Ghasem Solejmani
Ghasem Solejmani (2019) | |
| Data i miejsce urodzenia |
11 marca 1957 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
3 stycznia 2020 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1979–2020 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
dowódca Sił Ghods |
| Główne wojny i bitwy |
wojna iracko-irańska; |
| Odznaczenia | |
Ghasem Solejmani (pers. قاسم سلیمانی; ur. 11 marca 1957 w Raborze, zm. 3 stycznia 2020 w Bagdadzie) – irański generał major (Sarlashgar), dowódca sił Ghods, jednostki specjalnej w strukturach Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej, zabity w amerykańskim ataku powietrznym w Bagdadzie[1]. Pośmiertnie awansowany do stopnia generała porucznika (Spahbod).
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Młodość
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w ubogiej rodzinie chłopskiej we wschodnim Iranie[2]. Gdy był dzieckiem, jego ojciec zaciągnął kredyt na zakup ziemi w ramach białej rewolucji i nie był w stanie go spłacać. Aby pomóc rodzinie, Solejmani w wieku trzynastu lat opuścił dom i podjął pracę na budowie. Ukończył szkołę średnią, a następnie pracował w wydziale wodnym w urzędzie miasta w Kermanie. Po rewolucji islamskiej w Iranie w 1979 wstąpił do Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej[2]. Najprawdopodobniej nie ukończył szkoły wojskowej, a jedynie przeszedł 45-dniowe szkolenie[2].
Służba wojskowa
[edytuj | edytuj kod]Krótko po wstąpieniu do korpusu brał udział w tłumieniu powstania Kurdów w północnym Iranie[2]. Następnie walczył w wojnie iracko-irańskiej, podczas której wyróżnił się odwagą[2]. Mimo braku wykształcenia i doświadczenia wojskowego powierzono mu dowodzenie brygadą[3], zaś najpóźniej w 1987 był już dowódcą[2] 41 dywizji Sar Allah[4]. Brał udział w oblężeniu Basry (operacja Karbala 5)[5] i w organizacji oddziałów partyzanckich na tyłach wojsk irackich[4]. Nawiązał wówczas kontakty z przywódcami irackich Kurdów oraz z Organizacją Badr, zbrojną formacją przy emigracyjnej irackiej Najwyższej Radzie Rewolucji Islamskiej w Iraku[4]. W 1991, gdy w Iraku wybuchło powstanie szyickie, Organizacja Badr wsparła walczących szyitów; prowadzone przez nią operacje planował m.in. Solejmani[4]; Iran oficjalnie nie zaangażował się w pomoc powstańcom[6].
Po stłumieniu powstania w Iraku na czele swojej dywizji zwalczał gangi przemytników narkotyków działające na wschodniej granicy Iranu, w Kermanie, Chorasanie oraz Sistanie i Beludżystanie[4]. Prawdopodobnie dowodził kilkusetosobowym oddziałem irańskim walczącym po stronie Bośniaków podczas wojny w Bośni[3].
Dowódca sił Ghods
[edytuj | edytuj kod]W 1997[7] Ghasem Solejmani został mianowany dowódcą sił Ghods. Znacząco rozbudował jej siły (łącznie brygada liczy od 10 do 20 tys. członków; w początkowej fazie istnienia tylko 2–5 tys.[8]). Jako dowódca tejże formacji organizował zamachy w Tajlandii, Nowym Delhi, Lagos i Nairobi, zaś w 2011 bez powodzenia próbował zorganizować zamach na ambasadora Arabii Saudyjskiej w Stanach Zjednoczonych Adila al-Dżubajra. Zacieśnił związki jednostki z Hezbollahem i jego dowódcą Hasanem Nasr Allahem; żołnierze brygady skierowani przez Solejmaniego pomagali w szkoleniu bojowników Hezbollahu i planowaniu jego działań partyzanckich[2]. Dowodzona przez Solejmaniego formacja nawiązała również podobne kontakty z Hamasem[2]. Organizował działania sabotażowe i ataki na żołnierzy amerykańskich w Iraku po obaleniu rządów Saddama Husajna w 2003; dokonywali ich bezpośrednio żołnierze Ghods oraz wspierana przez nich organizacja Badr[2]. Solejmani utrzymywał również kontakty z czołowymi irackimi politykami szyickimi[2]. Za sprawą zaangażowania wojskowego sił Ghods i jej dowódcy Iran zyskał znaczne wpływy w Iraku[9]. Solejmani odegrał decydującą rolę w procesie, który doprowadził do mianowania Nuriego al-Malikiego na premiera Iraku w 2006[2].
