Klasyfikacja medalowa Zimowych Igrzysk Olimpijskich 1972
Klasyfikacja medalowa Zimowych Igrzysk Olimpijskich 1972 – zestawienie państw, reprezentowanych przez narodowe komitety olimpijskie, uszeregowanych pod względem liczby zdobytych medali na XI Zimowych Igrzyskach Olimpijskich w 1972 roku w Sapporo.
Rywalizacja olimpijska w Sapporo składała się z 35 konkurencji w dziesięciu dyscyplinach sportowych. Pod względem rozgrywanych konkurencji kalendarz nie uległ zmianie względem poprzednich igrzysk, które przeprowadzono w Grenoble[1]. W zawodach olimpijskich w 1972 roku wzięło udział 1008 sportowców (802 mężczyzn i 206 kobiet) z 35 państw[2]. Dla dwóch narodowych reprezentacji – Filipin i Republiki Chińskiej – start w Sapporo był pierwszym w historii występem w zimowych igrzyskach olimpijskich[3].
Medalistami olimpijskimi zostali zawodnicy i zawodniczki z siedemnastu państw. Największy dorobek, zarówno pod względem złotych medali, jak i wszystkich medali łącznie, uzyskali reprezentanci Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, którzy szesnastokrotnie wywalczyli medal w Sapporo, w tym ośmiokrotnie był to medal złoty[2]. Dla ZSRR były to najlepsze zimowe igrzyska od 1964 roku[4]. Pierwszy w historii medal zimowych igrzysk olimpijskich dla Hiszpanii zdobył narciarz alpejski Francisco Fernández Ochoa, który zwyciężył w slalomie mężczyzn[5]. Pierwsze złote medale zimowych igrzysk dla swoich państw zdobyli również skoczkowie narciarscy – Yukio Kasaya dla Japonii[6] i Wojciech Fortuna dla Polski[7]. Medal Fortuny był jednocześnie pierwszym od 1960 roku medalem zimowych igrzysk zdobytym przez reprezentanta Polski[8]. Pod względem liczby medali start w Sapporo był najlepszym w historii zimowych występów również dla reprezentacji NRD, RFN, Holandii i Szwajcarii. Reprezentacje NRD i RFN po raz drugi nie startowały we wspólnych barwach, a ich występy w 1972 roku były lepsze od osiągnięć sprzed czterech lat[9][10]. Dla Szwajcarów i Holendrów był to najlepszy zimowy start, a także najlepszy od Letnich Igrzysk Olimpijskich 1948 start olimpijski, biorąc pod uwagę i letnie, i zimowe igrzyska[11][12]. Dla Stanów Zjednoczonych dorobek medalowy w Sapporo był najlepszym zimowym startem od 1960 roku, kiedy to Amerykanie wywalczyli o dwa srebrne medale więcej[13].
Dla reprezentantów Finlandii osiągnięcia medalowe w Sapporo były najsłabszymi w ich dotychczasowych startach olimpijskich – był to pierwszy start tej reprezentacji zarówno w letnich, jak i zimowych igrzyskach olimpijskich, podczas których nie zdobyli oni ani jednego złotego medalu[14]. Najsłabsze zimowe starty olimpijskie od 1936 roku uzyskały reprezentacje Austrii[15] i Kanady. Dla Kanadyjczyków był to jednocześnie pierwszy od 1956 start w zimowych igrzyskach bez złotego medalu[16]. Po raz pierwszy od zimowych igrzysk w 1952 roku reprezentanci Szwecji nie zdobyli dwóch złotych medali olimpijskich[17]. Najsłabszy występ od 1956 roku miały reprezentacje Norwegii i Francji[18][19]. Mimo to, biegacz narciarski Pål Tyldum został pierwszym od 1952 roku Norwegiem, który podczas jednych igrzysk trzykrotnie stanął na podium olimpijskim[20]. Spośród państw, które zdobyły medale na poprzednich zimowych igrzyskach olimpijskich, w Sapporo ani razu nie stanęli na podium olimpijskim reprezentanci Rumunii[3].
