Marian Garlicki

Marian Garlicki

generał brygady
Data i miejsce urodzenia	8 grudnia 1908 Drohobycz, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	23 maja 2002 Warszawa, Polska
Przebieg służby
Lata służby	1933–1935, 1939, 1944–1946, 1957–1966
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Armia Krajowa ludowe Wojsko Polskie
Stanowiska	naczelny chirurg Wojska Polskiego, komendant Wojskowej Akademii Medycznej
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa
Późniejsza praca	Akademia Medyczna w Warszawie
Odznaczenia

Grób Mariana Garlickiego i jego żony Stanisławy na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

Marian Garlicki (ur. 8 grudnia 1908 w Drohobyczu, zm. 23 maja 2002 w Warszawie) – generał brygady Wojska Polskiego, uczestnik II wojny światowej, profesor doktor habilitowany nauk medycznych, chirurg, ortopeda i traumatolog, rektor Śląskiej Akademii Medycznej (1954–1957), naczelny chirurg Wojska Polskiego, komendant-rektor Wojskowej Akademii Medycznej (1958–1965), poseł na Sejm PRL II kadencji.

Życiorys

Dzieciństwo i młodość

Marian Mieczysław Garlicki urodził się 8 grudnia 1908 w Drohobyczu na terenie zaboru austriackiego. Był synem Stanisława Hieronima (1874-1951), inspektora szkolnego we Lwowie i Zofii z Michnowiczów (1884-1957), nauczycielki. W latach 1918–1926 uczył się w Zakładzie Naukowo-Wychowawczym Ojców Jezuitów w Chyrowie. Po uzyskaniu świadectwa dojrzałości w 1927 rozpoczął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, które ukończył w 1933, a po odbyciu służby w Szkole Podchorążych Sanitarnych w Warszawie w otrzymał w 1935 dyplom lekarza medycyny. Zaliczył także praktykę w Szpitalu Powszechnym w Drohobyczu. W 1936 został promowany na stopień podporucznika rezerwy służby zdrowia.

W 1927 przyjęty do Korporacji Akademickiej Aragonia we Lwowie, w roku akademickim 1928/29 pełnił funkcję wiceprezesa. Po ukończeniu studiów pracował w Szpitalu Ubezpieczeń Społecznych we Lwowie, a od lutego 1939 jako asystent na Oddziale Chirurgii Dziecięcej Miejskiego Szpitala im. św. Zofii.

II wojna światowa

Z dniem 1 września 1939 został zmobilizowany w stopniu porucznika lekarza i wyznaczony ordynatorem Oddziału Chirurgicznego Szpitala Wojennego nr 604 we Lwowie. Po zajęciu Lwowa przez Rosjan, od 23 września 1939 był asystentem w Klinice Chirurgii Ogólnej Lwowskiego Państwowego Instytutu Medycznego oraz na Oddziale Ortopedii i Chirurgii Dziecięcej Szpitala Powszechnego im. św. Zofii. W 1944 objął stanowisko starszego asystenta Kliniki Chirurgii Ogólnej Lwowskiego Państwowego Instytutu Medycznego. Podczas II wojny światowej służył również w konspiracji w szeregach w Armii Krajowej, gdzie sprawował funkcję zastępcy szefa Służby Zdrowia Okręgu Lwów AK (1941-1944). 16 listopada 1944 powołano go do ludowego Wojska Polskiego w stopniu porucznika z przydziałem na naczelnego chirurga Oddziału Chirurgicznego 66 Szpitala Ewakuacyjnego, początkowo w Lublinie, a następnie w Poznaniu. W tym okresie pracował jednocześnie na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.

Lata powojenne

W latach 1945–1946 był kolejno naczelnym chirurgiem Szpitala Wojskowego w Poznaniu i ordynatorem (kierownikiem) Oddziału Chirurgicznego Szpitala Ministerstwa Obrony Narodowej w Warszawie, po czym przeszedł do rezerwy w stopniu majora. W 1946 został starszym asystentem w Centralnym Instytucie Chirurgii Urazowej w Szpitalu Dzieciątka Jezus w Warszawie, natomiast w 1948 objął stanowisko adiunkta III Kliniki Chirurgiczno-Ortopedycznej Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Warszawskiego. W marcu 1947 uzyskał stopień naukowy doktora na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Wrocławskiego (promotorem jego pracy doktorskiej był prof. Wiktor Bross), a w grudniu 1951 doktora habilitowanego na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej w Warszawie. Od 1948 był członkiem Międzynarodowego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego z siedzibą w Brukseli, jako delegat Ministerstwa Zdrowia brał udział w zjazdach tego towarzystwa w Londynie (1948), we Włoszech (1953), w Bernie (1954) i w Rzymie (1955).