W 1999, podczas antyrządowych protestów studenckich w Iranie, był jednym z sygnatariuszy listu dwudziestu czołowych oficerów Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej[10] domagających się pacyfikacji protestów. W przeciwnym razie wojsko groziło przeprowadzeniem zamachu stanu i odsunięciem prezydenta Mohammada Chatamiego. Protesty zostały stłumione[2].
Po wybuchu wojny domowej w Syrii udał się do Damaszku, by wspierać osłabiony rząd Baszszara al-Asada. Przejął faktyczne dowodzenie nad siłami syryjskimi oraz sprowadzonym przez niego na pomoc oddziałami Hezbollahu i milicji szyickich[3]. Według źródeł amerykańskich Iran udzielił Syrii wsparcia materialnego i wojskowego na masową skalę, do Damaszku przybyła również liczna grupa oficerów sił Ghods, którzy zaczęli prowadzić działania wojenne w całej Syrii[2]. Solejmani dowodził wspólną operacją wojsk rządowych i Hezbollahu między kwietniem a czerwcem 2013, zakończoną odbiciem z rąk Wolnej Armii Syrii miejscowości Al-Kusajr[2].
Dowodził obroną Bagdadu przed wojskami Państwa Islamskiego w czerwcu 2014[11][12]. Jesienią tego samego roku brał udział w walkach z Państwem Islamskim w Kurdystanie irackim (prowincja Dijala)[12]. W marcu 2015 dowodził wojskami irackimi i milicjami szyickimi podczas operacji zakończonej odbiciem Tikritu z rąk Państwa Islamskiego[11][13]. We wrześniu 2015 brał udział w walkach o Amirli przeciwko Państwu Islamskiemu[14], następnie w październiku 2015 dowodził ofensywą, po której wyzwolona została baza lotnicza w Kuwajris Szarki[15]. Brał udział w planowaniu rosyjskiej interwencji w syryjskiej wojnie domowej[16]. W końcu listopada tego samego roku został lekko ranny podczas walk w rejonie Aleppo w Syrii. Następnie kierował operacją, w której bojownicy Hezbollahu i żołnierze syryjscy uratowali rosyjskiego pilota z zestrzelonego przez Turcję 24 listopada 2015 rosyjskiego bombowca Su-24[17]. Na początku 2016, dowodząc wszystkimi szyickimi milicjami w Syrii, nadzorował operacje sił wspierających Baszszara al-Asada w kolejnej fazie walk o Aleppo[18]. W maju i czerwcu tego samego roku był jednym z doradców irańskich wspierających wojsko irackie podczas planowania i prowadzenia operacji odbicia Al-Falludży z rąk Państwa Islamskiego[19][20]. W sierpniu media arabskie informowały o jego udziale w planowaniu operacji odbicia z rąk ISIS Mosulu[21], a następnie, w październiku, w samej bitwie o Mosul[22].
We wrześniu 2017 bezskutecznie starał się przekonać przywódców Kurdów irackich do odwołania referendum w sprawie niepodległości Kurdystanu. Gdy głosowanie odbyło się i zakończyło wynikiem za niepodległością, rząd iracki zdecydował o skierowaniu wojsk do Kirkuku. Solejmani brał udział w przygotowywaniu planu operacji, a kierowane przez niego Siły Mobilizacji Ludowej wzięły w niej czynny udział[23].
Amerykański Departament Skarbu obłożył Solejmaniego sankcjami za udział we wspieraniu rządów Baszszara al-Asada oraz za wspieranie terroryzmu[2].