Łącznie 24 zawodnicy i zawodniczki z dziesięciu państw przynajmniej dwukrotnie stanęli na podium olimpijskim w Sapporo. Sześcioro spośród nich zdobyło po trzy medale olimpijskie. Najbardziej utytułowanymi sportowcami, z dorobkiem trzech złotych medali, zostali radziecka biegaczka Galina Kułakowa oraz holenderski panczenista Ard Schenk. Kolejne miejsca w klasyfikacji multimedalistów zajęli biegacz Wiaczesław Wiedienin (2 złote, 1 brązowy), alpejka Marie-Theres Nadig (2 złote) i Pål Tyldum (1 złoty i 2 srebrne). Po trzy medale zdobyły również Marjatta Kajosmaa i Atje Keulen-Deelstra, jednak ani razu nie stanęły na najwyższym stopniu podium[2].
Klasyfikacja państw
[edytuj | edytuj kod]Poniższa tabela przedstawia klasyfikację medalową państw, które zdobyły medale na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1972 w Sapporo, sporządzoną na podstawie oficjalnych raportów Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego. Klasyfikacja posortowana jest najpierw według liczby osiągniętych medali złotych, następnie srebrnych, a na końcu brązowych. W przypadku, gdy dwa kraje zdobyły tę samą liczbę medali wszystkich kolorów, o kolejności zdecydował porządek alfabetyczny.
Miejsce | Państwo | Złoto | Srebro | Brąz | Razem |
---|---|---|---|---|---|
1. | ZSRR | 8 | 5 | 3 | 16 |
2. | NRD | 4 | 3 | 7 | 14 |
3. | Szwajcaria | 4 | 3 | 3 | 10 |
4. | Holandia | 4 | 3 | 2 | 9 |
5. | USA | 3 | 2 | 3 | 8 |
6. | RFN | 3 | 1 | 1 | 5 |
7. | Norwegia | 2 | 5 | 5 | 12 |
8. | Włochy | 2 | 2 | 1 | 5 |
9. | Austria | 1 | 2 | 2 | 5 |
10. | Szwecja | 1 | 1 | 2 | 4 |
11. | Japonia | 1 | 1 | 1 | 3 |
12. | Czechosłowacja | 1 | – | 2 | 3 |
13. | Hiszpania | 1 | – | – | 1 |
13. | Polska | 1 | – | – | 1 |
15. | Finlandia | – | 4 | 1 | 5 |
16. | Francja | – | 1 | 2 | 3 |
17. | Kanada | – | 1 | – | 1 |
Razem | 36 | 34 | 35 | 105 |
Klasyfikacje według dyscyplin
[edytuj | edytuj kod]Biathlon
[edytuj | edytuj kod]Podczas igrzysk w Sapporo przeprowadzono dwie konkurencje biathlonowe – bieg na 20 km i bieg sztafetowy 4 × 7,5 km. W rywalizacji brali udział wyłącznie mężczyźni[21]. Biathlonowe konkurencje nie zmieniły się w porównaniu do poprzednich zimowych igrzysk, które odbyły się w Grenoble[22].
Medale zdobyli biathloniści z pięciu krajów – Norwegii, ZSRR, NRD, Finlandii i Szwecji. Jedynym zawodnikiem, który zdobył więcej niż jeden medal, był Hansjörg Knauthe z NRD, który został wicemistrzem olimpijskim w biegu indywidualnym i brązowym medalistą w sztafecie[21].
