Dywizjon 300

300 Dywizjon Bombowy
Ziemi Mazowieckiej

No.300 Polish Bomber Squadron

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1 lipca 1940, RAF Bramcote
Rozformowanie	2 stycznia 1947, RAF Faldingworth
Tradycje
Święto	1 lipca
Działania zbrojne
ataki na niemiecką flotę inwazyjną we Francji, niszczenie broni V, ofensywa przez kanał La Manche, ofensywa „Milliennium”, Bitwa o Zagłębie Ruhry, bombardowanie o Hamburga, Bitwa o Berlin, Lądowanie w Normandii, udział w inwazji Niemiec
Organizacja
Numer	BH
Rodzaj sił zbrojnych	Polskie Siły Powietrzne
Formacja	Royal Air Force
Rodzaj wojsk	wojska lotnicze
Podległość	RAF Bomber Command
Skład	Fairey Battle, Vickers Wellington, Avro Lancaster

Avro Lancastery w barwach dywizjonu

300 Dywizjon Bombowy „Ziemi Mazowieckiej” (ang. No.300 Polish Bomber Squadron) – pierwsza eskadra lotnictwa bombowego Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii.

Historia

Formowanie dywizjonu

Brytyjskie Air Ministry 28 czerwca 1940 wysłało telegram do 6. Grupy Bombowej z rozkazem sformowania pierwszego Polskiego Dywizjonu Bombowego nr 300. W dniu 1 lipca 1940 w bazie RAF Bramcote polskim lotnikom odczytano rozkaz utworzenia dywizjonu. Dzień ten stał się świętem dywizjonu.

Personel początkowo 10. trzyosobowych załóg oraz 180 osób obsługi naziemnej rozpoczął szkolenie na 16 jednosilnikowych bombowcach Fairey Battle oraz jednym szkoleniowym Battle Trainer. W dniu 7 sierpnia 1940 dywizjon odwiedził Naczelny Wódz gen. Władysław Sikorski z Generalnym Inspektorem Sił Powietrznych gen. Stanisławem Ujejskim oraz nieoczekiwanie Król Jerzy VI. Niebawem, 22 sierpnia 1940 dywizjon został przeniesiony do bazy RAF Swinderby, razem z dywizjonem 301.

W Grupie Bombardowania

Z dniem 12 września 1940, w okresie bitwy o Anglię, dywizjon osiągnął gotowość operacyjną. Pierwszy lot bojowy w nocy 14 września 1940 odbyły trzy załogi, bombardując niemieckie barki desantowe w porcie Boulogne. Podczas kolejnych nocy bombardowano jednostki desantowe w Calais i Ostendzie. Od 18 października 1940 załogi dywizjonu rozpoczęły szkolenie na nowych bombowcach dalekiego zasięgu Vickers Wellington z sześcioosobowymi załogami. Od 22 grudnia 1940 roku dywizjon wszedł do akcji na samolotach Wellington – trzy załogi wzięły udział w nalocie na rafinerię ropy naftowej w Antwerpii, ponowionym 28 grudnia.

W dniu 3 stycznia 1941 pierwsza wyprawa bojowa nad Bremę zakończyła się śmiercią 11 lotników, powodem była fatalna pogoda utrudniająca powrót na lotnisko. W lutym i marcu pogoda uniemożliwiała korzystanie z rozmiękłego lotniska – samoloty tylko z pilotem startowały z drogi kołowania na inne lotniska, gdzie ładowano do nich bomby oraz pełną załogę. W następnych miesiącach dywizjon regularnie bombardował doki Brestu, gdzie stacjonowały dwa niemieckie pancerniki Scharnhorst i Gneisenau. W nocy z 23 na 24 marca załogi Dywizjonu 300 i 301 oraz dywizjonów angielskich po raz pierwszy bombardowały Berlin. W kwietniu bombardowano port w Breście, Rotterdam, Hawr, Kolonię oraz ponownie Berlin. W nocy z 2 na 3 maja 1941 oba polskie dywizjony wzięły udział w masowym nalocie na Hamburg, mając za zadanie oznaczyć bombami cel.

