące samego przebiegu bitwy są mało znane, lecz źródła historyczne rozsądzają jednoznacznie o losach bitwy^[1]^[2]^[3].

Przebieg

Armia Briana liczyła około 7000 ludzi, zaś wojska Maela Mórdy około 6600. W skład tych ostatnich poza wikingami wchodziły również wojska z Orkadów dowodzone przez Sigtrygga Silkbearda oraz najemnicy ze zbuntowanej prowincji Ulster. Wojskami Briana, ze względu na sędziwy wiek króla, dowodził jego syn Murchad (Murrogh). Bitwa rozegrała się w ciągu dnia, w Wielki Piątek 23 kwietnia. Linia starcia rozciągnęła się na znacznym obszarze. Pod koniec dnia siły wikingów w końcu zostały pokonane, a wojska królewskie wybijały resztki ludzi Mórdy, który także zginął.

Pod koniec bitwy zginął Brian Śmiały. Broder, jeden z wikingów, podczas ucieczki z pola walki skierował się do królewskiego namiotu. Zauważywszy, że w pobliżu nie ma straży, wpadł do namiotu i ruszył w kierunku króla ze swoim obosiecznym berdyszem. Brian Śmiały wyciągnął swój miecz i zadał znaczne obrażenia napastnikowi w okolicach nóg, lecz wiking osuwając się na ziemię zdążył jeszcze zadać królowi śmiertelny cios w głowę (niektóre źródła podają, że głowa króla została ścięta^[4]). Straż, która przybyła do namiotu, odkryła, że obaj już nie żyją. W bitwie poległ także Murchad.

Znaczenie bitwy

Mimo że bitwa była dla Irlandczyków zwycięska, ponieśli oni ogromne straty. Oprócz króla, zginął jego najstarszy syn Murchad, syn tegoż Toirdelbach oraz wielu członków rodziny królewskiej i szlachetnych rodów. Ciało króla i jego syna przekazano do Armagh. Tam pochowano ich na terenie katedry św. Patryka. Władzę nad całym krajem przejął Mael Sechnaill II (wcześniej obalony przez Briana Śmiałego) i pozostał arcykrólem aż do swej śmierci w 1022. Po śmierci Briana żaden władca nie cieszył się takim uznaniem jak on, aż do czasów królowej Elżbiety I.

Bitwa przyniosła oczekiwany skutek – wikingowie zaprzestali dążeń do przejęcia władzy nad Irlandią. Przeżył bitwę Sigtrygg Silkbeard, król Dublina, ożeniony z córką Briana Śmiałego, Sláine Ní Bhriain, a jego królestwo przetrwało do 1177. Pomimo olbrzymich strat w ludziach i śmierci króla Briana, zwycięstwo pod Clontarf symbolizuje ducha irlandzkiego oporu i poświęcenia w imię swojej ziemi oraz historycznie koniec epoki panowania wikingów na terenie Irlandii^[3]. Bitwa pod Clontarf oznaczała też definitywny koniec wojen z wikingami, choć decydującym zwycięstwem była bitwa pod Tarą, w której w 980 Mael Sechnaill II pokonał Olafa Cuarana (Óláfa Sigtryggssona), ojca Sigtrygga Silkbearda. W istocie bitwa pod Clontarf była walką dwóch rywalizujących ze sobą dynastii irlandzkich^[5].

Przypisy

↑ The Battle of Clontarf in Irish History and Legend. medievalists.net. [dostęp 2012-05-06]. (ang.).
↑ The Battle of Clontarf, From A Concise History of Ireland by P. W. Joyce. libraryireland.com. [dostęp 2012-05-06]. (ang.).
↑ ^a ^b Joseph McCullough: A Pocket History of Ireland. Dublin: Gill & Macmillan Ltd, 2010, s. 45. ISBN 978-0-7171-4729-8.
↑ Neil Hegarty: Story of Ireland. Londyn: BBC Books, 2011, s. 48. ISBN 978-1-849-90246-5.
↑ Michał Kozłowski: Wikingowie w Irlandii – bitwa pod Clontarf (1014). Histmag, 2014-04-23. [dostęp 2014-04-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-26)].

Bibliografia

The Battle of Clontarf, From A Concise History of Ireland by P. W. Joyce. libraryireland.com. [dostęp 2012-05-06]. (ang.).
Joseph McCullough: A Pocket History of Ireland. Dublin: Gill & Macmillan Ltd, 2010. ISBN 978-0-7171-4729-8.
F.X. Martin Theo W. Moody: Historia Irlandii. Poznań: Zysk i spółka, 1988. ISBN 83-7150-384-9.

[1] The Battle of Clontarf in Irish History and Legend. medievalists.net. [dostęp 2012-05-06]. (ang.).

[2] The Battle of Clontarf, From A Concise History of Ireland by P. W. Joyce. libraryireland.com. [dostęp 2012-05-06]. (ang.).

[McCullough-3] Joseph McCullough: A Pocket History of Ireland. Dublin: Gill & Macmillan Ltd, 2010, s. 45. ISBN 978-0-7171-4729-8.

[4] Neil Hegarty: Story of Ireland. Londyn: BBC Books, 2011, s. 48. ISBN 978-1-849-90246-5.

[koz-5] Michał Kozłowski: Wikingowie w Irlandii – bitwa pod Clontarf (1014). Histmag, 2014-04-23. [dostęp 2014-04-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-26)].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]