Miejsce | Państwo | Złoto | Srebro | Brąz | Razem |
---|---|---|---|---|---|
1. | Norwegia | 1 | – | – | 1 |
1. | ZSRR | 1 | – | – | 1 |
3. | NRD | – | 1 | 1 | 2 |
4. | Finlandia | – | 1 | – | 1 |
5. | Szwecja | – | – | 1 | 1 |
Razem | 2 | 2 | 2 | 6 |
Biegi narciarskie
[edytuj | edytuj kod]Tak samo jak podczas igrzysk w 1968 roku, w Sapporo rozegrano siedem konkurencji biegowych – cztery razy rywalizowali mężczyźni, a trzy razy kobiety. Konkurencje nie uległy zmianie pod względem dystansu i techniki biegu. Ośmioro zawodników przynajmniej dwukrotnie stanęło na podium olimpijskim w Sapporo – pięciu mężczyzn i trzy kobiety[23][24].
Najbardziej utytułowaną zawodniczką została Galina Kułakowa, która zdobyła trzy złote medale. Wśród kobiet drugie miejsce w zestawieniu medalistek zajęła Alewtina Olunina z dorobkiem złotego i srebrnego medalu. Trzy medale (dwa srebrne i jeden brązowy) wywalczyła Marjatta Kajosmaa[24].
Wśród mężczyzn najlepsze wyniki uzyskał Wiaczesław Wiedienin, zdobywając dwa złote i jeden brązowy medal. W klasyfikacji multimedalistów drugie miejsce wśród mężczyzn zajął Pål Tyldum (jeden złoty i dwa srebrne), a trzecie – Fiodor Simaszow (jeden złoty i jeden srebrny). Ponadto po dwa srebrne i dwa brązowe medale zdobyli Johannes Harviken i Ivar Formo[24].
Medale przyznano reprezentantom sześciu państw – ZSRR, Norwegii, Szwecji, Finlandii, Czechosłowacji i Szwajcarii. Najwięcej medali zdobyli biegacze i biegaczki ze Związku Radzieckiego – 8 – 5 złotych, 2 srebrne i 1 brązowy[24].
Miejsce | Państwo | Złoto | Srebro | Brąz | Razem |
---|---|---|---|---|---|
1. | ZSRR | 5 | 2 | 1 | 8 |
2. | Norwegia | 1 | 3 | 3 | 7 |
3. | Szwecja | 1 | – | – | 1 |
4. | Finlandia | – | 2 | 1 | 3 |
5. | Czechosłowacja | – | – | 1 | 1 |
5. | Szwajcaria | – | – | 1 | 1 |
Razem | 7 | 7 | 7 | 21 |
Bobsleje
[edytuj | edytuj kod]W 1972 roku, podobnie jak cztery lata wcześniej[25], w ramach igrzysk olimpijskich przeprowadzono dwie konkurencje bobslejowe – dwójki i czwórki mężczyzn[26].
Rywalizację zdominowali reprezentanci Republiki Federalnej Niemiec, którzy zdobyli trzy medale, po jednym z każdego koloru. Dwa medale (złoty i brązowy) zdobyli Szwajcarzy, a jeden srebrny medal wywalczyli Włosi. Czterech zawodników zdobyło po jednym złotym i jednym brązowym medalu. Byli to reprezentanci RFN – Wolfgang Zimmerer i Peter Utzschneider oraz Szwajcarii – Jean Wicki i Eduard Hubacher. Pozostali zawodnicy zdobyli po jednym medalu[26].
Miejsce | Państwo | Złoto | Srebro | Brąz | Razem |
---|---|---|---|---|---|
1. | RFN | 1 | 1 | 1 | 3 |
2. | Szwajcaria | 1 | – | 1 | 2 |
3. | Włochy | – | 1 | – | 1 |
Razem | 2 | 2 | 2 | 6 |
Hokej na lodzie
[edytuj | edytuj kod]Podczas igrzysk w Sapporo turniej hokejowy rozegrano tylko wśród mężczyzn, tak samo jak na igrzyskach w Grenoble[27]. Złoty medal olimpijski zdobyli obrońcy tytułu mistrzowskiego – reprezentanci Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, srebro wywalczyli hokeiści ze Stanów Zjednoczonych, a brąz przyznano reprezentacji Czechosłowacji[28]. Kanadyjczycy, brązowi medaliści z Grenoble, nie wystawili reprezentacji hokejowej na igrzyskach w Sapporo[29].
