Maria Zamoyska-Kwilecka
| Róża Emilia | |
Herb Jelita | |
| Hrabina | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
30 czerwca 1898 |
| Data i miejsce śmierci |
31 maja 1943 |
| Ojciec |
Władysław Leon Zamoyski |
| Matka |
Zofia Hermancja Światopełk-Czetwertyńska |
| Mąż | |
| Dzieci |
|
| Rodzeństwo |
|
Maria Róża Emilia z hr. Zamoyskich hr. Kwilecka (ur. 30 czerwca 1898 w Rudzie Pilczyckiej, zm. 31 maja 1943 w Radomsku) – polska hrabina, sanitariuszka, działaczka społeczna[1][2].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Maria Róża Emilia byłą córką Władysława Leona hr. Zamoyskiego i Zofii Hermancji ks. Czetwertyńskiej. Wychowywała się w majątku rodzinnym w Rudzie Pilczyckiej. Jej ojciec posiadał majątek o wielkości 4080 mórg ziemi oraz trzykondygnacyjny dwór. Matka zaś była społeczniczką zaangażowaną w edukację dzieci włościańskich, uaktywnieniem kobiet, przewodniczką koneckiego Koła Ziemianek, Katolickiego Związkowi Polek i Katolickiego Stowarzyszenia Kobiet Archidiecezji Warszawskiej[3][2].
Podczas wojny polsko-bolszewickiej Maria Zamoyska była sanitariuszką Polskiego Czerwonego Krzyża[4].
9 czerwca 1921 roku w parafii świętego Antoniego w Warszawie wzięła ślub z Mieczysławem Sewerynem hr. Kwileckim herbu Byliny Miała z nim czworo dzieci: Teresę Annę Marię, Gabrielę Marię, Rafała Stefana i Kazimierza Marię[1].
Maria Róża mieszkała wraz z mężem i dziećmi w Malińcu. Zarządzała dworskim ogrodem warzywnym, sadem, hodowlą drobiu oraz udzielała się społecznie niosąc pomoc medyczną okolicznym mieszkańcom[4].
W 1936 roku przeprowadziła się do Rudy Pilczyckiej. W późniejszym czasie zamieszkała w wynajętej willi w Rabce, m.in. z powodu dwóch dobrych szkół prywatnych, do których posłała swoje dzieci. Utrzymywała się wtedy z wynajmu pokoi turystom oraz uczniom. W 1940 roku została aresztowana przez gestapo i uwięziona w obozie koncentracyjnym w Ravensbrück[4]. Rok później, dzięki staraniom rodziny, uwolniono ją. Jej kolejnym domem została Bąkowa Góra, a dokładnie folwark jej krewnego – hrabiego Pawła Potockiego. W nowym miejscu zamieszkania Maria nadal niosła niezbędną pomoc medyczną okolicznej ludności. 29 maja 1943 roku, wraz z synami, wzięła udział w gaszeniu pożaru jednego z budynków w Bąkowej Górze. Na wieść, że w ogniu mają znajdować się dzieci, jako jedyna spośród zgromadzonych, odważyła się, w ich poszukiwaniu, skoczyć w ogień. Informacja okazała się jednak nieprawdziwa, a Maria Róża Kwilecka doznała poważnych poparzeń ciała. Zmarła 31 maja 1943 roku w szpitalu Świętego Aleksandra w Radomsku, w wyniku ran poniesionych w pożarze. 2 czerwca 1943 roku w Bąkowej Górze odbył się jej pogrzeb. Hrabinę żegnała asysta strażaków-ochotników, leśników oraz tłumy mieszkańców Bąkowej Góry i innych pobliskich wiosek[2].
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]Po jej śmierci mieszkańcy Bąkowej Góry ufundowali dla zmarłej nagrobek z piaskowca w postaci anioła warty obecnie kilkadziesiąt tysięcy złotych. O zmarłej, do dnia dzisiejszego, świadczy również epitafium znajdujące się w kościele parafialnym w Bąkowej Górze, zapis w parafialnej księdze wypominków i każdorazowo wspominanie jej pamięci podczas mszy świętych[2].
W 2023 roku został opublikowany tomik wierszy Tomasza Jankowskiego pt.: W Bąkowej Górze, który poświęcony jest pamięci Marii Róży Zamoyskiej-Kwileckiej[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Maria Róża Emilia hr. Zamoyska z Zamościa h. Jelita [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2023-07-22].
- ↑ a b c d Łukasz Rewers, Nie myślała o sobie, tylko o innych..., Koniniana, czerwiec 2023, nr 10 (216), ISSN 0138-0893
- ↑ a b Tomasz Jankowski, W Bąkowej Górze, Wydawnictwo AD REM, Jelenia Góra 2023, ISBN 978-83-67156-26-4
- ↑ a b c Jarosław Durka, Mieczysław Seweryn (1895–1940) i Stanisław (1896–1939) Kwileccy – uczestnicy Powstania Wielkopolskiego i właściciele ziemscy, Polonia Maior Orientalis, 2022, T. IX, ISSN 2392-0106