Najwyższy Przywódca Iranu ajatollah Ali Chamenei wielokrotnie nazywał go publicznie „żywym męczennikiem rewolucji”[3].
Był żonaty, miał trzy córki i dwóch synów. Mieszkał w Teheranie[2].
Śmierć
[edytuj | edytuj kod]Sulejmani zginął 3 stycznia 2020 wskutek amerykańskiego ataku z powietrza na lotnisku w Bagdadzie[1]. Atak miał miejsce podczas narastającego politycznego napięcia między USA a Iranem oraz protestów społecznych w Iraku. Wraz z irańskim generałem zginęło 8 innych osób, w tym Abu Mahdi al-Muhandis, reprezentujący szyickie Siły Mobilizacji Ludowej.
Działania USA zostały skrytykowane przez władze Syrii[24], Iraku[25] i Rosji[26], a także przez Hezbollah[27]. Poparcie dla USA ogłosił natomiast Izrael, gdzie jednocześnie ogłoszono alarm z obawy przed możliwym odwetem[28]. NATO ogłosiło zaś, że będzie „śledzić sytuację”[28].
Po jego śmierci, także Muhandisa, została ogłoszona trzydniowa żałoba narodowa w Iranie[29] i Iraku[30]. 5 stycznia 2020 rozpoczęły się uroczystości żałobne generała w mieście Ahwaz[31][32]. 8 stycznia 2020 został pochowany w rodzinnym mieście Kerman[33].
W czerwcu 2020 r. Islamska Republika Iranu poinformowała o skazaniu na śmierć Mahmuda Musawiego Madżda, uznanego za winnego szpiegostwa na rzecz Mosadu i CIA i przekazania informacji umożliwiających przeprowadzenie zamachu na Ghasema Solejmaniego[34][35][36].
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Order Zwycięstwa I klasy[37]
- Order Zwycięstwa II klasy
- Order Zwycięstwa III klasy
- Order Zulfaghara – w 2019 roku odznaczony z rąk Chameneiego[38]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Top Iranian general killed by US in Iraq [online], BBC, 3 stycznia 2020 (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p The Shadow Commander [online], The New Yorker [dostęp 2015-12-06].
- ↑ a b c d Łukasz Wójcik, Generał Cień, „Polityka”, 6 stycznia 2015.
- ↑ a b c d e The enigma of Qasem Soleimani and his role in Iraq [online], Al-Monitor [dostęp 2015-12-24] (ang.).
- ↑ The Islamic Republic’s 13 generals [online].
- ↑ Aburish S.: Saddam Hussein. The Politics of Revenge. London: Bloomsbury, 2001, s. 310. ISBN 0-7475-4903-6.
- ↑ The IRGC Strategic Brain Trust. Part 1: Ghasem Soleimani and Ahmad Vahidi [online], FRONTLINE – Tehran Bureau [dostęp 2016-03-13].
- ↑ Abrahamian E., ''Historia współczesnego Iranu''. Książka i Wiedza, Warszawa 2008, ISBN 978-83-05-13597-9, s. 226.
- ↑ Toby Dodge, Iraq. From War to a new Authoritarianism, London: Routledge, 2012, s. 186 (ang.).
- ↑ Michael Axworthy, Revolutionary Iran. A History of the Islamic Republic, wyd. Updated ed, London: Penguin Books, 2014, s. 349, ISBN 978-0-14-104623-5, OCLC 868077507.
- ↑ a b General Qasem Soleimani: Iran’s rising star [online], BBC News [dostęp 2015-12-06] (ang.).
- ↑ a b Saeed Kamali Dehghan, Qassem Suleimani photo makeover reveals Iran’s new publicity strategy, „The Guardian”, 14 października 2014 [dostęp 2015-12-28].
- ↑ Syrian Army, Hezbollah Lift ISIL’s 2.5-Year-Long Siege of Kuweires Airbase in Aleppo [online], en.abna24.com, 11 listopada 2015 [dostęp 2015-12-28] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-12] (ang.).
- ↑ Iran’s Military Mastermind Was Reportedly Present During Iraq’s Biggest Victory So Far Against ISIS [online], Business Insider [dostęp 2015-12-06].
