Herb Lwowa
Herb Lwowa – herb miejski Lwowa; przedstawia w błękitnym polu mury miejskie z trzema złotymi basztami, bramę i stojącego w niej na trzech łapach lwa ruskiego (prawą przednią ma podniesioną).
W tzw. wielkiej wersji herbu tarcza herbowa podtrzymywana jest przez stylizowanego średniowiecznego woja i stojącego na tylnych łapach lwa w koronie. Obaj stoją na wstędze w barwach ukraińskich. Pod tarczą herbową umieszczone jest godło Ukrainy (Trójząb).
Wizerunek lwa w bramie, identyczny z herbowym, znajduje się także na fladze Lwowa.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Herb przedstawiający lwa kroczącego w bramie z trzema wieżami na błękitnym polu zaczęto używać w XIV wieku[1]. W otoku pieczęci rady miejskiej z XIV wieku znajduje się stylizowana inskrypcja w języku łacińskim S(igillum): LEMBVRGENSIS CIVITATIS. (1359)[2], pl. pieczęć miasta Lemburg. W 1526 roku król Zygmunt I Stary wystawił akt potwierdzający pieczętowanie się Lwowa takim herbem.
15 września 1586 roku papież Sykstus V dodał nad łapą lwa trzy pagórki i nad nimi ośmioramienną gwiazdę pochodzące z jego osobistego herbu, w dowód uznania za przychylność papiestwu i gorliwy kult maryjny[3]. To wówczas zastąpiono lwa stojącego na czterech łapach lwem wspiętym.
Po zajęciu Lwowa przez Habsburgów herb został zatwierdzony przez cesarza Józefa II Habsburga 6 listopada 1789 r. według następującego opisu:
Zezwalamy królewskiemu stołecznemu miastu Lwowu na używanie własnego herbu, a mianowicie tarczy niemieckiej z wyciętym złotym obramieniem ozdobnem, czyli t. zw. kartuszem, nakrytej złotą królewską koroną, barwy niebieskiej, na której ma być nagi mur miejski o sześciu blankach z czarną bramą i srebrną borną; a w niej widoczny jest lew stojący, kroczący w prawo, złoty, trzymający w prawej przedniej wysuniętej łapie trzy małe srebrne pagórki, z których środkowy wyższy ma nasadzoną kometę albo ośmioramienną złotą gwiazdę. Nad bramą wznosi się za murem jedna wieża, mająca po bokach dwie mniejsze, wszystkie trzy posiadają spiczaste zielone dachy, a każda z nich zaopatrzona w podłużne dwa czworokątne otwory, ustawione tak, że tworzą odwrócony trójkąt[4].
W dniu 22 listopada 1920 r. Naczelnik Państwa marszałek Józef Piłsudski udostojnił herb Lwowa krzyżem srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari w związku z nadaniem tego odznaczenia miastu Lwów za zasługi położone dla polskości tego grodu i jego przynależności do Polski[5].
Herb Lwowa w II Rzeczypospolitej został zaprojektowany przez Rudolfa Mękickiego[6] i zatwierdzony 28 czerwca 1936 roku przez zarządzenie prezydenta Rzeczypospolitej w następującej postaci:
na tarczy w polu błękitnym mury miejskie czerwone z trzema basztami. Mury i baszty opatrzone blankami z ciosu. Baszta środkowa wyższa ma trzy strzelnice wąskie, baszty boczne, niższe – po jednej strzelnicy, otwory strzelnic czarne. W murze brama sklepiona półkolista, obramowana ciosem, otwarta bez podwoi, z podniesioną bramą srebrną. W bramie w polu czarnym lew złoty, kroczący na tylnych łapach w prawo; w łapie przedniej trzyma trzy pagórki srebrne; nad nimi – gwiazda złota ośmiopromienna. Nad tarczą korona złota królewska. Spod korony z obu stron zwisają końce wstęgi czerwono błękitnej; na nich dewiza: „Semper” – z prawej strony, „Fidelis” z lewej strony. Pod tarczą na skrzyżowaniu dwu gałązek wawrzynu zwisa na wstążce Krzyż Srebrny orderu wojennego Virtuti Militari[7].
W 1967 roku władze radzieckie oficjalnie wprowadziły do użytku nowy, uproszczony wzór herbu, który przedstawiał wspiętego lwa w trójbasztowej bramie czerwonych murów miejskich, na której znajdowały się sierp i młot. Kolorem tarczy herbowej pozostał błękit[8].
Współczesny herb miasta obowiązuje od 5 lipca 1990 roku[9].
Herb wykazuje w rozwoju historycznym stale dwa zasadnicze motywy składowe, jeden to wyobrażenie wspiętego lwa, drugi zaś brama warowna z otwartymi wrotami nad którą wznoszą się trzy wieże, w bramie na łapach stoi lew. Herb powstał i rozwinął się poprzez użyte w nim motywy na zasadach heraldyki zachodniej[10].
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Najstarsza pieczęć Lwowa z 1359, S(igillum): LEMBVRGENSIS CIVITATIS
-
Herb Lwowa z okresu I Rzeczypospolitej
-
Herb Lwowa z okresu austriackiego
-
Herb Lwowa z okresu II Rzeczypospolitej
-
Herb Lwowa z okresu radzieckiego
-
Współczesny herb wielki Lwowa
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Kazimierz Sochaniewicz,: Herb miasta Lwowa. Lwów, 1933. s. 22–23.
- ↑ Marian Gumowski, Najstarsze pieczęcie miast polskich XIII i XIV wieku, s. 136.
- ↑ Ewa Rot-Buga. Siedmiogórnym padołom znak sprzyja nemejski – herb Lwowa w dziełach Józefa Bartłomieja Zimorowica. „Terminus”. rocznik XII (2011), zeszyt 24, s. 105. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. (pol.).
- ↑ Kazimierz Sochaniewicz: Herb miasta Lwowa. T. XXXIII. Lwów: Książnica-Atlas, 1933, s. 46-47, seria: Biblioteka Lwowska.
- ↑ Kazimierz Sochaniewicz: Herb miasta Lwowa. T. XXXIII. Lwów: Książnica-Atlas, 1933, s. 51-60, seria: Biblioteka Lwowska.
- ↑ Kazimierz Sochaniewicz: Herb miasta Lwowa. T. XXXIII. Lwów: Książnica-Atlas, 1933, s. 61, seria: Biblioteka Lwowska.
- ↑ Zarządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 26 czerwca 1936 r. w sprawie zatwierdzenia herbu miasta Lwowa (M.P. z 1936 r. nr 159, poz. 289)
- ↑ Coat of arms of Lviv [online], www.lvivtoday.com.ua [dostęp 2016-04-09].
- ↑ Lviv (Lviv, Ukraine) [online], www.crwflags.com [dostęp 2016-04-09].
- ↑ Franciszek Jaworski, Nobilitacja miasta Lwowa, 1989, s. 7.