W 1952 wyznaczono go kierownikiem Katedry i Kliniki Chirurgii Ortopedycznej Śląskiej Akademii Medycznej w Zabrzu i katowickim konsultantem wojewódzkim w zakresie ortopedii i traumatologii narządów ruchu. Od 1952 był profesorem kontraktowym, a od października 1954 do sierpnia 1957 pełnił funkcję rektora Śląskiej Akademii Medycznej. Również w 1954 otrzymał decyzją Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej dla Pracowników Nauki tytuł profesora nadzwyczajnego Śląskiej Akademii Medycznej. 20 stycznia 1957 jako bezpartyjny został wybrany na posła na Sejm PRL z okręgu wyborczego 90 w Zabrzu, w którym był zastępcą przewodniczącego Komisji Zdrowia i Kultury Fizycznej (do 1961).

W lipcu 1957 powołano go z rezerwy do czynnej służby wojskowej w stopniu pułkownika i wyznaczono naczelnym chirurgiem Wojska Polskiego w Departamencie Służby Zdrowia MON oraz kierownikiem naukowym Kliniki Ortopedyczno-Urazowej Oddziału Chirurgicznego Szpitala Ministerstwa Obrony Narodowej (od 1958). Na mocy uchwały Rady Państwa z 7 października 1958 awansował na generała brygady. W okresie od października 1958 do lutego 1965 był pierwszym komendantem-rektorem Wojskowej Akademii Medycznej w Łodzi, będąc równocześnie naczelnym chirurgiem WP i kierownikiem Kliniki Ortopedii i Chirurgii Urazowej 2 Centralnego Szpitala Klinicznego Wojskowej Akademii Medycznej w Warszawie. Od 1960 do 1984 pełnił funkcję krajowego konsultanta do spraw ortopedii i traumatologii. 18 lipca 1963 otrzymał na mocy uchwały Rady Państwa PRL tytuł naukowy profesora zwyczajnego nauk medycznych. W lutym 1965 na własną prośbę został zwolniony z funkcji komendanta WAM z pozostawieniem na stanowisku szefa Katedry Chirurgii Kostno-Urazowej i Ortopedii z kliniką. W styczniu 1966, w związku z przejściem do pracy w cywilnej służbie zdrowia został zwolniony z zawodowej służby zdrowia i przeniesiony do rezerwy z dniem 25 marca 1966.

W latach 1966–1979 był kierownikiem Katedry i Kliniki Ortopedycznej Akademii Medycznej w Warszawie, równocześnie kierując Kliniką Ortopedyczną 2 Centralnego Szpitala MON. Działał w wielu instytucjach naukowych, zarówno w kraju, jak i zagranicą. Był członkiem komitetów redakcyjnych wielu czasopism medycznych. Był m.in. przewodniczący Krajowego Zespołu ds. Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu (1966-1986), członkiem Rady Naukowej przy Ministrze Zdrowia i Opieki Społecznej (1974-1978), przewodniczącym Zrzeszenia Polskich Towarzystw Lekarskich (1970-1974), przewodniczącym Zespołu VI w Instytucie Leków w Warszawie (1966-1981), członkiem Rady Głównej Centrum Kształcenia Podyplomowego WAM w Warszawie (od 1978), członkiem Rady Głównej Wydawnictwa Lekarskiego PZWL w Warszawie (1972-1974) oraz prezesem Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego (przez cztery kadencje w latach 1961-1972). W latach 1974–1985 był członkiem Rady Naczelnej ZBoWiD. W 1983 został członkiem Rady Krajowej PRON.

W 1973 otrzymał (jako pierwszy w historii uczelni) tytuł doktora honoris causa Wojskowej Akademii Medycznej w Łodzi, a w 1996 Śląskiej Akademii Medycznej. Opracował własną metodę leczenia niestabilności stawu rzepkowo-udowego: operację Hausera-Garlickiego. Był autorem około 85 prac naukowych i publikacji z zakresu chirurgii urazowej, ortopedii i traumatologii narządów ruchu, promotorem blisko 30 przewodów doktorskich i opiekunem kilku habilitacji. Był członkiem honorowym i zwyczajnym radzieckich, czeskich i bułgarskich towarzystw lekarskich. W marcu 1997 w sali Leopoldyńskiej Uniwersytetu Wrocławskiego odbyła się uroczystość odnowienia dyplomu doktorskiego prof. Garlickiego po 50. latach.