Do 18 lipca 1941 kontynuowano operacje bombardowania, ponosząc znaczące straty w załogach i samolotach. Oczekiwano na uzupełnienia z 18 Jednostki Treningu Operacyjnego (OTU). W dniu 16 lipca 1941 odbyła się uroczystość przekazania Sztandaru PSP z rąk Naczelnego Wodza Inspektorowi PSP gen. Stanisławowi Ujejskiemu, który przekazał go dowódcy dywizjonu 300. Odtąd co trzy miesiące Sztandar PSP był przekazywany kolejnemu dywizjonowi. Wtedy nastąpiło też przeniesienie dywizjonu do bazy RAF Hemswell, skąd kontynuowano operacje bombowe aż do maja 1942.

Z nowej bazy RAF Ingham 15 załóg dywizjonu wzięło udział w nocy z 3 na 4 maja 1942 w nalocie tysiąca bombowców na Kolonię, a następnie w czerwcu dwukrotnie na Essen i Bremę. Do końca roku kontynuowano operacje bombowe na miasta niemieckie. Rozpoczęto też operację minowania portów francuskich, skąd wypływały U-Booty na Atlantyk. Z początkiem 1943 kontynuowano minowanie portów. Oczekiwano też na uzupełnienia załóg. Kilka załóg przybyło w kwietniu 1943 z rozformowanego dywizjonu 301. Do lipca dywizjon uczestniczył w bombardowaniu Zagłębia Ruhry. W sierpniu 1943 po raz ostatni brał udział w operacji Gomora – masowych nalotach bombowych na Hamburg.

Od września 1943 dywizjon kontynuował operacje, notując stratę 3 załóg. W grudniu zdecydowano, że Eskadra A będzie dalej użytkować bombowce Wellington – ostatnią operację bojową wykonano na nich z 3 na 4 marca 1944. Pozostałe Eskadry zostały wysłane na szkolenie na czteromotorowych bombowcach Avro Lancaster. Pierwsze cztery przeszkolone załogi zasiliły 1586 Eskadrę Specjalnego Przeznaczenia. W marcu 1944 na lotnisku RAF Faldingworth dywizjon otrzymał pierwsze 9 maszyn Lancaster. W nocy z 18 na 19 kwietnia 7 załóg na Lancasterach wykonało pierwszą operację bombową. Do końca maja dywizjon stracił 32 członków załóg w 5 zestrzelonych Lancasterach. W dniach 6,7,8 czerwca 1944, dywizjon wspierał operację D-Day bombardując cele we Francji za linią frontu. Od 12 czerwca 1944 Eskadra B została sformowana z pilotów brytyjskich. Od lipca do sierpnia dywizjon stracił 13 siedmioosobowych załóg, z czego 6 było brytyjskich.

We wrześniu 1944 Eskadrę B ponownie zasilili lotnicy polscy. Dywizjon zaczął działać według nowych celów brytyjskiego i amerykańskiego lotnictwa strategicznego – niszczenia obiektów przemysłowych, wojskowych oraz petrochemicznych, bombardując między innymi zakłady chemiczne w Essen, Ludwigshafen, Ulm, Koblencji, Bonn, Merseburg, ponosząc przy tym znaczne straty, 75% stanu załóg. W nocy z 13 na 14 stycznia dywizjon bombardował zakłady chemiczne koło Stettin.

W dniu 13 lutego 1945 personel dywizjonu dowiedział się o postanowieniach w Jałcie wobec Polski – część lotników odmówiła udziału w locie na Drezno, ale tylko jedna z załóg nie poleciała. Dywizjon brał udział w potężnych grupowych nalotach sprzymierzonych na cele w Niemczech, ale także to nie uchroniło dywizjon przed stratami. Ostatnią misją dywizjonu była obecność 14 maszyn w grupowym nalocie 420 Lancasterów na rezydencję Adolfa Hitlera w Berchtesgaden 25 kwietnia 1945. Akcję tę eskortowały także polskie dywizjony 303, 306, 309, 315 i 316.

Koniec służby dywizjonu

W kwietniu i maju 1945 dywizjon dokonywał zrzutów żywności dla ludności na zalanych terenach Holandii i przywoził do Anglii jeńców wyzwolonych z niemieckich obozów.

Dywizjon 300, pełniąc służbę w Grupie RAF Bomber Command, wykonał 3891 samoloto-zadań, w tym 684 bojowych, zrzucając 10 712 ton bomb. W walkach zniszczono lub uszkodzono 15 niemieckich samolotów, przy stratach własnych 79 maszyn. Poległo 371 lotników, do niewoli dostało się 87. Dywizjon oddał samoloty 11 października 1946, a ostatecznie został rozformowany 2 stycznia 1947.