Miejsce | Państwo | Złoto | Srebro | Brąz | Razem |
---|---|---|---|---|---|
1. | ZSRR | 1 | – | – | 1 |
2. | USA | – | 1 | – | 1 |
3. | Czechosłowacja | – | – | 1 | 1 |
Razem | 1 | 1 | 1 | 3 |
Kombinacja norweska
[edytuj | edytuj kod]Niezmiennie od poprzednich igrzysk, w 1972 roku rozegrano jedną konkurencję w kombinacji norweskiej, tj. konkurs indywidualny mężczyzn składający się z trzech serii skoków, spośród których wybierane były dwa najlepsze oraz z biegu na 15 kilometrów[30][31]. Medale zdobyli reprezentanci dwóch państw – Niemieckiej Republiki Demokratycznej i Finlandii. Złoto i brąz przyznano reprezentantom NRD – Ulrichowi Wehlingowi i Karlowi-Heinzowi Luckowi, a srebro zdobył Fin Rauno Miettinen. Obrońca tytułu mistrza olimpijskiego – Franz Keller – w Sapporo zajął 33. miejsce, a mistrz świata z 1970 roku – Ladislav Rygl[32] – 26. miejsce wśród 39 sklasyfikowanych zawodników[33].
Miejsce | Państwo | Złoto | Srebro | Brąz | Razem |
---|---|---|---|---|---|
1. | NRD | 1 | – | 1 | 2 |
2. | Finlandia | – | 1 | – | 1 |
Razem | 1 | 1 | 1 | 3 |
Łyżwiarstwo figurowe
[edytuj | edytuj kod]W Sapporo rozegrano trzy konkurencje w łyżwiarstwie figurowym – zawody solistów, solistek i par sportowych. Konkurencje nie uległy zmianie względem poprzednich igrzysk[34]. Medale przyznano łącznie 12 łyżwiarzom i łyżwiarkom, spośród których żaden nie stanął więcej niż raz na podium olimpijskim w 1972 roku. Wśród medalistów znaleźli się reprezentanci siedmiu państw – jedyną reprezentacją, która zdobyła więcej niż jeden medal, był ZSRR z dorobkiem jednego złotego i dwóch srebrnych medali[35].
Miejsce | Państwo | Złoto | Srebro | Brąz | Razem |
---|---|---|---|---|---|
1. | ZSRR | 1 | 2 | – | 3 |
2. | Austria | 1 | – | – | 1 |
2. | Czechosłowacja | 1 | – | – | 1 |
4. | Kanada | – | 1 | – | 1 |
5. | Francja | – | – | 1 | 1 |
5. | NRD | – | – | 1 | 1 |
5. | USA | – | – | 1 | 1 |
Razem | 3 | 3 | 3 | 9 |
Łyżwiarstwo szybkie
[edytuj | edytuj kod]Rywalizacja olimpijska panczenistów w Sapporo składała się z ośmiu konkurencji – czterech wśród mężczyzn i czterech wśród kobiet. Konkurencje pozostały niezmienne od poprzednich igrzysk[36].
Wśród mężczyzn najbardziej utytułowanym zawodnikiem igrzysk został Ard Schenk z dorobkiem trzech złotych medali. Został tym samym czwartym panczenistą w historii, który zdobył trzy złote medale podczas jednych igrzysk olimpijskich. Poza Schenkiem więcej niż jeden medal zdobyli Norwegowie: Roar Grønvold (dwa srebrne) i Sten Stensen (dwa brązowe). W klasyfikacji państw wśród mężczyzn najlepsi zostali Holendrzy z dorobkiem czterech medali (poza trzema medalami Schenka srebro zdobył jeszcze Kees Verkerk)[37].