Został pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera EII-3-8).

Życie prywatne

Mieszkał w Warszawie. Interesował się historią sztuki i malarstwem. W 1935 zawarł związek małżeński ze Stanisławą z domu Goetz (1909-2002), mieli dwóch synów, Janusza (który także został ortopedą) i Marka.

Odznaczenia

• Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski (10 lipca 1998 postanowieniem prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego „w uznaniu wybitnych zasług dla medycyny polskiej, za osiągnięcia w długoletniej pracy naukowej i dydaktycznej oraz za działalność publiczną i społeczną”)
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1958)
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1954)
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1946)
• Order Sztandaru Pracy I klasy
• Order Sztandaru Pracy II klasy (1963)
• Złoty Krzyż Zasługi
• Srebrny Krzyż Zasługi (194)
• Krzyż Partyzancki
• Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk (1947)
• medal „Za udział w wojnie obronnej 1939”;
• Medal 10-lecia Polski Ludowej
• Medal 30-lecia Polski Ludowej
• Medal 40-lecia Polski Ludowej
• Medal Komisji Edukacji Narodowej
• Srebrny Medal „Za zasługi dla obronności kraju” (1968)
• Brązowy Medal „Za Zasługi dla Obronności Kraju”
• Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Lekarz Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej” (1986)
• Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej” (1988)
• Odznaka „Za wzorową pracę w służbie zdrowia”
• Medal „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (1947)
• Złoty Medal „Medicus Magnus” (nadany przez Polską Akademię Medycyny w 1993)
• Medal „Gloria Medicinae” (1990)
• International Golden Star Merit for Medicine
• tytuł Honorowego Członka Stowarzyszenia Absolwentów WAM (1996)
• Honorowy Członek Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego (1998)
• i inne odznaczenia i wyróżnienia

Wystawa

Od września 2009 Muzeum Historii Medycyny Uniwersytetu Medycznego (powstałego z połączenia Wojskowej Akademii Medycznej z cywilną Akademią Medyczną) w Łodzi prezentuje wystawę prezentującą pamiątki z życia Mariana Garlickiego.

Bibliografia

• Dr Mariusz Dudkiewicz, "Kalendarium życia i działalności gen. bryg. prof. zw. dr hab. med. Mariana Garlickiego (1908-2002)"
• Dr Irena Komasara, dr Alfred Puzio. „Marian Mieczysław Garlicki (1908-1922).” Centrum Dokumentacji Dziejów Medycyny i Farmacji Górnego Śląska, 2005-09-09 [dostęp 2007-09-12]. Śląski Uniwersytet Medyczny. Katowice 2005.
• Praca zbiorowa pod redakcją ppłk. mgr. Mirosława Wdowczyka. „80 lat Wyższego Szkolnictwa Medycznego w Wojsku Polskim 1922-2002.” Płk dr hab. n. med. Czesław Jeśman. „Poczet komendantów-rektorów Wojskowej Akademii Medycznej.” Format: PDF, s. 67 [dostęp 2007-09-12]. Wojskowa Akademia Medyczna im. gen. dyw. Bolesława Szareckiego. Łódź 2002.
• Janusz Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943-1990 t. I: A-H, Toruń 2010, s. 423–426.

Linki zewnętrzne

• Ewa Dobrowolska. Sylwetki – Marian Garlicki. Życia nie zmarnowałem część I, część II. Opublikowano w: „Puls”. Numer 2005-03. Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza., 2005-03-21 [dostęp 2007-09-12]. Warszawa 2005.
• Biuletyn informacyjny ŚAM 2002 nr 2. „Pro memoria.” Śląska Akademia Medyczna. Katowice 2002. ISSN 0867-7646.
• „Wspomnienie o profesorze Marianie Garlickim.”. medsport.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-29)]. Opublikowano w: „Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja”, Historia medycyny. Numer 3/2002. Agencja wydawnicza Medsportpress. Warszawa 2002. ISSN 1509-3492.
• Muzeum Historii Medycyny w Łodzi