Kolonia Wysockiego
| Część Katowic | |
Budynki kolonii przy ul. Teodora Kulika (widok w kierunku wschodnim) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
| Dzielnica | |
| Data założenia |
Lata 40. i 50. XX wieku |
| W granicach Katowic |
31 grudnia 1959 |
| SIMC |
0937652 |
| Strefa numeracyjna |
32 |
| Tablice rejestracyjne |
SK |
Położenie na mapie Katowic | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa śląskiego | |
Kolonia Wysockiego (potocznie Korea[1]) – część Katowic[2], położona pomiędzy Nikiszowcem a Giszowcem na obszarze dzielnicy Janów-Nikiszowiec, w rejonie ulic T. Kulika i Braci Woźniaków. Powstała ona jako kolonia robotnicza dla pracowników Kopalni Węgla Kamiennego „Wieczorek” w latach 40. i 50. XX wieku według wzoru chaty śląskiej. Obszar kolonii był z biegiem czasu stale rozbudowywany o nowe budynki, przede wszystkim z wielkiej płyty.
Historia i architektura
[edytuj | edytuj kod]Kolonia powstała na przełomie lat 40. i 50. XX wieku na zlecenie kopalni węgla kamiennego „Wieczorek” dla swoich pracowników. Została ona wybudowana na terenie leśnym w gminie Janów, w połowie drogi pomiędzy Nikiszowcem a Giszowcem[3]. Wówczas to, w latach 1950–1952[4] wybudowano kilkurodzinne murowane domy według wzoru chaty śląskiej, o wyglądzie domków fińskich, a architekturze wzorowano się m.in. zabudową zabytkowego osiedla patronackiego Giszowiec[3]. Domy są wyposażone w przydomowe ogródki i szopki[1].
Dnia 31 grudnia 1959 roku kolonia stała się częścią Katowic[5]. Była ona stale rozbudowywana. W latach 1963–1964 powstały budynki przy ulicy Braci Woźniaków 4 i T. Kulika 78, w latach 1965–1970 ciąg domów szeregowych przy ulicy T. Kulika 32-50 i budynek przy ulicy T. Kulika 2, w latach 1974–1977 bloki przy ulicy Braci Woźniaków 1–1e i 5–5a, a w 1977 roku ciąg bloków przy ulicy Braci Woźniaków 10–10d[4]. Na początku lat 80. XX wieku po północno-wschodniej części kolonii rozpoczęto budowę budynków wielokondygnacyjnych z wielkiej płyty. Pierwszy kwartał zaczęto budować w 1981 roku (ulica Szopienicka 19–19c i 21–21b), a całość ukończono w 1983 roku. W 1989 roku[4] przy osiedlu powstał budynek Miejskiego Przedszkola nr 32 w Katowicach[6].
Na północ od kopalni znajdowała się Zautomatyzowana Doświadczalna Kopalnia „Jan”, utworzona 1 stycznia 1969 roku celem prowadzenia prób i doświadczeń z zakresu nowoczesnych metod wydobywania węgla kamiennego, w tym automatyzacji produkcji i wdrażania nowych metod organizacji i zarządzania kopalnią. 30 września 1969 roku zakład przekazano Głównemu Instytutowi Górnictwa, a 1 stycznia 1976 roku kopalnię „Jan” włączono do kopalni „Wieczorek”[7]. Zakład zakończył swoją działalność w 1993 roku[8].
Kolonia do listopada 1981 roku nosiła oficjalnie imię Flawiana Wysockiego − pracownika kopalni „Giesche” i działacza komunistycznego, który zginął w 1944 roku w obozie koncentracyjnym w Mauthausen. W tym też okresie nadano nazwy bezimiennym ulicom na jej obszarze[3]. Potocznie nosi nazwę Korea, która nawiązuje do panującej w czasie budowy kolonii wojny koreańskiej[1].
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Kolonia Wysockiego położona jest w katowickiej dzielnicy Janów-Nikiszowiec[9] i ciągnie się wzdłuż ulicy Szopienickiej, będącej jednym z głównych ciągów komunikacyjnych Katowic[10]. Łączy ona kolonie w kierunku północnym z Nikiszowcem i dalej z drogą krajową nr 79 (ul. Bagienna), natomiast w kierunku południowym z Giszowcem[9]. Na wysokości skrzyżowania z ulicą Braci Woźniaków, w godzinach popołudniowych we wrześniu 2007 roku poruszało się nią średnio 1190 pojazdów na godzinę[10]. Ulice T. Kulika i Braci Woźniaków mają klasę dróg dojazdowych[11].