Wśród kobiet cztery zawodniczki zdobyły więcej niż jeden medal. Najbardziej utytułowanymi zawodniczkami zostały Dianne Holum i Stien Baas-Kaiser, które zdobyły po jednym złotym i jednym srebrnym medalu. Ponadto złoto i brąz zdobyła Anne Henning, a medal srebrny i dwa brązowe – Atje Keulen-Deelstra. Na podium olimpijskim stanęły reprezentantki czterech państw. Najwięcej, pięć medali, zdobyły Holenderki (jeden złoty, dwa srebrne i dwa brązowe), natomiast pod względem liczby złotych medali pierwsze miejsce w klasyfikacji zajęły Amerykanki (dwa złote, jeden srebrny i jeden brązowy)[37].
Łącznie medale przyznano panczenistom i panczenistkom z sześciu państw – Stanów Zjednoczonych, ZSRR, RFN, Holandii, Szwecji i Norwegii. Najwięcej – dziewięć – medali zdobyli reprezentanci Holandii, którzy osiągnęli cztery złote, trzy srebrne i dwa brązowe medale[37].
Miejsce | Państwo | Złoto | Srebro | Brąz | Razem |
---|---|---|---|---|---|
1. | Holandia | 4 | 3 | 2 | 9 |
2. | USA | 2 | 1 | 1 | 4 |
3. | RFN | 2 | – | – | 2 |
4. | Norwegia | – | 2 | 2 | 4 |
5. | ZSRR | – | 1 | 2 | 3 |
6. | Szwecja | – | 1 | 1 | 2 |
Razem | 8 | 8 | 8 | 24 |
Narciarstwo alpejskie
[edytuj | edytuj kod]Na rywalizację narciarzy alpejskich w Sapporo składało się sześć konkurencji, tak jak podczas poprzednich zimowych igrzysk olimpijskich[38]. Zarówno kobiety, jak i mężczyźni startowali w zjeździe, slalomie gigancie i slalomie.
Wśród mężczyzn najbardziej utytułowanym zawodnikiem został Gustav Thöni, który zdobył złoty i srebrny medal, jako jedyny alpejczyk dwukrotnie stanął na podium na tych igrzyskach[39]. W slalomie złoty medal wywalczył Francisco Fernández Ochoa i został pierwszym w historii reprezentantem Hiszpanii, który zdobył medal zimowych igrzysk olimpijskich[5]. Łącznie najwięcej medali zdobyli Szwajcarzy – jeden złoty, dwa srebrne i jeden brązowy[39]. Wśród kobiet dwa tytuły mistrzyni olimpijskiej w zjeździe i slalomie gigancie zdobyła Marie-Theres Nadig. W obu konkurencjach tuż za nią uplasowała się Annemarie Moser-Pröll[39].
Medale w narciarstwie alpejskim zdobyli reprezentanci sześciu państw – Szwajcarii, Austrii, Włoch, Hiszpanii, Francji i Stanów Zjednoczonych. Najwięcej – sześć – uzyskali Szwajcarzy – trzy złote, dwa srebrne i jeden brązowy[39].
Miejsce | Państwo | Złoto | Srebro | Brąz | Razem |
---|---|---|---|---|---|
1. | Szwajcaria | 3 | 2 | 1 | 6 |
2. | Włochy | 1 | 1 | 1 | 3 |
3. | USA | 1 | – | 1 | 2 |
4. | Hiszpania | 1 | – | – | 1 |
5. | Austria | – | 2 | 2 | 4 |
6. | Francja | – | 1 | 1 | 2 |
Razem | 6 | 6 | 6 | 18 |
Saneczkarstwo
[edytuj | edytuj kod]Podczas Zimowych Igrzysk Olimpijskich 1972, tak jak cztery lata wcześniej, przeprowadzono trzy konkurencje w saneczkarstwie – jedynki i dwójki mężczyzn oraz jedynki kobiet[40].
