Inspekcja Cen

Inspekcja Cen – jednostka organizacyjna Ministra do Spraw Cen istniejąca w latach 1982–1985, powołana w celu zapewnienia ochrony interesów ludności oraz przeciwdziałaniu ujemnym zjawiskom, występującym w dziedzinie ustalania i stosowania cen.

Powołanie Inspekcji

Na podstawie uchwały Rady Ministrów z 1982 r. w sprawie powołania Inspekcji Cen ustanowiono Inspekcję. Powołanie Inspekcji miało związek z ustawą z 1982 r. o utworzeniu urzędu Ministra do Spraw Cen.

Zadania Inspekcji

Do zadań Inspekcji Cen należało:

• kontrola prawidłowości sporządzania kalkulacji cen urzędowych i regulowanych, w szczególności kosztów, zysku, podatku obrotowego, dotacji przedmiotowych i marż handlowych,
• kontrola przestrzegania zasad ustalania cen regulowanych,
• kontrola poziomu cen umownych i wolnych oraz kosztów i rentowności wyrobów i usług, na które są ustalane te ceny,
• sprawdzanie stosowania cen oraz ich uwidaczniania w jednostkach handlowych i usługowych,
• sporządzanie okresowych ocen stanu dyscypliny ustalania cen przez sprzedawców wyrobów i usług.

Inspektorzy Inspekcji Cen przeprowadzali kontrolę cen u producentów i sprzedawców uspołecznionych i nieuspołecznionych, z wyjątkiem jednostek organizacyjnych, podległych Ministrowi Obrony Narodowej i Ministrowi Spraw Wewnętrznych. Inspektorzy Inspekcji Cen mieli prawo żądać od jednostek kontrolowanych przedstawienia danych obrazujących kształtowanie się cen, kosztów i rentowności (w zakresie nie wynikającym ze sprawozdań statystycznych), jak też sporządzenia kalkulacji kosztów wybranych wyrobów lub usług.

Inspekcja Cen współdziała z Państwową Inspekcja Handlową w zakresie kontroli stosowania cen w handlu, usługach i gastronomii oraz z Polskim Komitetem Normalizacji, Miar i Jakości w zakresie kontroli jakości wyrobów.

Jednostki organizacyjne, do których zakresu działania należały sprawy kontroli poziomu jakości towarów i usług, byli obowiązane na zlecenie Inspekcji Cen dokonywać ekspertyz i wydawać opinie lub orzeczenia o poziomie jakości badanych towarów lub usług, jeżeli było to konieczne do stwierdzenia, czy ceny są ustalane i stosowane w sposób prawidłowy.

Uprawnienia Inspektorów

Inspektorzy Inspekcji Cen byli uprawnieni do:

• wstępu do pomieszczeń i obiektów jednostki kontrolowanej,
• wglądu do dokumentów i dowodów oraz żądania wyjaśnień ustnych lub pisemnych,
• zabezpieczania niezbędnych dokumentów i dowodów.

Do przeprowadzenia kontroli spraw i dokumentów zakwalifikowanych jako tajne konieczne było oddzielne upoważnienie.

Inspekcja Cen stosowała sankcje finansowe w postaci nałożenia obowiązku odprowadzenia do budżetu państwa kwoty w wysokości 150% osiągniętego w ten sposób zysku nieprawidłowego. Kwotę podlegały odprowadzeniu do budżetu zmniejszano odpowiednio w razie zwrócenia nadpłaty poszkodowanym.

W razie stwierdzenia nieprawidłowości Główny Inspektor Cen lub okręgowi inspektorzy cen wydali decyzje oraz zalecenia pokontrolne kierownikom jednostek kontrolowanych, dotyczące stosowania prawidłowych cen oraz podjęcia innych działań zapewniających eliminowanie stwierdzonych nieprawidłowości.

Kierowanie Inspekcją

Inspekcją Cen kierował Główny Inspektor Cen, a okręgowymi inspekcjami cen w okręgowych urzędach cen – okręgowi inspektorzy cen.

Główny Inspektor Cen kierował Inspekcją Cen przy pomocy zastępców. Głównego Inspektora Cen i jego zastępców oraz okręgowych inspektorów cen powoływał i odwoływał Minister do Spraw Cen.

W skład Inspekcji Cen w Urzędzie Cen wchodziły wydziały. Główny Inspektor Cen mógł dla wykonania doraźnych zadań tworzyć zespoły robocze, złożone z pracowników różnych wydziałów.

Zniesienie Inspekcji

Na podstawie rozporządzenia z 1985 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Finansów oraz uprawnień Ministra Finansów i podległych mu organów w zakresie kontroli finansowej zlikwidowano Inspekcję.