Przejdź do zawartości

Emil Bobrowski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Emil Bobrowski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

18 kwietnia 1876
Niepołomice

Data i miejsce śmierci

12 kwietnia 1938
Kraków

Senator IV kadencji (II RP)
Okres

od 1935
do 1938

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920–1941, dwukrotnie)
Odznaka „Za wierną służbę”
Multimedia w Wikimedia Commons

Emil Zygmunt Wiktor Bobrowski (ur. 18 kwietnia 1876 w Niepołomicach[1], zm. 12 kwietnia 1938 w Krakowie) – działacz socjalistyczny, pułkownik lekarz Wojska Polskiego. Był członkiem w latach 1885–1919 w Polskiej Partii Socjaldemokratycznej (PPSD), w okresie 1919–1930 w Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS), a od 1930 w Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem (BBWR).

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]
Lekarze I Brygady Legionów Polskich. U góry w środku dr Emil Bobrowski. Pod nim dr Ryszard Zacharski

Urodził się w rodzinie Leopolda i Anny z Gessnerów[1]. Jego pradziadek – Szymon służył w wojsku napoleońskim. Ukończył szkołę w Krakowie[1]. Jako uczeń gimnazjum w Krakowie należał do tajnej organizacji uczniowskiej[2]. W trakcie studiów medycznych na Uniwersytecie Jagiellońskim był członkiem studenckiej organizacji "Zjednoczenie" a od 1895 wiceprezesem Bratniej Pomocy[2]. W tym samym roku rozpoczął działalność w Galicyjskiej Partii Socjaldemokratycznej. W 1898 z powodu przemówienia wygłoszonego w czasie obchodu setnej rocznicy urodzin Adama Mickiewicza został podczas stanu wojennego wydalony z Krakowa. Kontynuował studia medyczne w Wiedniu. Po powrocie do Krakowa Był prezesem socjalistycznej organizacji studenckiej "Ruch" oraz czynnym działaczem "Spójni"[2]. Dyplom doktora medycyny uzyskał na UJ w 1901[1] i rozpoczął pracę jako asystent dr. Apolinarego Tarnawskiego w jego zakładzie w Kosowie (1901-1904). W 1901 ożenił się z Bronisławą Szrejber[1]. W latach 1904-1907 pracował jako lekarz Kasy Chorych w Krakowie[1] a następnie był lekarzem lekarzem naczelnym Kasy Chorych w Podgórzu (1907-1918). Jednocześnie jako działacz PPSD rozwinął szeroką działalność polityczną i społeczną. będąc m.in. prezesem Towarzystwa Domu Robotniczego w Podgórzu (od 1907), radnym miejskim Podgórza (od 1908), prezesem Związku Strzeleckiego w Podgórzu (od 1912) i wiceprezesem Towarzystwa Uniwersytetu Ludowego im. Adama Mickiewicza, działaczem Towarzystwa Wyższych Kursów Wakacyjnych oraz III kole Towarzystwa Szkoły Ludowej[2]. W latach 1904-1918 był członkiem kierownictwa PPSD a także przez pewien czas sekretarzem Komitetu Wykonawczego PPSD (1904-1913). W 1909 brał udział w sądzie obywatelskim nad Stanisławem Brzozowskim. W latach 1910-1914 był współpracownikiem Krakowskiego Związku Pomocy Więźniom Politycznym. Był także przedstawicielem PPSD w Komisji Tymczasowej Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych[1]. Z ramienia PPSD dwukrotnie kandydował bezskutecznie do parlamentu austriackiego (1909 i 1911) Do austriackiej Rady Państwa dostał się za trzecim razem po ustąpieniu Witolda Korytowskiego w wyborach dodatkowych z okręgu wyborczego nr 19 Bochnia – Wieliczka – Podgórze (1913-1918)[3].

Od 7 sierpnia 1914 do 1 września 1917 w Legionach Polskich służył jako oficer-lekarz. Początkowo był komisarzem Legionów w Jędrzejowie i Słomnikach[4], później komisarzem Polskiej Organizacji Narodowej w 1914 roku[5]. Następnie służył jako lekarz batalionowy, lekarz pułkowym 4 pułku piechoty, szef sanitarnym c. i k. Komendy Grupy Legionów Polskich w Kozienicach i Dęblinie, a później w c. i k. Komendzie Legionów Polskich w Warszawie. W sierpniu 1917 zwolniony karnie z Legionów w związku z tzw. kryzysem przysięgowym, uniknął aresztowania jako poseł do parlamentu austriackiego. Był współpracownikiem Komisji Kas Chorych Tymczasowej Rady Stanu[6]. W latach 1917–1918 był kierownikiem Departamentu Opieki Naczelnego Komitetu Narodowego[2] a następnie naczelnikiem Wydziału Zdrowia i Opieki Społecznej Polskiej Komisji Likwidacyjnej[7].Od 1917 był radnym Krakowa. W Wojsku Polskim został zweryfikowany w stopniu pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 w korpusie oficerów rezerwowych sanitarnych, grupa lekarzy. W 1923 posiadał przydział do 5 batalionu sanitarnego w Krakowie[8].

