Diecezja radomska
Katedra Opieki Najświętszej Maryi Panny w Radomiu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Siedziba |
Radom |
| Data powołania |
25 marca 1992 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Metropolia | |
| Biskup diecezjalny | |
| Biskup pomocniczy | |
| Biskup senior | |
| Dane statystyczne (2021[1]) | |
| Liczba wiernych |
836 036 |
| Liczba kapłanów • w tym diecezjalnych • w tym zakonnych |
814 |
| Liczba osób zakonnych |
270 |
| Liczba dekanatów |
29 |
| Liczba parafii |
301, kościoły rektoralne – 3 (niektóre z kaplicami) |
| Powierzchnia |
8000 km² |
Diecezja radomska na mapie polski z podziałem na diecezje | |
| Strona internetowa | |
Diecezja radomska (łac. Dioecesis Radomiensis) – jedna z 3 diecezji rzymskokatolickich w metropolii częstochowskiej w Polsce. Wydzielona została z części dotychczasowej diecezji sandomiersko-radomskiej i ustanowiona 25 marca 1992 przez św. Jana Pawła II bullą Totus Tuus Poloniae Populus (z łac. „Cały Twój lud w Polsce”).
Instytucje[2]
[edytuj | edytuj kod]- Kuria diecezjalna[3]
- Sąd biskupi
- Wyższe Seminarium Duchowne w Radomiu
- Instytut Teologiczny w Radomiu
- Diecezjalne Studium Organistowskie w Radomiu
- Katolickie Liceum Ogólnokształcące im. św. Filipa Neri w Radomiu
- Katolicka Szkoła Podstawowa im. Matki Bożej Wychowawczyni w Odrowążu
- Archiwum
- Muzeum Diecezjalne w Radomiu
- Biblioteka Parafialna w Radomiu
- Księgarnia św. Kazimierza
- Wydawnictwo Diecezji Radomskiej „Ave”
- Chór Miasta Radomia
- Specjalistyczna Poradnia Rodzinna „Domowe Ognisko”
- Ośrodek Edukacyjno-Charytatywny Diecezji Radomskiej „Emaus”[4]
- Caritas diecezjalne
- Linia Braterskich Serc
- Dom Księży Seniorów
Biskupi
[edytuj | edytuj kod]Biskup diecezjalny
[edytuj | edytuj kod]- bp Marek Solarczyk – od 2021
Biskup pomocniczy
[edytuj | edytuj kod]- bp Piotr Turzyński (wikariusz generalny) – od 2015
Biskup senior
[edytuj | edytuj kod]- bp Henryk Tomasik – biskup diecezjalny radomski w latach 2009–2021, senior od 2021
Wikariusze generalni i biskupi
[edytuj | edytuj kod]- Bp Piotr Turzyński – wikariusz generalny (od 2021)
- vacat – wikariusz biskupi
Główne świątynie
[edytuj | edytuj kod]- Katedra Opieki Najświętszej Maryi Panny w Radomiu (rocznica poświęcenia: 11 czerwca)
- Bazylika św. Kazimierza w Radomiu
- Bazylika św. Filipa Neri i św. Jana Chrzciciela w Studziannie
- Bazylika Matki Bożej Miłosierdzia w Skarżysku Kamiennej
- Błotnica – Parafia pw. Narodzenia NMP – Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia
- Czarna – Parafia pw. Nawiedzenia NMP – Sanktuarium Matki Bożej Wychowawczyni
- Kałków-Godów – Parafia pw. św. Maksymiliana Kolbe – Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej Królowej Polski Pani Ziemi Świętokrzyskiej
- Skarżysko Kamienna – Parafia pw. Matki Bożej Ostrobramskiej – Sanktuarium Matki Bożej Miłosierdzia
- Skrzyńsko – Parafia pw. św. Wojciecha – Sanktuarium MB Staroskrzyńskiej
- Smardzewice – Parafia pw. św. Anny – Sanktuarium
- Studzianna – Parafia pw. św. Filipa Neri i św. Jana Chrzciciela – Sanktuarium Matki Bożej Świętorodzinnej
- Wielka Wola – Paradyż – Parafia pw. Przemienienia Pańskiego – Sanktuarium Chrystusa Cierniem Koronowanego oraz Krwi Zbawiciela
- Wysokie Koło – Parafia pw. NMP Królowej Różańca Świętego – Sanktuarium
Historia
[edytuj | edytuj kod]Diecezja radomska należy do grupy diecezji utworzonych w ramach reorganizacji podziału administracyjnego Kościoła katolickiego w Polsce w 1992 roku. Historia chrześcijaństwa na ziemiach obecnie przynależących do diecezji sięga początków państwa polskiego. Pierwszym kościołem zbudowanym w Radomiu była świątynia pw. św. Piotra znajdująca się na terenie grodziska Piotrówka (Stary Radom). Była to budowla drewniana wzniesiona w XII lub XIII wieku (pierwsza wzmianka pochodzi z 1222 roku). W 1216 roku postawiono kościół pw. św. Wacława dzięki fundacji Leszka Białego lub Bolesława Wstydliwego, początkowo drewniany, od XIV wieku murowany. Przy kościele utworzono parafię staroradomską[6].
