Jasmila Žbanić

Jasmila Žbanić
Data i miejsce urodzenia	19 grudnia 1974 ; Sarajewo
Zawód	reżyser, scenarzysta, producent filmowy
Współmałżonek	Damir Ismahilović
Lata aktywności	od 1998

Jasmila Žbanić (ur. 19 grudnia 1974 w Sarajewie) – bośniacka reżyserka, scenarzystka i producentka filmowa. W swojej twórczości ukazuje bolesne karty najnowszej historii swojego kraju, odwołując się zwłaszcza do pokłosia wojny w Bośni z lat 90. XX w.

Życiorys

Ukończyła studia na wydziale reżyserii w Akademii Sztuk Pięknych w Sarajewie. Zasłynęła już swoim fabularnym debiutem Grbavica (2006), nagrodzonym Złotym Niedźwiedziem na 56. MFF w Berlinie. Film odwoływał się do wojennych traum masowo gwałconych w Bośni kobiet. Kolejny obraz Žbanić, Jej droga (2010), miał swoją premierę w konkursie głównym na 60. Berlinale.

Poświęcona masakrze w Srebrenicy Aida (2020) startowała w konkursie głównym na 77. MFF w Wenecji i zdobyła nominację do Oscara dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego.

Žbanić przewodniczyła jury sekcji „Horyzonty” na 78. MFF w Wenecji (2021).

W 2017 roku była zaangażowana w podpisanie deklaracji o wspólnym języku Serbii, Czarnogóry, Chorwacji i Bośni i Hercegowiny, dokumentu, w powstanie którego zaangażowanych było około dwustu językoznawców i pisarzy z czterech państw byłej Jugosławii. Deklaracja przedstawiona została w Sarajewie 30 marca 2017 i w ciągu 20 godzin podpisało ją ponad 2000 osób. Celem deklaracji było między innymi zwrócenie uwagi na sztuczne, wynikające z nacjonalizmów podziały i uwydatniane na siłę różnice, nadmierny i nieautentyczny puryzm. Podkreślano, że istnienie jednego, wspólnego języka nie zmienia faktu, że państwa i narody są cztery i nie ma nic wspólnego z przynależnością etniczną i poczuciem tożsamości narodowej^[1]^[2].

Filmografia

1995: Autobiografija
1997: Poslije, poslije
1998: Noć je, mi svijetlimo
1998: Ljubav je...
2000: Crvene gumene čizme
2003: Sjećaš li se Sarajeva
2004: Rođendan
2006: Grbavica
2010: Jej droga (Na putu)
2013: Za one koji ne mogu da govorje / For Those Who Can Tell No Tales
2013: Otok ljubavi
2020: Aida (Quo vadis, Aida?)

Przypisy

↑ Deklaracja o wspólnym języku. Stowarzyszenie Bałkanistyka. [dostęp 2024-11-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-02-20)].
↑ Sygnatariusze deklaracji o wspólnym języku. [dostęp 2024-11-12]. (serb.-chorw.).

Linki zewnętrzne

Jasmila Zbanic w bazie IMDb (ang.)
Jasmila Žbanić w bazie Filmweb

[1] Deklaracja o wspólnym języku. Stowarzyszenie Bałkanistyka. [dostęp 2024-11-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-02-20)].

[2] Sygnatariusze deklaracji o wspólnym języku. [dostęp 2024-11-12]. (serb.-chorw.).

[1]

[2]

1990-99	Made in Sarajevo (1998)
2000-09	Crvene gumene cizme (2000) Images from the Corner (2003) Lost and Found (2005) Grbavica (2006) Stories on Human Rights (2008)
2010-19	Jej droga (2010) Dla tych, co nie mogą mówić (2013) Otok ljubavi (2014)
2020-29	Aida (2020)

1980-2009	Wim Wenders (1988) Géza Bereményi (1989) Jean-Pierre Jeunet (2001) Pedro Almodóvar (2002) Lars von Trier (2003) Alejandro Amenábar (2004) Michael Haneke (2005) Pedro Almodóvar (2006) Cristian Mungiu (2007) Matteo Garrone (2008) Michael Haneke (2009)
2010-2029	Roman Polański (2010) Susanne Bier (2011) Michael Haneke (2012) Paolo Sorrentino (2013) Paweł Pawlikowski (2014) Paolo Sorrentino (2015) Maren Ade (2016) Ruben Östlund (2017) Paweł Pawlikowski (2018) Jorgos Lantimos (2019) Thomas Vinterberg (2020) Jasmila Žbanić (2021) Ruben Östlund (2022) Justine Triet (2023)

1990–1999	Dorota Kędzierzawska (1998) Krzysztof Krauze (1999)
2000–2009	Krzysztof Zanussi (2000) Robert Gliński (2001) Roman Polański (2002) Andrzej Jakimowski (2003) Wojciech Smarzowski (2004) Feliks Falk (2005) Joanna Kos-Krauze / Krzysztof Krauze (2006) Andrzej Jakimowski (2007) Jerzy Skolimowski (2008) Wojciech Smarzowski (2009)
2010–2019	Jerzy Skolimowski (2010) Wojciech Smarzowski (2011) Roman Polański (2012) Paweł Pawlikowski (2013) Łukasz Palkowski (2014) Małgorzata Szumowska (2015) Wojciech Smarzowski (2016) Piotr Domalewski (2017) Paweł Pawlikowski (2018) Jan Komasa (2019)
2020–2029	Jan Holoubek (2020) Jasmila Žbanić (2021) Jerzy Skolimowski (2022) Paweł Maślona (2023)