Odznaka

Odznaka Dywizjonu została zatwierdzona Dz. Rozk. NW nr 3 z 2 lipca 1943 roku. Stanowi ją czteropolowa tarcza herbowa książąt mazowieckich w kształcie emaliowanej szachownicy lotniczej. W prawym górnym polu wizerunek orła książąt mazowieckich, w lewym dolnym sylwetka brytyjskiego lwa. Nad tarczą stylizowana korona z wpisaną rzymską liczbą CCC na emaliowanym perłowo tle. Jednoczęściowa – wykonana w tombaku srebrzonym, tło szachownicy z biało-czerwonego plastiku, orzeł srebrny, lew złoty. Wymiary: 40x27 mm. Wykonanie: ręcznie przez mechaników.

Żołnierze dywizjonu

Dowódcy Dywizjonu 300
Stopień RAF	Stopień PSP	Imię i nazwisko	Od dnia	Informacje
Doradca brytyjski
W/Cdr		K. P. Lewis	1 lipca 1940
Dowódcy polscy
W/Cdr	ppłk inż. pil.	Wacław Makowski	1 lipca 1940
W/Cdr	mjr pil.	Stanisław Cwynar	18 lipca 1941
W/Cdr	mjr pil.	Romuald Suliński	27 stycznia 1942
W/Cdr	mjr nawig.	Władysław Dukszto	1 sierpnia 1942	wcześniej od 9 lipca 1942 p.o. dowódcy, S/Ldr
S/Ldr	mjr pil.	Adam Kropiński	31 października 1942	później W/Cdr
W/Cdr	mjr pil.	Marian Kucharski	4 maja 1943
W/Cdr	mjr pil.	Kazimierz Kuzian	18 listopada 1943
W/Cdr	mjr pil.	Adam Kowalczyk	18 stycznia 1944
W/Cdr	mjr pil.	Teofil Pożyczka	1 kwietnia 1944
W/Cdr	mjr pil.	Bolesław Jarkowski	2 lutego 1945
W/Cdr	mjr pil.	Romuald Suliński	17 września 1945
W/Cdr	mjr pil.	Bolesław Jarkowski	22 lutego 1946	do rozformowania dywizjonu 2 stycznia 1947

Pozostali oficerowie i podoficerowie

Lotniska

Bazy lotnicze Dywizjonu 300
Baza lotnicza	Użytkowana od
RAF Bramcote	1 lipca 1940
RAF Swinderby	22 sierpnia 1940
RAF Hemswell	18 lipca 1941
RAF Ingham	18 maja 1942
RAF Hemswell	31 stycznia 1943
RAF Ingham	22 czerwca 1943
RAF Faldingworth	1 marca 1944

Samoloty na uzbrojeniu

Samoloty na wyposażeniu Dywizjonu 300
Typ samolotu	Użytkowany od
Fairey Battle I	1 lipca 1940
Vickers Wellington IC	16 listopada 1940
Vickers Wellington IV	7 września 1941
Vickers Wellington III	16 stycznia 1943
Vickers Wellington X	3 marca 1943
Avro Lancaster I, III	5 marca 1944