- ↑ General Suleimani Oversees the Large-Scale Offensive in Southern Aleppo [online], Al-Masdar News [dostęp 2015-12-28] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-01] (ang.).
- ↑ How Iranian general plotted out Syrian assault in Moscow, „Reuters”, 6 października 2015 [dostęp 2015-12-16].
- ↑ Iran: Injured general oversaw daring rescue of downed Russian pilot [online], The Times of Israel [dostęp 2015-12-06].
- ↑ The IRGC’s involvement in the battle for Aleppo [online], The Long War Journal [dostęp 2016-05-12].
- ↑ Iranian military men playing ‘remarkable role’ in Fallujah fighting [online], Rudaw [dostęp 2016-06-17].
- ↑ Iranian Qods Force leader reportedly in Fallujah [online], The Long War Journal [dostęp 2016-06-17].
- ↑ Iran’s Qasem Soleimani back in Iraq 'for Mosul battle' [online], rudaw.net [dostęp 2016-11-04].
- ↑ Arab Media: General Soleimani in Mosul Operations Room [online], en.farsnews.ir [dostęp 2016-11-04] [zarchiwizowane z adresu 2016-11-04].
- ↑ Fazel Hawramy, How Iran helped Baghdad seize back Kirkuk, „Al-Monitor”, 17 października 2017 [dostęp 2017-10-18] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-18].
- ↑ H. Zain, Syria strongly condemns US aggression [online], Syrian Arab News Agency, 3 stycznia 2020 (ang.).
- ↑ H. Zain, Iraqi Premier condemns US aggression as blatant violation of Iraqi sovereignty [online], Syrian Arab News Agency, 3 stycznia 2020 (ang.).
- ↑ Russian Foreign Ministry: Assassination of Soleimani reckless move which escalates tension in the region [online], Syrian Arab News Agency, 3 stycznia 2020 (ang.).
- ↑ Nasrallah: Fair retribution from killers of Lt.General Soleimani responsibility of all resistance fighters [online], Syrian Arab News Agency, 3 stycznia 2020 (ang.).
- ↑ a b Alarm w Izraelu po amerykańskim zamachu w Bagdadzie, NATO „śledzi sytuację” [online], Portal STRAJK, 3 stycznia 2020.
- ↑ https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C565321%2Ciran-chamenei-oglasza-trzy-dni-zaloby-narodowej-po-smierci-sulejmaniego
- ↑ https://wiadomosci.wp.pl/irak-oglosil-trzy-dni-zaloby-narodowej-po-smierci-generala-kasema-sulejmaniego-6464183220455553a
- ↑ W Iraku ogłoszono trzydniową żałobę po śmierci Solejmaniego i Muhandisa. polskieradio24.pl. [dostęp 2020-01-05].
- ↑ Ciało gen. Sulejmaniego przewieziono do Iranu. Powitały go tysiące żałobników. tvp.info. [dostęp 2020-01-05].
- ↑ Soleimani buried in hometown, hours after Iran launched missiles in revenge for his death. edition.cnn.com. [dostęp 2020-01-09].
- ↑ CIA, Mossad spy sentenced to death, Iran’s Judiciary spox says - IRNA English [online], en.irna.ir [dostęp 2020-06-11] (ang.).
- ↑ Szpieg CIA i Mosadu skazany na śmierć. To on zdradził miejsce pobytu Sulejmaniego – Świat – Wiadomości z kraju i ze świata - Dziennik.pl - Wydarzenia i Fakty - Dziennik.pl [online], wiadomosci.dziennik.pl [dostęp 2020-06-11] (pol.).
- ↑ Iran says it will execute man convicted of spying on Soleimani for CIA [online], yahoo.com [dostęp 2020-06-11] (ang.).
- ↑ عکس/ مدال های فرمانده نیروی قدس سپاه [online] [dostęp 2020-01-04].
- ↑ Leader awards General Soleimani with Iran's highest military order [online], 11 marca 2019 [dostęp 2020-01-04] [zarchiwizowane z adresu 2019-03-11].