Helen Duncan
Helen Duncan (1931) | |
| Pełne imię i nazwisko |
Victoria Helen Duncan |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie | |
| Narodowość | |
Helen Duncan, ur. jako Victoria Helen MacFarlane, znana również jako Hellish Nell (ur. 28 listopada 1897 w Callander, zm. 6 grudnia 1956 w Edynburgu) – szkocka medium, ostatnia osoba skazana na podstawie brytyjskiego prawa Witchcraft Act 1735, znana z wytwarzania ektoplazmy ze ściereczki do produkcji sera[1].
Biografia
[edytuj | edytuj kod]Victoria Helen MacFarlane była córką Archibalda McFarlane'a i Isabelli Rattray. W szkole wzbudzała niepokój wśród innych uczniów swoimi straszliwymi przepowiedniami i histerycznymi zachowaniami, ku cierpieniu matki (członkini kościoła prezbiteriańskiego). Po ukończeniu edukacji pracowała w Dundee Royal Infirmary, a w 1916 roku poślubiła Henry'ego Duncana, stolarza i rannego weterana wojennego, który wspierał jej rzekome nadprzyrodzone talenty. Miała sześcioro dzieci. Pracowała w niepełnym wymiarze godzin w fabryce wybielaczy[2].
Medium
[edytuj | edytuj kod]W 1926 roku Helen Duncan przeszła z uprawiania jasnowidztwa do praktykowania spotkań jako medium, oferując seanse, podczas których twierdziła, że przywołuje duchy niedawno zmarłych osób, emitując ektoplazmę z ust.
W 1928 roku fotograf Harvey Metcalfe uczestniczył w serii seansów w domu Duncan. Podczas seansu wykonał zdjęcia Duncan i jej rzekomych duchów „materializujących się”, w tym jej przewodniczki duchowej „Peggy”. Fotografie ujawniły „duchy”, którymi okazały się być np. lalki wykonane z masek z papier-mache i udrapowanych starych prześcieradeł[3].
W 1931 r. London Spiritualist Alliance (LSA) zbadało działania Duncan. Badanie kawałków „ektoplazmy” ujawniło, że zrobiono ją ze ściereczki używanej w serowarstwie, papieru zmieszanego z białkiem jajka i papieru toaletowego sklejonych razem. Jedną ze sztuczek Duncan było połknięcie i cofnięcie części owej ektoplazmy. Komisja w raporcie stwierdziła, że „materiał został połknięty przez panią Duncan jakiś czas przed posiedzeniem, a następnie wydalony przez nią do celów wystawowych”. Kolejne badania próbek prowadził Harry Price, który w 1926 r. założył instytut zajmujący się osobami działającymi jako media. W 1931 r., na opłaconym przez Price`a seansie, Helen Duncan odmówiła poddania się prześwietleniu promieniami rentgena: wpadła w histerię, uciekła na ulicę. W swoim raporcie Price zamieścił informacje o fałszywej ektoplazmie zrobionej z wyciętych z gazet twarzy i gumowych rękawiczek. Także była służąca Duncanów i sam mąż Helen przyznali się do wiedzy o oszustwach[4].
W kolejnych latach dochodziło do różnych demaskacji działań Duncan i obciążania jej karami finansowymi[4].
Zatonięcie pancernika HMS "Barham"
[edytuj | edytuj kod]W czasie II wojny światowej, w listopadzie 1941 r., Helen zorganizowała seans spirytystyczny w Portsmouth, podczas którego ogłosiła, że duch zmarłego żołnierza poinformował ją o zatonięciu pancernika HMS "Barham". To zwróciło uwagę dowódców armii, ponieważ informacja o niedawnej tragedii była trzymana w tajemnicy. Późniejsze śledztwo wykazało, że armia rozesłała powiadomienia do rodzin ofiar z nakazem zachowania milczenia, jednak w tak dużej grupie osób nie wszyscy zastosowali się do poleceń wojskowych: informacja dotarła i do Helen Duncan. W kolejnych miesiącach wyszły na jaw jej fałszerstwa, ujawniane przez zdegustowanych lub wnikliwych uczestników seansów[1][5].
Witchcraft Act 1735
[edytuj | edytuj kod]Helen Duncan początkowo została aresztowana na podstawie art. 4 Ustawy o włóczęgostwie z 1824 r. [Vagrancy Act 1824]. Władze uznały tę sprawę jednak za poważniejszą i ostatecznie przywołano sekcję 4 Witchcraft Act 1735 [Ustawa o czarach 1735], która dotyczyła oszukańczej działalności „duchowej”. Wraz z nią za spisek mający na celu naruszenie tego aktu przed sądem stanęli Ernest i Elizabeth Homer, którzy prowadzili ośrodek spirytystyczny w Portsmouth, oraz Frances Brown, która była agentką Duncan i chodziła z nią na seanse[3].
Postawiono siedem zarzutów: dwa dotyczące spisków zmierzających do naruszenia Ustawy o czarach, dwa polegające na pozyskiwaniu pieniędzy poprzez wyłudzenie i trzy dotyczące obrazy porządku publicznego. W 1944 Duncan została skazana na karę więzienia w wymiarze dziewięciu miesięcy, Brown na cztery miesiące. Usłyszawszy wyrok, Helen Duncan krzyknęła: Nic nie zrobiłam! Czy Bóg w ogóle istnieje?[6]
Po werdykcie Winston Churchill napisał notatkę do sekretarza spraw wewnętrznych Herberta Morrisona, narzekając na niewłaściwe wykorzystanie zasobów sądowych w związku z „przestarzałymi głupotami” tego oskarżenia[7][8].
Helen Duncan przyrzekła nie prowadzić już więcej działalności spirytystycznej po wyjściu na wolność, jednak w 1956 r. zorganizowała ponownie seans i została aresztowana[9].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Malcolm Gaskill, Hellish Nell : last of Britain's witches, London: Fourth Estate, 2001, ISBN 1-84115-109-2, OCLC 47148625 [dostęp 2020-03-30].
- ↑ Simon Fowler, Family skeletons : exploring the lives of our disreputable ancestors, Kew: The National Archives, 2005, ISBN 1-903365-54-6, OCLC 61129796 [dostęp 2020-03-30].
- ↑ a b Jenny Hazelgrove, Spiritualism and British society between the wars, Manchester, UK: Manchester University Press, 2000, ISBN 0-7190-5558-X, OCLC 43390510 [dostęp 2020-03-30].
- ↑ a b Renée Haynes, The Society for Psychical Research, 1882-1982 : a history, London: Macdonald, 1982, ISBN 0-356-07875-2, OCLC 9338048 [dostęp 2020-03-30].
- ↑ Graeme Donald, Loose cannons : 101 things they never told you about military history, Oxford: Osprey, 2009, ISBN 978-1-84603-377-3, OCLC 423599441 [dostęp 2020-03-30].
- ↑ The trial of Mrs. Duncan, 1945, OL: OL14046171M.
- ↑ Guardian Staff, Unhappy medium: the life and trial of 'hellish Nell' (I), „The Guardian”, 3 maja 2001, ISSN 0261-3077 [dostęp 2020-03-30] (ang.).
- ↑ Jan Bogdaniuk, Katie McCabe, Dziwna, smutna historia „ostatniej skazanej czarownicy” [online], Vice, 21 grudnia 2017 [dostęp 2020-03-30] (pol.).
- ↑ Histmag.org, Helen Duncan, ostatnia „wiedźma” Europy? Za czary ukarano ją w 1944 roku [online], Wprost, 13 września 2017 [dostęp 2020-03-30] (pol.).