Horatio Hornblower

Horatio Hornblower, wicehrabia (ang. viscount) Hornblower of Smallbridge – fikcyjna postać oficera Royal Navy z okresu wojen napoleońskich, bohatera cyklu powieściowego autorstwa C.S. Forestera oraz jego ekranizacji.

Rozległy cykl powieści przedstawia zawodową karierę Horatio Hornblowera, począwszy od młodego midszypmena, poprzez kolejne stopnie oficerskie, a kończąc na godności admirała z tytułem lordowskim, kawalera Orderu Łaźni.

Powieści i opowiadania o Hornblowerze autor tworzył przez niemal 30 lat (z przerwami), w innej kolejności niż chronologia opisywanych wydarzeń. Jako pierwszy powstał Szczęśliwy powrót, który zgodnie z chronologią stanowi szóstą powieść cyklu, pierwsza zaś chronologicznie – Pan midszypmen Hornblower, powstała dopiero kilkanaście lat później. W trakcie pisania ostatniej powieści (Hornblower i kryzys) autor zmarł.

Postać

Doskonały żeglarz (mimo to cierpiący na chorobę morską), nawigator oraz matematyk. Znakomity gracz w wista, który dla zdobycia pieniędzy na utrzymanie grywał w karty w czasie, gdy obowiązywał pokój w Amiens. Całkowicie pozbawiony słuchu muzycznego (aluzja do nazwiska), lecz obdarzony sporą zdolnością do nauki języków obcych (francuski i hiszpański). Nadzwyczaj inteligentny, a zarazem rzutki, odważny, pełen inicjatywy. Jednocześnie stosunkowo nieśmiały, pełen wątpliwości i kompleksów (zdarzało mu się wątpić we własną odwagę fizyczną i umiejętności).

Pod względem pochodzenia wywodził się z klasy średniej; jego ojciec był wiejskim lekarzem, a w rodzinie brak było tradycji służby w marynarce wojennej. Z uwagi na pochodzenie i brak wpływowych powiązań rodzinnych długo musiał sobie radzić bez nagminnej wtedy protekcji. Zmianę częściowo przyniosło dopiero drugie małżeństwo z lady Barbarą (fikcyjna siostra Arthura Wellesleya, późniejszego księcia Wellington).

Powieściowy życiorys

• Pan midszypmen Hornblower 1974 (Mr Midshipman Hornblower 1950)

Młody Hornblower otrzymuje pierwszy przydział – na okręt liniowy „Justynian”. Po pojedynku ze starszym kolegą zostaje przeniesiony na fregatę „HMS „Indefatigable” (1794)”, dowodzoną przez kapitana Pellewa (postać autentyczna, był jednym z najbardziej znanych dowódców fregat podczas wojen napoleońskich). Hornblower zyskał tym samym szansę poznania wojennego marynarskiego rzemiosła od znakomitego nauczyciela. Ma też szansę dowodzenia pierwszymi niewielkimi jednostkami i przystępuje do egzaminu na porucznika.

• Hornblower i wdowa McCool (w tłum. polskim opowiadanie zawarte w zbiorze Hornblower i kryzys. Vademecum hornblowerowskie)

Hornblower staje w obliczu sądu wojennego z powodu irlandzkiego dezertera oraz zawartości tajemniczego kuferka.

• Porucznik Hornblower 1975 (Lieutenant Hornblower 1952)

Hornblower znajduje się w Indiach Zachodnich na pokładzie liniowca „Renown”, wypełniającego tajną, samodzielną misję w posiadłościach hiszpańskich. Postawiony w nieoczekiwanych sytuacjach, odnosi pierwsze przywódcze sukcesy; nawiązuje też znajomość ze swym późniejszym przyjacielem – porucznikiem Bushem. W powieści poruszono dylematy związane z władzą, jaką dysponuje „pierwszy po Bogu” – kapitan okrętu, w tym wypadku (dowódca „Renown”) zdradzający objawy choroby psychicznej.

• Hornblower i jego okręt „Hotspur” 1977 (Hornblower and the „Hotspur” 1962)

Hornblower żeni się ze swoją pierwszą żoną – Marią i dostaje pierwsze istotne dowództwo na stanowisku dowódcy slupa „Hotspur”. W dzień po ślubie wypływa w morze i spędza niemal dwa lata w służbie Floty Kanału dokonującej blokady Brestu.

• Hornblower i kryzys 1985 (Hornblower and the Crisis 1966) – powieść nieukończona

Zamiast obiecanego awansu na kapitana, Horatio zmuszony jest odbyć misję szpiegowską w Hiszpanii, która może odmienić losy wojny.

• Hornblower i jego okręt „Atropos” 1978 (Hornblower and the „Atropos” 1953)

Po udziale w ceremonialnym pogrzebie Nelsona Hornblower otrzymuje dowództwo korwety „Atropos”. Po epizodach u brzegów Anglii (zdobycie „Vengeance” i odbicie „Amelii Jane”), płynie ku Turcji do zatoki Marmaris z zadaniem odzyskania skarbu z wraku „Speedwella”. Później zdobywa hiszpańską fregatę „Castilla”, w końcu jednak jego okręt zostaje przekazany sojusznikowi Wielkiej Brytanii królowi Sycylii na jego żądanie, a Hornblower ma obiecane dowództwo fregaty.