Zawody zdominowali reprezentanci Niemieckiej Republiki Demokratycznej. Zajęli oni wszystkie pozycje medalowe w jedynkach mężczyzn i kobiet, a w dwójkach mężczyzn zdobyli złoty i brązowy medal. W dwójkach złote medale przyznano dwóm reprezentacjom – ex aequo NRD i Włochom. Jedynym zawodnikiem, który wywalczył więcej niż jeden medal, został Wolfram Fiedler – dwukrotnie zdobył on brąz[41].
Miejsce | Państwo | Złoto | Srebro | Brąz | Razem |
---|---|---|---|---|---|
1. | NRD | 3 | 2 | 3 | 8 |
2. | Włochy | 1 | – | – | 1 |
Razem | 4 | 2 | 3 | 9 |
Skoki narciarskie
[edytuj | edytuj kod]Na rywalizację skoczków narciarskich w Sapporo składały się dwa indywidualne konkursy – na skoczni dużej i normalnej. Kalendarz imprez nie uległ zmianie w porównaniu do igrzysk w Grenoble[42][43].
Konkurs na normalnej skoczni zdominowali reprezentanci Japonii, którzy zdobyli wszystkie medale[44]. Jednocześnie Yukio Kasaya został pierwszym w historii zdobywcą złotego medalu zimowych igrzysk olimpijskich dla swojego kraju[6]. W konkursie na skoczni dużej pierwszy złoty medal zimowych igrzysk dla Polski zdobył Wojciech Fortuna[7], który o 0,1 punktu wyprzedził Waltera Steinera. Brązowy medal uzyskał reprezentant NRD – Rainer Schmidt[45]. Podwójny mistrz świata z 1970 roku z Wysokich Tatr – Garij Napałkow[46] – w Sapporo zajął 7. i 6. miejsce, natomiast obrońca tytułu mistrza olimpijskiego z normalnej skoczni w Grenoble – Jiří Raška – został sklasyfikowany na 5. i 10. miejscu. W zawodach nie uczestniczył obrońca tytułu ze skoczni dużej – Władimir Biełousow[43].
Miejsce | Państwo | Złoto | Srebro | Brąz | Razem |
---|---|---|---|---|---|
1. | Japonia | 1 | 1 | 1 | 3 |
2. | Polska | 1 | – | – | 1 |
3. | Szwajcaria | – | 1 | – | 1 |
4. | NRD | – | – | 1 | 1 |
Razem | 2 | 2 | 2 | 6 |
Multimedaliści
[edytuj | edytuj kod]Piętnaścioro sportowców zdobyło w Sapporo więcej niż jeden medal, w tym przynajmniej jeden złoty. Najwięcej – czworo – multimedalistów startowało w barwach Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Pięcioro z multimedalistów stawało na podium olimpijskim w konkurencjach biegowych, czworo w łyżwiarstwie szybkim i bobslejach, natomiast dwoje w narciarstwie alpejskim.
Biegaczka Galina Kułakowa oraz panczenista Ard Schenk zdobyli po trzy złote medale olimpijskie. Trzykrotnie na podium olimpijskim stanęli również biegacze: Wiaczesław Wiedienin, zdobywając dwa złote i brązowy medal oraz Pål Tyldum z dorobkiem złotego i dwóch srebrnych medali.
Poniższa tabela przedstawia indywidualne zestawienie multimedalistów Zimowych Igrzysk Olimpijskich 1972, czyli zawodników i zawodniczek, którzy zdobyli więcej niż jeden medal olimpijski na tych igrzyskach, w tym przynajmniej jeden złoty.
