José Apolonio Burgos
José Apolonio Burgos na okładce poświęconej mu książki Ang Tunay na Buhay ni P. Dr. Jose Burgos | |
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce pochówku | ?↗ |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
José Apolonio Burgos (ur. 9 lutego 1837 w Vigan, zm. 17 lutego 1872 w Manilii[1]) – filipiński duchowny katolicki i pisarz.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Syn hiszpańskiego wojskowego i Filipinki. Urodził się w Vigan w dzisiejszej prowincji Ilocos Sur[2], tam też odebrał podstawy edukacji. Wcześnie poczuł powołanie kapłańskie, karierę duchownego wybrał mimo sprzeciwu rodziców. Kształcił się w Colegio de San Juan de Letrán, następnie podjął studia na manilskim Universidad de Santo Tomás. Doktoryzował się z teologii (1868)[3], trzy lata później również z prawa kanonicznego. Wyróżniał się znaczną inteligencją, uznawany był za jednego z najlepiej wykształconych kapłanów filipińskich. Piastował kolejno kilka funkcji kościelnych w Manili, był też mistrzem ceremonii macierzystego uniwersytetu[4].
Pozostawił po sobie szereg publikacji książkowych, nade wszystko skupionych na prozie, w tym Mare magnum (1851), Estado de Filipinas a la llegada de los españoles, Ñol Tasio y Tía Nila (1866), Estudios sobre la vida del filipino (1869), Ciencias y costumbres de los filipinos (1868). Znany z ostrej krytyki zarówno hiszpańskiej administracji, jak i ówczesnej organizacji kościelnej na archipelagu. Domagał się zwiększenia udziału rodzimego, filipińskiego kleru w życiu miejscowego kościoła. Jego aktywność, zwłaszcza zaś jej wyrazisty, nacjonalistyczny posmak zwróciła nań uwagę hiszpańskich władz kolonialnych, ostatecznie doprowadzając do oskarżenia go o podżeganie do buntu. Po pokazowym procesie skazany na śmierć i stracony, wraz z dwoma innymi księżmi, Mariano Gómezem i Jacinto Zamorą[5]. Niedługo przed swoją egzekucją napisał pożegnalne przesłanie do rodaków, podkreślając w nim kluczowe znaczenie edukacji, zwłaszcza też wolnej od hiszpańskiej cenzury[6]. Pochowany został, podobnie jak jego towarzysze, na manilskim cmentarzu Paco, tym samym, na którym przeszło dwie dekady później pogrzebano José Rizala[7].
Uznawany za jednego z pierwszych męczenników filipińskiego nacjonalizmu, odegrał znaczącą rolę w rodzącym się filipińskim ruchu niepodległościowym[8], tak przez swoje czyny, jak i jako inspiracja. Bliski przyjaciel i powiernik Paciano Rizala. Jego tragiczna śmierć była wstrząsem także dla José Rizala, co znalazło odzwierciedlenie w jego powieści El filibusterismo[9].
Upamiętniony w nazwach licznych miast w różnych regionach Filipin, w tym w prowincjach Ilocos Norte i La Union, jak również w Ilocos Sur, miejscu swego pochodzenia[10]. Patronuje także wielu szkołom i ulicom w tym wyspiarskim kraju. W filipińskim filmie Bonifacio: Ang Unang Pangulo (2014) w rolę Burgosa wcielił się Isko Moreno[11]. Gomburza, grupa filipińskich księży katolickich znana z działalności opozycyjnej wobec reżimu prezydenta Ferdinando Marcosa nawiązuje swą nazwą do nazwisk Burgosa i jego egzekucyjnych kompanów[12].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ José Burgos, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2020-11-15] (ang.).
- ↑ TODAY in Masonic History: José Apolonio Burgos Passes Away. masonrytoday.com. [dostęp 2020-11-15]. (ang.).
- ↑ Imágenes del padre José Apolonio Burgos (1837-1872). cervantesvirtual.com. [dostęp 2020-11-16]. (hiszp.).
- ↑ José Apolonio Burgos. rah.es. [dostęp 2020-11-15]. (hiszp.).
- ↑ BURGOS, José Apolonio (Vigan, Ilocos sur, 1837-Manila, 1872). cervantesvirtual.com. [dostęp 2020-11-15]. (hiszp.).
- ↑ Today in Philippine History, February 9, 1837, Father Jose Burgos was born in Vigan, Ilocos Sur. kahimyang.com. [dostęp 2020-11-15]. (ang.).
- ↑ Paco Cemetery, the 'killing fields'. abs-cbn.com. [dostęp 2020-11-15]. (ang.).
- ↑ Introducción temática a la Literatura filipina en español. cervantesvirtual.com. [dostęp 2020-11-15]. (hiszp.).
- ↑ Fr. Jose Burgos in the heart of every Ilocano. tawidnewsmag.com. [dostęp 2020-11-15]. (ang.).
- ↑ Feature: Father Jose Burgos in the heart of every Ilocano. pia.gov.ph. [dostęp 2020-11-15]. (ang.).
- ↑ Review: Why 'Bonifacio' won Best Picture. abs-cbn.com. [dostęp 2020-11-15]. (ang.).
- ↑ Gomburza resurfaces, joins protests vs Duterte. inquirer.net. [dostęp 2020-11-15]. (ang.).