Jerzy Adamski (krytyk)

Jerzy Adamski
Data i miejsce urodzenia	23 stycznia 1922 ; Gdańsk
Data i miejsce śmierci	18 listopada 2001 ; Warszawa
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Dziedzina sztuki	literatura
	Ważne dzieła
	Historia literatury francuskiej. Zarys;
	Odznaczenia
	;

Jerzy Adamski (ur. 23 stycznia 1922 w Gdańsku, zm. 18 listopada 2001 w Warszawie) – polski krytyk literacki i teatralny, także tłumacz literatury włoskiej i francuskiej, eseista, pisarz, pedagog oraz pracownik naukowy^[1]. Członek Klubu Krytyki Teatralnej. Recenzent m.in. „Kultury” i „Expressu Wieczornego”.

Rys biograficzny

Przed wojną był harcerzem 17 Warszawskiej Drużyny Harcerskiej na warszawskiej Pradze. W czasie wojny był sekcyjnym w praskich Grupach Szturmowych Szarych Szeregów. Działał jako żołnierz Armii Krajowej. Brał udział w powstaniu warszawskim, był dowódcą 111 plutonu w Zgrupowaniu „Krybar”^[2]. Następnie trafił do niewoli w stalagu.

W 1941 zdał maturę, w 1949 ukończył studia na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie uzyskał tytuł magistra filologii romańskiej. Następnie prowadził działalność pedagogiczną – na Uniwersytetach Wrocławskim i Warszawskim oraz w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Łodzi. Później, w latach 1961–1989, był wykładowcą w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie, a w latach 1966–1970 – prorektorem tej uczelni^[2].

W okresie PRL był członkiem PZPR^[3]. W latach 1984–1989 był zatrudniony jako samodzielny pracownik naukowy w Akademii Nauk Społecznych przy KC PZPR^[2].

Krytyką literacką zajął się w roku 1946 na łamach prasy literackiej. W roku 1952 został członkiem zespołu redakcyjnego tygodnika „Przegląd Kulturalny”, na stanowisku tym pracował do 1961. Udzielał się też jako krytyk teatralny w rozmaitych gazetach i czasopismach.

W 1962 uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych^[2].

Odbył też studia za granicą (Rzym, Londyn, Paryż)^{[potrzebny przypis]}.

Współpracował też z wieloma polskimi teatrami jako tłumacz, autor adaptacji oraz konsultant dramaturgiczny. Brał udział w przygotowywaniu inscenizacji m.in.: Adama Hanuszkiewicza, Romana Kłosowskiego, Jerzego Rakowieckiego, Olgi Koszutskiej, Augusta Kowalczyka, Stefanii Domańskiej, Mieczysława Górkiewicza. W 1988 wystąpił w spektaklu Teatru Telewizji Samobójca w reżyserii Kazimierza Kutza.

Pochowany na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie (kwatera A3 tuje-2-6)^[4].

Publikacje

Zbiory szkiców i esejów

Dramat i scena francuska wieku Oświecenia (Zarys historii teatru starożytnego i zachodnio-europejskiego, z. 9 – Państwowy Instytut Sztuki, 1953)^[1]
Świat wolteriański (Szkice literackie – Spółdzielnia Wydawnicza Czytelnik, 1957)
Poszukiwanie ideału kultury (Szkice – Wydawnictwo Literackie, 1964)
Modele miłości i wzory człowieczeństwa. Szkice z literatury włoskiej (1974)
Teatr z bliska – pamiętnik teatralny z lat 1971–1981 (1981)
Dno oka (1984)
Obrona teatru dramatycznego (1986)
Amen (1989)
Katastrofa kultury (1989)
Samopoczucie kulturalne Polaków (1990)
Szkice wytworne, czyli Tematy konwersacji salonowej (1990)
Inteligencja bez maski: paradoksy inteligenckiej mentalności (1997)
Świat jako niespełnienie albo Samobójstwo Don Juana (2000)

Inne

podręcznik Historia literatury francuskiej. Zarys (Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1966)^[1]
powieść Uciekinier (pośm., 2002)

Nagrody i odznaczenia

1972 – nagroda Komitetu ds. PRiTV za wybitnie interesujące audycje radiowe z cyklu Lektury, lektury (nagroda otrzymana wraz z Jerzym Pytlakowskim)
1980 – nagroda przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji
1996 – odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”
1997 – Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski^[5]

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Leszek M. Bartelski: Polscy pisarze współcześni. Warszawa: Agencja Autorska, 1970, s. 9.
↑ ^a ^b ^c ^d Gimnazjum i Liceum im. Króla Władysława IV w Warszawie na Pradze: monografia szkoły. Henryk Sowiński [opr.]. T. 4: Nieprzeciętni wychowankowie w historii szkoły 1885–2015. Warszawa: Koło Wychowanków Gimnazjum i Liceum im. Króla Władysława IV w Warszawie na Pradze, 2015. ISBN 978-83-61880-55.
↑ Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 11. ISBN 83-223-2073-6.
↑ Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze
↑ M.P. z 1997 r. nr 57, poz. 554

Bibliografia

Encyklopedia multimedialna PWN – Teatr i film, 2000.
TomaszT. Miłkowski TomaszT., Jerzy Adamski, czyli Teatr się rozmnaża [online] [dostęp 2008-08-29] .

Linki zewnętrzne

Jerzy Adamski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-10] .
Jerzy Adamski w bazie filmpolski.pl
Jerzy Adamski w bazie Filmweb

[Pisarze-1] Leszek M. Bartelski: Polscy pisarze współcześni. Warszawa: Agencja Autorska, 1970, s. 9.

[mono-2] Gimnazjum i Liceum im. Króla Władysława IV w Warszawie na Pradze: monografia szkoły. Henryk Sowiński [opr.]. T. 4: Nieprzeciętni wychowankowie w historii szkoły 1885–2015. Warszawa: Koło Wychowanków Gimnazjum i Liceum im. Króla Władysława IV w Warszawie na Pradze, 2015. ISBN 978-83-61880-55.

[O-3] Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 11. ISBN 83-223-2073-6.

[4] Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze

[5] M.P. z 1997 r. nr 57, poz. 554

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]