• Szczęśliwy powrót 1970 (The Happy Return 1937)

Chronologicznie to pierwsza powieść Forestera z cyklu o Hornblowerze. Jego fregata „Lydia” zostaje wysłana przez Admiralicję z tajną misją do Ameryki Środkowej, gdzie ma być wsparciem dla antyhiszpańskiego powstania buntowników pod wodzą okrutnego i szalonego El Supremo. Wypełniając rozkazy Hornblower musi udzielić pomocy autokratycznemu psychopacie, nie wiedząc, że w Europie zawarto już pokój między Wielką Brytanią i Hiszpanią. Na tle burzliwych wydarzeń dochodzi do przypadkowego spotkania Hornblowera z przyszłą żoną – lady Barbarą Wellesley.

• Okręt liniowy 1971 (A Ship of the Line 1938)

Hornblower i jego liniowiec „Sutherland” uczestniczą w działaniach marynarki brytyjskiej na Morzu Śródziemnym.

• Z podniesioną banderą 1972 (Flying Colours 1938)

Po śmiałych działaniach u wybrzeży Hiszpanii i przegranym boju „Sutherlanda” pod Rosas Hornblower staje się jeńcem Francuzów. Dokonuje brawurowej ucieczki wzdłuż Loary przy pomocy hrabiego de Graçay i jego pięknej synowej. Ostatecznie udaje mu się uprowadzić odzyskany kuter „Witch of Endor” i dotrzeć do Anglii, gdzie zostaje odznaczony Orderem Łaźni i nagrodzony tytułem pułkownika piechoty morskiej.

• Komodor 1979 (The Commodore 1945)

Hornblower jako komodor wydzielonej eskadry na Bałtyku niszczy okręt korsarski „Blanchefleur” i bierze udział w obronie Rygi przed lądowym atakiem wojsk francuskiego marszałka Macdonalda.

• Lord Hornblower 1980 (Lord Hornblower 1946)

Wysłany pod Hawr dla stłumienia buntu na brytyjskim okręcie, opanowuje ten port i wykonuje następnie różne działania na terytorium przejściowo odzyskanej dla Burbonów Francji. W ich trakcie przeżywa tragiczną śmierć przyjaciela – kapitana Busha. Po nagłym powrocie Napoleona z Elby zmuszony jest uciekać i ukrywać się wraz z francuskimi przyjaciółmi. Schwytanego przez żołnierzy gen. Clausena i już skazanego na śmierć, ocala wiadomość o klęsce pod Waterloo.

• Ostrze i klinga (The Point and the Edge) (w tłum. polskim zawarte w zbiorze Hornblower i kryzys. Vademecum hornblowerowskie)
• Hornblower w Indiach Zachodnich 1982 (Hornblower in the West Indies 1958)

Hornblower jako kontradmirał uczestniczy w zwalczaniu piratów, handlu niewolnikami i staje wobec próby odbicia Napoleona z wygnania na Wyspie Świętej Heleny.

• Ostatnie spotkanie (w tłum. polskim w zbiorze Hornblower i kryzys. Vademecum hornblowerowskie)

Spotkanie Hornblowera w 1848 r. z człowiekiem podającym się za Napoleona Bonaparte (w rzeczywistości późniejszego cesarza Napoleon III), udającym się z Anglii na wybory do Paryża.

• Vademecum hornblowerowskie 1985 (The Hornblower Companion 1964)

Opis wszystkich map wraz z krótkimi komentarzami historyczno-geograficznymi, zawierającymi osobiste wspomnienia autora.

Horatio Hornblower jego życie i czasy 1979 (The Life and Times of Horatio Hornblower 1970) – to swoista biografia Hornblowera autorstwa C.N. Parkinsona, profesora ekonomii i historii transportu morskiego Uniwersytetu Harvarda, znanego twórcy prawa Parkinsona.

Film

Na podstawie powieści Forestera powstał film Kapitan Hornblower (1951, reż. Raoul Walsh). Tytułowego bohatera zagrał Gregory Peck.

Powstała także seria zrealizowanych przez sieci ITV oraz A&E filmów telewizyjnych, w których tytułową rolę odtwarzał Ioan Gruffudd:

• Hornblower: Równe szanse (Hornblower: The Even Chance) 1998
• Hornblower: Egzamin na porucznika (Hornblower: The Examination for Lieutenant) 1998
• Hornblower: Księżna i diabeł (Hornblower: The Duchess and the Devil) 1999
• Hornblower: Żabojady i homary (Hornblower: The Frogs and the Lobsters) 1999
• Hornblower: Bunt (Hornblower: Mutiny) 2001
• Hornblower: Odwet (Hornblower: Retribution) 2001
• Hornblower: Lojalność (Hornblower: Loyalty) 2003
• Hornblower: Obowiązek (Hornblower: Duty) 2003

Zobacz też

• Richard Sharpe

Linki zewnętrzne

• Hornblower i inni. hornblower.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-14)].