Publiczny transport zbiorowy przy kolonii Wysockiego zapewniają linie autobusowe kursujące na zlecenie Zarządu Transportu Metropolitalnego (ZTM). Przy ulicy Szopienickiej zlokalizowane są dwa przystanki autobusowe: Kolonia Wysockiego Woźniaków i Kolonia Wysockiego Kulika. W listopadzie 2020 roku zatrzymywały się na nich autobusy ośmiu linii: 30, 72, 108, 292, 672N, 674, 695 i 920. Zapewniają one bezpośrednie połączenia kolonii Wysockiego z poszczególnymi dzielnicami Katowic, a także z sąsiednimi miastami: z Mikołowem, Mysłowicami i Siemianowicami Śląskimi[12].
W kolonii działalność gospodarcza skoncentrowana jest przy budynkach z lat 80. XX wieku[4], położonych w północno-wschodniej części kolonii. Według stanu z listopada 2020 roku znajdują się tu działalności związane głównie z zaspokojeniem podstawowych potrzeb mieszkańców. Są to sklepy spożywcze[13][14] i piekarnia[15], a także sklep z częściami samochodowymi[16]. W miejscu dawnej Zautomatyzowanej Doświadczalnej Kopalni „Jan”, przy ulicy Górniczego Dorobku 49 zlokalizowane było w tym czasie przedsiębiorstwo górniczo-mechaniczno-transportowe Trans-Jan[17].
Przy ulicy Szopienickiej 29 znajduje się Miejskie Przedszkole nr 32 w Katowicach, składające się z czterech oddziałów[6]. Wierni rzymskokatoliccy z kolonii Wysockiego przynależą do parafii św. Anny[18].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Małgorzata Szejnert, Czarny ogród, wyd. pierwsze, Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, 2007, s. 322, ISBN 978-83-240-0896-4.
- ↑ Główny Urząd Statystyczny: Rejestr TERYT. Wyszukiwanie. eteryt.stat.gov.pl. [dostęp 2023-04-22]. (pol.).
- ↑ a b c Lech Szaraniec, Osady i osiedla Katowic, Katowice: Oficyna „Artur”, 1996, s. 130, ISBN 83-905115-0-9.
- ↑ a b c d Katowickie budynki. katowickiebudynki.eu. [dostęp 2020-11-01]. (pol.).
- ↑ Dz.U. z 1959 r. nr 64, poz. 381
- ↑ a b Miejskie Przedszkole nr 32 w Katowicach: O naszym przedszkolu. mp32katowice.edupage.org. [dostęp 2020-11-01]. (pol.).
- ↑ Jerzy Jaros (red.), Słownik historyczny kopalń węgla na ziemiach polskich, Katowice: Śląski Instytut Naukowy, 1984, s. 55, ISBN 83-00-00648-6.
- ↑ Marta Chmielewska, Kopalnie węgla kamiennego w Katowicach, [w:] P.P. Zagożdżon, M. Madziarz (red.), Dzieje górnictwa – element europejskiego dziedzictwa kultury, t. 3, history-of-mining.pwr.wroc.pl, Wrocław 2010, s. 53 (pol.).
- ↑ a b OpenStreetMap: Mapa Podstawowa. www.openstreetmap.org. [dostęp 2020-11-01]. (pol.).
- ↑ a b Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Katowice – II edycja. Część 1. Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego. Załącznik nr 1 do uchwały nr XXI/483/12 Rady Miasta Katowice z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie uchwalenia „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Katowice” – II edycja, Miasto Katowice, 2012, s. 75-77 (pol.).
- ↑ Rada Miasta Katowice, UCHWAŁA NR XL/925/13 RADY MIASTA KATOWICE z dnia 11 września 2013 r. w sprawie zaliczenia dróg na terenie miasta Katowice do kategorii dróg powiatowych oraz gminnych [online] [dostęp 2020-11-01] [zarchiwizowane z adresu 2020-10-22] (pol.).
- ↑ Zarząd Transportu Metropolitalnego: Rozkład jazdy ZTM. rj.metropoliaztm.pl. [dostęp 2020-10-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-29)]. (pol.).
- ↑ Żabka: Znajdź najbliższą Żabkę. Szopienicka 13. www.zabka.pl. [dostęp 2020-11-01]. (pol.).
- ↑ Mapy Google: Delikatesy. goo.gl. [dostęp 2020-11-01]. (pol.).
- ↑ Mapy Google: Piekarnia. goo.gl. [dostęp 2020-11-01]. (pol.).
- ↑ Motoryzacja. www.autoczescikatowice.pl. [dostęp 2020-11-01]. (pol.).
- ↑ Kontakt. www.trans-jan.com.pl. [dostęp 2020-11-01]. (pol.).
- ↑ Rzymskokatolicka Parafia Świętej Anny: Kontakt. www.sw-anna.wiara.org.pl. [dostęp 2020-11-01]. (pol.).