Miejsce | Zawodnik | Państwo | Dyscyplina | Złoto | Srebro | Brąz | Razem |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1. | Galina Kułakowa | ZSRR | biegi narciarskie | 3 | – | – | 3 |
1. | Ard Schenk | Holandia | łyżwiarstwo szybkie | 3 | – | – | 3 |
3. | Wiaczesław Wiedienin | ZSRR | biegi narciarskie | 2 | – | 1 | 3 |
4. | Marie-Theres Nadig | Szwajcaria | narciarstwo alpejskie | 2 | – | – | 2 |
5. | Pål Tyldum | Norwegia | biegi narciarskie | 1 | 2 | – | 3 |
6. | Stien Baas-Kaiser | Holandia | łyżwiarstwo szybkie | 1 | 1 | – | 2 |
6. | Dianne Holum | USA | łyżwiarstwo szybkie | 1 | 1 | – | 2 |
6. | Alewtina Olunina | ZSRR | biegi narciarskie | 1 | 1 | – | 2 |
6. | Fiodor Simaszow | ZSRR | biegi narciarskie | 1 | 1 | – | 2 |
6. | Gustav Thöni | Włochy | narciarstwo alpejskie | 1 | 1 | – | 2 |
11. | Anne Henning | USA | łyżwiarstwo szybkie | 1 | – | 1 | 2 |
11. | Eduard Hubacher | Szwajcaria | bobsleje | 1 | – | 1 | 2 |
11. | Peter Utzschneider | RFN | bobsleje | 1 | – | 1 | 2 |
11. | Jean Wicki | Szwajcaria | bobsleje | 1 | – | 1 | 2 |
11. | Wolfgang Zimmerer | RFN | bobsleje | 1 | – | 1 | 2 |
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Sapporo 1972 Winter Olympics. olympic.org. [dostęp 2016-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-08-13)]. (ang.).
- ↑ a b c 1972 Sapporo Winter Games. sports-reference.com. [dostęp 2016-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-17)]. (ang.).
- ↑ a b Olympic Countries. sports-reference.com. [dostęp 2016-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-25)]. (ang.).
- ↑ Soviet Union. sports-reference.com. [dostęp 2016-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-17)]. (ang.).
- ↑ a b Juan José Fernández: Oro olímpico con capa y sombrero. elpais.com, 7 listopada 2006. [dostęp 2016-03-20]. (hiszp.).
- ↑ a b Participation at the Olympic Games. joc.or.jp. [dostęp 2016-03-20]. (ang.).
- ↑ a b Wojciech Szatkowski: Wojciech Fortuna – szczęście na Okurayamie…. z-ne.pl. s. 2. [dostęp 2016-03-20].
- ↑ Poland. sports-reference.com. [dostęp 2016-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-07-31)]. (ang.).
- ↑ East Germany. sports-reference.com. [dostęp 2016-03-20]. (ang.).
- ↑ West Germany. sports-reference.com. [dostęp 2016-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-17)]. (ang.).
- ↑ Switzerland. sports-reference.com. [dostęp 2016-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-09)]. (ang.).
- ↑ Netherlands. sports-reference.com. [dostęp 2016-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-07-28)]. (ang.).
- ↑ United States. sports-reference.com. [dostęp 2016-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-17)]. (ang.).
- ↑ Finland. sports-reference.com. [dostęp 2016-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-08-17)]. (ang.).
- ↑ Austria. sports-reference.com. [dostęp 2016-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-12-05)]. (ang.).
- ↑ Canada. sports-reference.com. [dostęp 2016-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-07-31)]. (ang.).
- ↑ Sweden. sports-reference.com. [dostęp 2016-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-09-16)]. (ang.).
- ↑ Norway. sports-reference.com. [dostęp 2016-03-20]. (ang.).
- ↑ France. sports-reference.com. [dostęp 2016-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-07-31)]. (ang.).
- ↑ Harald Solvik: Pål Bjarne Tyldum. skilauget.com, 5 października 2010. [dostęp 2016-03-20]. (norw.).
- ↑ a b Biathlon at the 1972 Sapporo Winter Games. sports-reference.com. [dostęp 2016-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-23)]. (ang.).
- ↑ Biathlon at the 1968 Grenoble Winter Games. sports-reference.com. [dostęp 2016-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-23)]. (ang.).
- ↑ Cross Country Skiing at the 1968 Grenoble Winter Games. sports-reference.com. [dostęp 2016-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-11-11)]. (ang.).