W latach 1919-1929 działał w Polskiej Partii Socjalistycznej. Od marca 1919 był przewodniczącym krakowskiej Rady Robotniczej PPS a od 1920 członkiem Rady Naczelnej PPS (od kwietnia do listopada 1928 wiceprzewodniczącym RN). Był także członkiem Centralnego Komitetu Wykonawczego PPS (1924-1925)[2]. Z ramienia PPS był posłem na Sejm od 1919 do 1929[1], gdzie pracował w komisjach zdrowia publicznego i spółdzielczej, wchodził w skład koła poselskiego - Związku Poselskiego Polskich Socjalistów[2]. Jednocześnie działał w Towarzystwie Uniwersytetu Robotniczego, Towarzystwie Uniwersytetów Ludowych, Instytucie Gospodarstwa Społecznego i przewodniczył Radzie Nadzorczej Drukarni Ludowej. Był także działaczem i członkiem Rady Nadzorczej Związku Spółdzielni Spożywców RP[2].Wypełniając mandat poselski równolegle 11 lipca 1921 został mianowany wiceprezydentem Krakowa[9]. W 1923, podczas wypadków krakowskich, mediował ze strajkującymi robotnikami. Na wniosek posłów prawicy, został pozbawiony immunitetu poselskiego i stanął przed sądem który go uniewinnił .

Na początku 1929 złożył mandat poselski, zrzekł się godności wiceprezesa RN PPS i przewodniczącego krakowskiego OKR PPS. W liście otwartym do członków PPS w Krakowie ogłosił swoje zerwanie z PPS motywując to wiązaniem się partii z prawicą oraz Wojciechem Korfantym i Wincentym Witosem przeciwko Józefowi Piłsudskiego. W tym czasie związał się z PPS dawną Frakcją Rewolucyjną[2]. Podjął też na nowo praktykę lekarską, od 1927 był lekarzem Kasy Chorych w Krakowie, w latach 1929-1932 przewodniczący Związku Okręgowego Kas Chorych w Krakowie. W latach 1934-1935 był lekarzem Ubezpieczalni Społecznej w Krakowie[2]. W latach 1930–1938 senator III i IV kadencji z listy BBWR, w 1930 został wybrany, w 1935 mianowany przez prezydenta RP. Członek Zarządu Okręgu Kraków Związku Legionistów Polskich w 1936 roku[10]. W 1935 był członkiem krakowskiej loży wolnomularskiej Przesąd Zwyciężony[11].

Zmarł 12 kwietnia 1938 w Krakowie[12]. Pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kw. HD, rząd płd.)[13].

Grób Emila Bobrowskiego na cmentarzu Rakowickim w Krakowie

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d e f g h Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 52.
  2. ↑ a b c d e f g h i j Jerzy Myśliński, Bobrowski Emil (1876-1938), Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 1 A-D, Warszawa 1978, s. 198-199
  3. ↑ Według Józef Buszko, Polacy w parlamencie wiedeńskim..., s. 432–437 oraz Reprezentacja Galicji w parlamencie, „Gazeta Lwowska” nr 155, z 11 lipca 1911, s. 1–2, online.
  4. ↑ Bohdan Urbankowski, Józef Piłsudski. Marzyciel i strateg, t. I, Warszawa 1997, s. 178.
  5. ↑ Jerzy Z. Pająk, Z dziejów Polskiej Organizacji Narodowej (wrzesień-grudzień 1914), w: Kieleckie Studia Historyczne, t. 14, 1996, s. 106.
  6. ↑ Włodzimierz Suleja, Tymczasowa Rada Stanu, Warszawa 1998, s. 224.
  7. ↑ Marek Przeniosło: Polska Komisja Likwidacyjna 1918-1919,Kielce 2010, s 17 i następne ISBN 978-83-7133-428-3
  8. ↑ Rocznik Oficerski 1923, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 1152, 1212.
  9. ↑ Zmiany w prezydyum m. Krakowa. „Nowości Illustrowane”. Nr 30, s. 3-4, 23 lipca 1921. 
  10. ↑ Związek Legionistów Polskich: 1936-1938 r.: sprawozdanie Zarządu Głównego Związku Legionistów Polskich, Warszawa 1938, s. 72.
  11. ↑ Anna Kargol. Środowisko wolnomularskie w międzywojennym Krakowie. „Ars Regia”, s. 151, 2006. 
  12. ↑ Zgon sen. Bobrowskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 86 z 15 kwietnia 1938. 
  13. ↑ Karolina Grodziska - Ożóg, Cmentarz Rakowicki w Krakowie (1803-1939), Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1987, s. 98.
  14. ↑ a b c d Parlamentarzyści RP. Biblioteka Sejmowa. [dostęp 2014-09-11]. (pol.).
  15. ↑ 10 listopada 1938 „za wybitne zasługi na polu pracy społecznej” M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 592

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Emil_Bobrowski&oldid=74607246”