Oznaczenia użytkowanych samolotów
Okres użytkowania	Typ samolotu	Oznaczenia przydzielonych maszyn
od 1 lipca 1940	Fairey Battle I	m.in.: L5317-T, L5356-R, L5426-L, L5427-E, L5499-Y, L5530-A, L5532-K, N2147-Q, N2241-G;
od 16 listopada 1940	Vickers Wellington IC	m.in. w połowie 1941: L7817-P, L7873-F, R1035-A, R1061, R1178-Q, R1184-B, R1273-R, R1367-D, R1617-S, R1642-X, T2574-F, T2608-Q, T2623-K, T2719-M, W5665-M, W5666-H, X9639-E, X9676-M;
od 7 września 1941	Vickers Wellington IV	m.in. pod koniec 1941 i początku 1942: R1705-U, R1715-S, R1725-V, R1795-X, Z1183-J, Z1213-H, Z1244-R, Z1250-N, Z1256-A, Z1264-D, Z1265-K, Z1267-P, Z1268-Q, Z1269-L, Z1270-T, Z1271-A, Z1279-Z, Z1291-F, Z1230-K, Z1326-B; m.in. w połowie 1942: Z1215-E, Z1226-B, Z1332-D, Z1382-V, Z1387-Q, Z1398-L, Z1415-X, Z1421-V, Z1465-S, Z1489-J;
od 16 stycznia 1943	Vickers Wellington III	m.in.: X3459-B, X3548-N, Z1661-Z, BJ927-S, BK196-D, BK236-P, BK303-Q, BK305-E, BK516-K;
od 3 marca 1943	Vickers Wellington X	m.in.: HE289-A, HE291-V, HE295-P, HE327-S, HE373-E, HE376-G, HE420-T, HE464-F, HE768-N, HE985-W, HF591-B, HF598-M, HF606-C, HZ374-K, HZ438-J, JA116-Q, JA451-J, LN552-D, LP804-J, LP805-C;
od 5 marca 1944	Avro Lancaster I, III	m.in. w początkowym okresie: DV282-I, ED327-H, LL855-G, LL856-E, LL857-B, ME648-A, a także Lancaster III: LM486-C, LM487-J, LM488-D; w połowie 1944 Lancaster I: W4376-O, ED749-S, LL947-W, LM141-D, LM172-Q, LM178-U, ME594-B, ME744-P, ME847-Z, NF959-R, PA160-E, PA161-X, oraz Lancaster III: JA922-J, JB646-T, ND984-P; w końcu 1944 na początku 1945 Lancaster I: ME470-F, NG265-V, NG269-K, NG283-W, NN718-A, NN746-N, NN748-G, PA220-P, PA233-J, PA261-L, PA262-X, PA269-U, PB705-B, PB730-R, PD361-H, PD379-S, PD383-Z, PS387-D, SW279-E; w okresie powojennym Lancaster I: RA597-Q, SW271-E oraz Lancaster III: RF205-Z, RF242-T, RF245-F;

Podsumowanie wysiłku bojowego

W okresie od 19 lipca 1940 do 8 maja 1945.

	Operacje bojowe w Bomber Command
Rok	1940	1941	1942	1943	1944	1945	Razem
samolotozadań	55	441	872	942	961	620	3 891
godzin lotu	212	2 484	4 691,5	4 671,5	4 536	3 669	20 264

Straty personalne i samolotów

	Straty lotników i samolotów Dywizjonu 300
Rok	1940	1941	1942	1943	1944	1945	Razem
polegli w akcji	8	23	91	96	140	74	432
w niewoli, zaginieni	–	23	23	16	24	18	104
utracone maszyny	3	9	21	23	25	14	95

• Dane ustalone na podstawie .

Inne informacje

Samoloty dywizjonu 300 niewiele się różniły od siebie, wszystkie były prawie identyczne. Spód był ciemny, szaroczarny, natomiast część grzbietowa kadłuba i skrzydeł pokryta barwami ochronnymi – zielono-brunatnymi. Kabiny, a właściwie ich boczną część ozdabiały małe biało-czerwone szachownice, za którą widniały litery BH, czyli oznakowanie kodowe Dywizjonu Bombowego nr 300. Znajdowała się jeszcze trzecia litera, od której brały początek żeńskie imiona samolotów, np. „D” – Danuta. Co ciekawe, załogi również oznaczały liczbę lotów na swoich maszynach. Najpierw pierwszą turę lotów charakteryzowały malowane czarną farbą na kadłubie bombowca małe bombki. Drugą turę lotów operacyjnych oznaczano kielichami szampana. Rzadkością były oznaczenia trzeciej tury lotów operacyjnych, ponieważ niewielu załogom udało się dotrwać do tego momentu – malowano maleńkie trupie czaszki. W tej turze udział brali udział wyłącznie najwięksi szczęściarze, najlepsi z najlepszych.

Bibliografia

• KajetanK. Bieniecki KajetanK., Polskie załogi nad Europą 1941-1945. Polacy w operacjach specjalnych, Bellona, 2007, ISBN 978-83-11-10235-4 .
• Wacław Król: Polskie dywizjony lotnicze w Wielkiej Brytanii 1940-1945. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1982. ISBN 83-11-06745-7.
• ZdzisławZ. Sawicki ZdzisławZ., AdamA. Wielechowski AdamA., Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945: Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie, Warszawa: Pantera Books, 2007 .
• KrzysztofK. Mroczkowski KrzysztofK., AndrzejA. Olejko AndrzejA., Nocnych Lotów Świadectwa, Acta Aeronautica, Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie, 2011, ISBN 978-83-931259-1-3 .

Linki zewnętrzne

• 300-dywizjon-bombowy-w-czasie-bitwy-o-wielka-brytanie-rys