Machismo

Ukoronowanie bohatera, Peter Paul Rubens

Machismo (także: macho od hiszp. macho – dosł. „samiec”) – mężczyzna przejawiający cechy stereotypowo uznawane za wyznacznik męskości: siłę, władczość, samodzielność, sprawność seksualną, a także wykazujący się odpowiedzialnością za utrzymanie, opiekę i ochronę własnej rodziny. Pojęcie związane jest także z „silnym poczuciem męskiej dumy: przesadną męskością”.

Określenie „macho” ma długą historię zarówno w Hiszpanii, jak i Portugalii oraz jest zakorzenione w językach tych krajów. Początkowo kojarzyło się z ideałem roli społecznej, jaką mężczyźni mieli odgrywać w swoich społecznościach, zwłaszcza w społeczeństwach i krajach iberyjskojęzycznych. Od macho w kulturach iberyjskich oczekuje się, że będą wykazywać się odwagą, męstwem i siłą, jak również mądrością i przywództwem, a ser macho (dosłownie „być macho”) było aspiracją dla wszystkich chłopców.

Przejawy

Wyobrażenia na temat machismo są różne, podobnie jak gaucho, choć pewne cechy charakterystyczne są dość znane. Machismo opiera się na biologicznych, historycznych, kulturowych, psychospołecznych i interpersonalnych cechach lub zachowaniach. Niektóre z dobrze znanych cech to:

• Pozowanie; przyjmowanie określonej, często nietypowej lub przesadnej postawy ciała, lub sposobu bycia. Muszą rozstrzygać wszystkie spory i różnice zdań przy użyciu przemocy, w przeciwieństwie do dyplomacji. Traktując swoją żonę tak, aby ukazać się jako obojętnego władcę-ochroniarza. Kobiety kochają, mężczyźni zdobywają.
• Brawura; skandaliczne przechwałki, nadmierna pewność siebie.
• Dominacja społeczna; jako społeczno-kulturowo zdefiniowana dominacja; macho swagger.
• Sprawność seksualna, bycie asertywnym seksualnie. Nieśmiałość jest problemem wspólnym dla wszystkich mężczyzn.
• Ochrona własnego honoru. Wiara w ochronę honoru pomimo ryzyka.
• Gotowość do stawienia czoła niebezpieczeństwu.

Te cechy psychospołeczne można sprowadzić do: niewrażliwości emocjonalnej, dominacji patriarchalnej, agresywnych lub kontrolujących reakcji na bodźce oraz ambiwalencji wobec kobiet. Machistas uważają, że miejsce kobiety jest w domu, i akcentują przewagę mężczyzn nad kobietami. Postępowanie takie często bywa uzasadnieniem przemocy domowej, a zachowania mieszczące się w pojęciu machista przejawiają się w instrumentalnym traktowaniu kobiet. W Meksyku określenie mężczyzny słowem machista uchodzi za pozytywne – jest tam uważane za dowód uznania. Podobnie postrzega się to pojęcie w wielu krajach Ameryki Środkowej i Południowej. Poza regionem Ameryki Łacińskiej postawa machismo bywa akceptowana, a nawet uznawana za pożądaną, np. w takich krajach jak Rosja czy państwa muzułmańskie.

Konsekwencje

Cykl pokoleniowy

Niektórzy uważają, że machismo jest utrwalane poprzez presję na wychowywanie dzieci w określony sposób i zaszczepianie społecznych konstrukcji płci w trakcie rozwoju dziecka. Dochodzi do tego oderwana relacja ojciec-syn, w której zazwyczaj unika się intymności i uczucia. Te aspekty tworzą środowisko, poprzez które ta ideologia jest utrwalana. Stwarza ona poczucie niższości, które napędza chłopców do dążenia do niemożliwego do osiągnięcia poziomu męskości, pościg często potwierdzony przez agresywne i apatyczne zachowania, które obserwują u mężczyzn wokół nich, a co ostatecznie prowadzi ich do kontynuowania cyklu.

Zobacz też

• marianismo – koncepcja kobiecości w kulturach latynoamerykańskich
• maskulinizm
• androcentryzm
• manosfera