- ↑ a b c d Cross Country Skiing at the 1972 Sapporo Winter Games. sports-reference.com. [dostęp 2016-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-23)]. (ang.).
- ↑ Bobsleigh Skiing at the 1968 Grenoble Winter Games. sports-reference.com. [dostęp 2016-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-10-26)]. (ang.).
- ↑ a b Bobsleigh Skiing at the 1972 Sapporo Winter Games. sports-reference.com. [dostęp 2016-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-23)]. (ang.).
- ↑ Ice Hockey at the 1968 Grenoble Winter Games. sports-reference.com. [dostęp 2016-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-06)]. (ang.).
- ↑ Ice Hockey at the 1972 Sapporo Winter Games. sports-reference.com. [dostęp 2016-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-19)]. (ang.).
- ↑ Ice Hockey at the 1972 Sapporo Winter Games: Men’s Ice Hockey. sports-reference.com. [dostęp 2016-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-17)]. (ang.).
- ↑ Nordic Combined at the 1968 Grenoble Winter Games. sports-reference.com. [dostęp 2016-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-10)]. (ang.).
- ↑ Nordic Combined at the 1972 Sapporo Winter Games. sports-reference.com. [dostęp 2016-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-04)]. (ang.).
- ↑ World Ski Championships – Men’s Individual K90/15.0 Km, Vysoke Tatra (TCH) 14.02.1970. fis-ski.com. [dostęp 2016-03-20]. (ang.).
- ↑ Nordic Combined at the 1972 Sapporo Winter Games: Men’s Individual. sports-reference.com. [dostęp 2016-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-01)]. (ang.).
- ↑ Figure Skating at the 1968 Grenoble Winter Games. sports-reference.com. [dostęp 2016-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-27)]. (ang.).
- ↑ Figure Skating at the 1972 Sapporo Winter Games. sports-reference.com. [dostęp 2016-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-27)]. (ang.).
- ↑ Speed Skating at the 1968 Grenoble Winter Games. sports-reference.com. [dostęp 2016-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-25)]. (ang.).
- ↑ a b c Speed Skating at the 1972 Sapporo Winter Games. sports-reference.com. [dostęp 2016-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-07-31)]. (ang.).
- ↑ Alpine Skiing at the 1968 Grenoble Winter Games. sports-reference.com. [dostęp 2016-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-15)]. (ang.).
- ↑ a b c d Alpine Skiing at the 1972 Sapporo Winter Games. sports-reference.com. [dostęp 2016-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-11)]. (ang.).
- ↑ Luge at the 1968 Grenoble Winter Games. sports-reference.com. [dostęp 2016-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-17)]. (ang.).
- ↑ Luge at the 1972 Sapporo Winter Games. sports-reference.com. [dostęp 2016-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-15)]. (ang.).
- ↑ Ski Jumping at the 1968 Grenoble Winter Games. sports-reference.com. [dostęp 2016-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-02)]. (ang.).
- ↑ a b Ski Jumping at the 1972 Sapporo Winter Games. sports-reference.com. [dostęp 2016-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-08)]. (ang.).
- ↑ Zimowe Igrzyska Olimpijskie 1972: 06.02.1972 – Sapporo (Japonia) K-86. skokinarciarskie.pl. [dostęp 2016-03-20].
- ↑ Zimowe Igrzyska Olimpijskie 1972: 11.02.1972 – Sapporo (Japonia) K-110. skokinarciarskie.pl. [dostęp 2016-03-20].
- ↑ Mistrzostwa Świata 1970. skokinarciarskie.pl. [dostęp 2016-03-20].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Wyniki i statystyki Zimowych Igrzysk Olimpijskich 1972 w Sapporo. sports-reference.com. [dostęp 2016-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-17)]. (ang.).
- Oficjalny raport z Zimowych Igrzysk Olimpijskich 1972 w Sapporo. la84.org. [dostęp 2016-03-20]. (ang.).