Odra Wschodnia
Odra Wschodnia z mostu autostrady A6 | ||||||||||||||||
| Kontynent | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Państwo | ||||||||||||||||
| Rzeka | ||||||||||||||||
| Długość | 26,4 km | |||||||||||||||
| Źródło | ||||||||||||||||
| Miejsce | Odra, Widuchowa | |||||||||||||||
| Współrzędne | ||||||||||||||||
| Ujście | ||||||||||||||||
| Recypient | Skośnica, Regalica | |||||||||||||||
| Miejsce | ||||||||||||||||
| Współrzędne | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego | ||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski | ||||||||||||||||
Odra Wschodnia – rzeka[1], wschodnie ramię Odry od miejscowości Widuchowa do granic Szczecina, tj. części miasta Klucz. Przez Odrę Wschodnią płynie obecnie większość wód Odry, które następnie uchodzą przez Skośnicę do Odry Zachodniej oraz przez Regalicę do jeziora Dąbie i dalej do Odry poprzez kanał. Stanowi odcinek śródlądowej drogi wodnej o długości 26,4 km[2], przez który płyną statki z górnego biegu Odry do portu Szczecin.
Rzeka płynie w Dolinie Dolnej Odry, wytyczając razem z Odrą Zachodnią obszar zwany Międzyodrzem, na którym został utworzony Park Krajobrazowy Dolina Dolnej Odry. Obszar Międzyodrza jest poprzecinany siecią kanałów i starorzeczy, połączonych z Odrą Wschodnią i Zachodnią. Od podziału ramion Odry do przejścia w Regalicę, Odra Wschodnia biegnie na obszarze powiatu gryfińskiego.
Przebieg
[edytuj | edytuj kod]
Odra Wschodnia na odcinku od Widuchowej do Gryfina powstała jako sztucznie wykonany przekop, podczas gdy Odra Zachodnia stanowi pierwotne koryto rzeki[3].
Ramiona Odry rozdzielają się w odległości 704,1 km od źródła rzeki, w pobliżu wsi Widuchowa. Przy rozdzieleniu na Odrze Zachodniej znajduje się jaz zastawkowy. Obecnie większość wód Odry płynie Odrą Wschodnią[3], która pod Szczecinem rozdziela się na strugę Skośnicę uchodzącą do Odry Zachodniej, a także dalsze ramię (rzekę) Regalicę. Wody Regalicy uchodzą do jeziora Dąbie, a następnie poprzez kanały łączą się z głównym nurtem Odry[4].
Dopływy: Stara Regalica, Kanał Dolna Odra, Omulna, Pniewa, Kanał Szeroki, Tywa, Kanał Drzewny, Kanał Klucki.
Infrastruktura
[edytuj | edytuj kod]Odra Wschodnia stanowi część śródlądowej drogi wodnej klasy Vb, zwanej w całości Odrzańską Drogą Wodną. Administruje nią Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Szczecinie.
Na prawym brzegu Odry Wschodniej, w Nowym Czarnowie, położona jest Elektrownia Dolna Odra, która pobiera wodę do chłodzenia kondensatorów turbin w układzie otwartym[5].
Pierwszym mostem ponad Odrą Wschodnią jest most drogi wojewódzkiej nr 120 w Gryfinie na przedłużeniu ul. Piastów do wsi Mescherin w Niemczech. Ponad Odrą Wschodnią przechodzi także stalowy most w ciągu autostrady A6 o długości 266,10 m i szerokości 13,40 m[6].
Hydrologia
[edytuj | edytuj kod]Odcinek Odry Wschodniej do Gryfina (718,5 km) przybiera charakter rzeczno-morski, a następnie – zbliżając się do Szczecińskiego Węzła Wodnego – przechodzi stopniowo w morski, w którym widoczny jest wpływ aktualnych w danym czasie stanów morza i Zalewu Szczecińskiego. Na odcinku tym występują takie zjawiska, jak cofki wiatrowe, różnice stanów morza, dopływy ze zlewni. Zazwyczaj razem z cofką odmorską występuje cofka wiatrowa, wywoływana wiatrami wiejącymi z północy. Dopływy ze zlewni są związane z większymi przyrostami stanów wody ujściowym odcinku Odry. Zjawiska charakterystyczne dla akwenów morskich powodują duży wzrost stanów wody, a także sztormowe wezbrania odmorskie. Im mniejszy jest przepływ wody w Odrze, tym bardziej wiatry północne oddziałują na cofkę. Natomiast wiatry wiejące z południa powodują obniżenie się zwierciadła wody[7][8].
Stan sanitarny
[edytuj | edytuj kod]Odra Wschodnia przyjmuje oczyszczone ścieki z Gryfina[9]. Poprzez Kanał Dolna Odra odprowadzane są także do niej wszystkie ścieki oraz wody pochłodnicze z terenu Elektrowni Dolna Odra w Nowym Czarnowie[5]
W 2005 roku dokonano pomiarów kontrolnych Odry Wschodniej w Gryfinie na 719,0 km od źródeł, gdzie oceniono jakość wody na IV klasę czystości. Dokonano także pomiarów przy moście autostrady A6 na 729,0 km od źródeł, gdzie oceniono jakość wody na III klasę czystości[10].
Historia
[edytuj | edytuj kod]W Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego z 1886 roku Odrę Wschodnią nazwano Żurawiem[11].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 1. Wody płynące, źródła, wodospady, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 191, ISBN 83-239-9607-5.
- ↑ Administrowane wody powierzchniowe. Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Szczecinie, 2008-06-30. [dostęp 2009-06-28]. (pol.).
- ↑ a b Opis Odrzańskiej Drogi Wodnej Zawartej w granicach RZGW Szczecin. Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Szczecinie. [dostęp 2009-06-28].
- ↑ Arkusz N-33-90-C. W: Zakład Hydrografii i Morfologii Koryt Rzecznych IMGW: Rastrowa Mapa Podziału Hydrograficznego Polski. Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej, 2007-10. [dostęp 2009-06-28].
- ↑ a b Deklaracja środowiskowa. Nowe Czarnowo: PGE Zespół Elektrowni Dolna Odra SA, 2008-10, s. 17.
- ↑ Most przez Odrę Wschodnią. Transprojekt Gdański. [dostęp 2009-06-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-13)]. (pol.).
- ↑ Śródlądowe drogi wodne w regionie Dolnej Odry i Przymorza Zachodniego. [w:] Informator nawigarcyjny [on-line]. Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Szczecinie. [dostęp 2009-06-29]. (pol.).
- ↑ Śródlądowe drogi wodne w regionie Dolnej Odry i Przymorza Zachodniego. [w:] Informator nawigarcyjny [on-line]. Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Szczecinie. [dostęp 2009-06-29]. (pol.).
- ↑ V2 Rzeki. W: Raport o stanie środowiska w województwie zachodniopomorskim w latach 2006–2007. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie, 2008-12-30, s. 56.
- ↑ IV.2. Rzeki. W: Raport o stanie środowiska w województwie zachodniopomorskim w latach 2004–2005. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie, 2007-02-14, s. 57.
- ↑ Odra, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 389.