Na przestrzeni wieków obszar dzisiejszej diecezji radomskiej należał do archidiecezji gnieźnieńskiej, diecezji poznańskiej i krakowskiej, w ramach których funkcjonowały archidiakonaty kurzelowski, łęczycki, łowicki, warszawski oraz radomski. W 1805 roku utworzono diecezję kielecką. W 1818 roku dokonano kolejnych zmian, w ramach których powstała diecezja sandomierska. Naturalną granicą od północy stanowiła rzeka Pilica, od wschodu zaś Wisła. W 1981 roku bp Edward Materski przeniósł swoją siedzibę do z Sandomierza do Radomia, a kościół pw. Opieki NMP decyzją papieża św. Jana Pawła II został ustanowiony konkatedrą. Od tej pory diecezja nosiła nazwę sandomiersko-radomską. W 1991 roku z wizytą apostolską przebywał w Radomiu św. Jan Paweł II. Rok później powołano do istnienia diecezję radomską, oddzielając północną część diecezji sandomierskiej. Pierwszym biskupem został mianowany bp Edward Materski (dotychczasowy ordynariusz sandomiersko-radomski), a jego biskupami pomocniczymi: bp Adam Odzimek i bp Stefan Siczek. Diecezja została włączona do metropolii częstochowskiej. Patronem diecezji został św. Kazimierz, natomiast dotychczasowa konkatedra w Radomiu stała się katedrą. Nowa diecezja obejmowała obszar ok 8 tys. km², na którym funkcjonowało 299 parafii[7].
Dekanaty
[edytuj | edytuj kod]Obecne diecezja składa się z następujących dekanatów:
| dekanat | liczba
parafii | |
|---|---|---|
| 1 | czarnecki | 8 |
| 2 | czarnoleski | 11 |
| 3 | drzewicki | 11 |
| 4 | głowaczowski | 8 |
| 5 | iłżecki | 10 |
| 6 | jedliński | 12 |
| 7 | konecki | 11 |
| 8 | kozienicki | 9 |
| 9 | lipski | 10 |
| 10 | opoczyński | 11 |
| 11 | pionkowski | 7 |
| 12 | przedborski | 8 |
| 13 | przysuski | 10 |
| 14 | przytycki | 10 |
| 15 | Radom-Centrum | 8 |
| 16 | Radom-Południe | 13 |
| 17 | Radom-Północ | 11 |
| 18 | Radom-Wschód | 12 |
| 19 | Radom-Zachód | 12 |
| 20 | radoszycki | 11 |
| 21 | sienneński | 10 |
| 22 | skarżyski | 14 |
| 23 | Starachowice-Południe | 12 |
| 24 | Starachowice-Północ | 10 |
| 25 | szydłowiecki | 12 |
| 26 | tomaszowski | 9 |
| 27 | wierzbicki | 10 |
| 28 | zwoleński | 11 |
| 29 | żarnowski | 10 |
Miasta diecezji
[edytuj | edytuj kod]Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- biskupi radomscy
- metropolia częstochowska
- podział administracyjny Kościoła katolickiego w Polsce
- Nuncjatura Stolicy Apostolskiej w Polsce
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Informacje o diecezji - Portal Diecezji Radomskiej [online], radom.pl [dostęp 2024-04-23] (ang.).
- ↑ Instytucje [online], Portal Diecezji Radomskiej [dostęp 2018-12-18] (pol.).
- ↑ Ks Stanisław Piekielnik, Kuria Diecezji Radomskiej [online], portal diecezji radomskiej, 22 czerwca 2017 [dostęp 2018-12-18] (pol.).
- ↑ Strona Ośrodka „Emaus” w Turno [online], www.emausturno.pl [dostęp 2018-12-18].
- ↑ Sanktuaria [online], Portal Diecezji Radomskiej [dostęp 2021-03-30] (pol.).
- ↑ Ewa Kutyła, Najstarsze radomskie kościoły. Informator turystyczny, Gmina Miasta Radomia, 2012, s. 5-6.
- ↑ Stanisław Piekielnik, Historia Diecezji Radomskiej [online], Portal Diecezji Radomskiej, 21 czerwca 2017 [dostęp 2023-05-03] (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Ks. Witold Zdaniewicz, ks. Sławomir Zaręba, Robert Stępisiewicz Wykaz parafii w Polsce 2006 (s. 533–552) Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC. Warszawa 2006 ISBN 83-85945-17-2.
- „Rocznik Diecezji Radomskiej” – 2018. ISBN 978-83-7789-493-4.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Portal Diecezji Radomskiej
- Radio Plus Radom
- AVE Gość Radomski
- Diecezja radomska [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2013-10-18] (ang.).
| rzymskokatolickie | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| greckokatolickie |
|