Nádleehi
Nádleehi – społeczna, a czasem także ceremonialna rola w kulturze Diné (Navajo)[1] – „kobiecy mężczyzna” lub „osoba o męskim ciele i kobiecej naturze”[2][3]. Jednak rola płciowa nádleehi jest również płynna i nie można jej po prostu opisać w kategoriach sztywnej binarności płci. Niektórzy Diné rozpoznają cztery ogólne miejsca na spektrum płci: kobieca kobieta, męska kobieta, kobiecy mężczyzna i męski mężczyzna. Nádleehí mogą odmiennie wyrażać swoją płeć z dnia na dzień lub w różnych okresach życia, wypełniając role we wspólnocie i ceremonii sprawowane tradycyjnie przez kobiety lub mężczyzn. Współcześni nádleehí mogą, ale nie muszą, uczestniczyć w nowoczesnej, pan-indiańskiej społeczności two-spirit lub społeczności LGBT. Znani ludzie, którzy zostali uznani przez swoje społeczności za nádleehí, to tradycyjny tkacz i śpiewak ceremonialny Hosteen Klah (1867–1937) i Fred Martinez, który został zamordowany w wieku 16 lat w czerwcu 2001 r.
Rola w społeczeństwie Diné
[edytuj | edytuj kod]Tradycyjnie osoba nádleehí jest rozpoznawana w młodym wieku przez ceremonialnych starszych i własną rodzinę, ponieważ instynktownie przyjmuje typowo żeńskie role społeczne, a także ubrania i pracę zwykle związaną z kobietami w tej kulturze[1]. Gdy nádleehí dorastają, zwykle pociągają ich także seksualnie inni mężczyźni, co jest zazwyczaj akceptowane przez społeczność. Rola nádleehi w życiu może być nieco płynna w zależności od kontekstu, na przykład w przypadku różnych grup ludzi lub w różnych kontekstach kulturowych. Rola społeczna i ceremonialna nádleehí różni się od ról innych two-spirit, bo jest specyficzna dla kultury i społeczności Diné; inne kultury, które mają role two-spirit, jeśli w ogóle je mają[4], mają nazwy w swoich własnych językach, a role i inne szczegóły są zazwyczaj specyficzne dla tych konkretnych kultur.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Carolyn Epple , Coming to Terms with Navajo "nádleehí": A Critique of "berdache," "Gay," "Alternate Gender," and "Two-Spirit", „American Ethnologist”, 25 (2), 1998, s. 267-290, DOI: 10.2307/646695, JSTOR: 646695 .
- ↑ Gabriel Estrada. Two Spirits, Nádleeh, and LGBTQ2 Navajo Gaze. „American Indian Culture and Research Journal”. 35. s. 167–190.
- ↑ PBS Documentary Explores Navajo Belief in Four Genders – Indian Country Media Network. (ang.).
- ↑ Nie wszystkie rdzenne kultury Ameryki Północnej mają role two-spirit. Zobacz artykuł two-spirit.